04 Nisan 2010 00:00
Savaş ağaları arasında bir kadın
İnsan ve Kadın Hakları Savaşçısı Malalai Joya 2005 yılında Afganistanda yapılan seçimlerde Farah bölgesinden en fazla oyu alarak milletvekili seçildi.
İnsan ve Kadın Hakları Savaşçısı Malalai Joya 2005 yılında Afganistanda yapılan seçimlerde Farah bölgesinden en fazla oyu alarak milletvekili seçildi. ABD işgaline karşı çıktığı ve milletvekillerini savaş ağalığı ve uyuşturucu ticareti yapmakla suçladığı için 2007 yılında milletvekilliği görevinden atıldı. Sürekli olarak ölüm tehditleri alan Joya 5 kez silahlı ve bombalı saldırıya uğradı. 2008 yılının Ekim ayında Nobel Ödüllü 6 kadın ortak bir açıklama yaparak Joyanın Daha adil bir dünya için mücadele eden tüm kadınlara örnek olduğunu belirttiler ve milletvekilliğinin geri verilmesini talep ettiler. Joya yaşadıklarını Savaş Ağaları Arasında Bir Kadın adıyla 2009 yılında kitaplaştırdı. Yer altında, gizlilik içerisinde yaşayan, tanınmamak için peçe takarak Afganistanda mücadelesini sürdüren Joya ile Stockholmde görüştük.Nasıl milletvekili oldunuz?Savaşın ve adaletsizliklerin sürdüğü bir ülkede gözlerimi dünyaya açtım. Doğduktan dört gün sonra Sovyetler, Afganistanı işgal etti. Çocukluğum ve gençliğimin 16 yılını İran ve Pakistanda sürgünde geçirdim. Sovyetlerin çekilmesinden sonra Taliban işbaşına geldi. Sonra da ABD ülkemizi işgal etti. Afganistana dönünce öğretmenliğin yanı sıra insan hakları mücadelesi de veriyordum. 1998 yılında Talibanların iktidarı döneminde Farahtaki bir kadın örgütünün yönetimindeydim. Kadınlar ve gençlerle çok iyi ilişkilerim vardı. Ben mücadeleyi parlamentoya taşımaya karar verince bana destek oldular. 2005 yılında parlamentoya girdim. Amacım barış, demokrasi mücadelesini parlamentoya taşımak, insan ve kadın hakları alanında ilerleme yapılmasını sağlamaktı.Önce Sovyetler, ardından ABD Afganistanı işgal etti. Neden süper güçler Afganistanı işgal ediyor?Afganistan zengin petrol ve gaz yataklarının bulunduğu stratejik bir bölgede bulunuyor. Süper güçler bölgeyi denetimleri altına alıp zenginlikleri ele geçirmek için Afganistana hakimiyet kurmaya çalışıyorlar. Ayrıca dünyada satılan haşhaşın yüzde 92si Afganistanda üretiliyor. ABD haşhaş ticaretini denetim altına alıyor. CIA ve ABD savaşı haşhaş ve uyuşturucu satışından elde ettiği gelirlerle sürdürüyor. Bunu iktidarda bulunan Hamid Karzai ve ailesi ile birlikte yapıyor. İşgal, haşhaş üretimini nasıletkiledi?Talibanların iktidarı döneminde haşhaş üretimi neredeyse tamamen durdurulmuştu. ABD işgalinden sonra haşhaş üretimi yeniden serbest bırakıldı. İşgalden sonra kadınların durumlarında ne gibi değişiklikler oldu?Kadınların durumunda bir iyileşme olduğundan söz edilemez. ABD işgalden sonra kadınları Taliban baskısından kurtardığı ve özgürlüğe kavuşturduğu şeklinde gerçeklerle hiç ilgisi olmayan propagandalar yaptı. Sadece Kabul ve Kandahar gibi büyük illerde kadınların gidebilecekleri okullar açtılar. Bunu televizyonlarda göstererek kadınların kurtuldukları yalanını söylediler. Savaş ve işgalden sonra kaçırılmalar, cinsel tecavüzler arttı. Kadınların yüzlerine asit atılıyor. Aileleri başlarına bir şey gelir korkusuyla kızlarını okullara göndermiyorlar. Taliban zamanında da da kadınlar baskı altındaydı, şimdi ABD işgali altında da baskı altındalar. Talibanla Hamit Karzai yönetimi kardeştirler. Her ikisi de kadınlara karşı aynı yöntemleri uyguluyorlar. Kadınlar cehennem hayatı yaşıyorlar. Ama tüm bunların bilinmemesi için her şeyi yapıyorlar. Parlamentodaki milletvekillerinin üçte birini kadınlar oluşturuyor. Bu 68 kadından çoğunluğu savaş ağalarının yakınları ve onlara bakarak parmaklarını kaldırıyorlar. Kadınlar vitrinde süs olarak dünya kamuoyunu aldatmak için kullanılıyorlar. Benim başıma gelenler kadınların durumlarını çok iyi yansıtıyor. ABDnin işgaline karşı çıktığım ve onların işbirlikçilerinin yaptıklarını kamuoyuna açıkladığım için milletvekilliğinden atıldım. Sözlü ve fiili saldırılara uğradım. İşgal halkın ve ülkenin ekonomik durumunu nasıletkiledi?İşgal zenginleri daha zengin etti. Yoksulları daha da yoksullaştırdı. ABDnin dayatmasıyla uygulanan politikalar sınıflar arası çelişki ve gelir uçurumlarını arttırdı. İşgalciler özelleştirmeleri dayatıyorlar. İşe okullardan başladılar. Birçok okul özel sektöre devredildi. Şimdi sırada hastaneler var. Devlete ait tüm işletme ve kurumları satmayı planlıyorlar. ABD Afganistanı parçalamayı amaçlayan bir politika izliyor. Afganistanda çok değişik etnik gruplar var. İşgalciler bu grupları birbirlerine karşı kışkırtıyorlar. Değişik etnik grupları kendi dillerinde televizyon kanalları kurmaları için teşvik ediyorlar. Halk ülkenin bölünmesi ve küçük devletlerin ortaya çıkması endişesini taşıyor. Obamanın daha fazla asker göndermesi Afganistandaki durumu nasıl etkiler?Daha fazla asker savaşın daha da şiddetlenmesine yol açar. Obamanın politikası ile Bushun geçmişte uyguladığı politika arasında fark yok. Obama da savaş politikasının savunucusu. Bu nedenle daha şimdiden seçmenleri arasındaki popülaritesini yitirdi. ABDnin politikasını başkanlar değil zenginler belirliyor. Onlar da savaş istiyorlar. CIA, Suudi Arabistan ile birlikte Talibanı yarattı. Önce Sovyet işgaline karşı Talibanı kullandılar. Daha sonra da onları iktidardan uzaklaştırma gerekçesi ile ülkemizi işgal ettiler. Şimdi Talibanlara karşı savaşıyorlar. Aslında ABD Talibanları yenilgiye uğratmak, ortadan kaldırmak istemiyor. Taliban yok olursa ABDnin Afganistanda kalması için neden kalmaz.Neden sizi milletvekilliğinden attılar?ABD işgaline karşı çıktığım ve ülkeyi yönetenleri kukla olmakla suçladığım, milletvekillerinden bazılarının savaş ağalığı ve uyuşturucu ticareti yaptıklarını açıkladığım için. Parlamento ahırdan beter. Ahırdaki inekler süt veriyor, eşekler yük taşıyor, köpekler de bekçilik yapıyor. Parlamentodakiler bunları da yapamıyorlar dedim. Vahşi hayvanlar avını yedikten sonra doyar ve bir köşeye çekilirler. Ama bunlar vahşi hayvanlardan da daha beterler, doymayı bilmiyorlar. ABD ile işbirliği yapan savaş ağaları halka baskı ve işkence yapıyorlar. ABD, Raşit Dostum ve Hikmetyar gibi katilleri destekliyor. İnsanların kafalarına çivi çakıyorlar. Tecavüz ettikleri kadınların göğüslerini kesiyorlar
Murat Kuseyri
Murat Kuseyri