01 Ağustos 2010 00:00
Munzur şenlikti, Pertek şenliktir
Pertek, Tuncelinin ilçelerinden biri.10. Munzur Kültür ve Doğa Festivalinin ilk gününde Pertek Programı kadınlara ayrılmıştı. Daha doğrusu Kadının toplumsal yaşamdaki yeri, örgütlenme sorunu, yozlaşma ve şiddete
Pertek, Tuncelinin ilçelerinden biri.10. Munzur Kültür ve Doğa Festivalinin ilk gününde Pertek Programı kadınlara ayrılmıştı. Daha doğrusu Kadının toplumsal yaşamdaki yeri, örgütlenme sorunu, yozlaşma ve şiddete. Avukat Devrim Avcının yönettiği panele Anafatma Kadın Derneğinden Fatma Çiçek, Dersim Yenigün Derneğinden Fatoş Taşkale, BDP Pertek İlçe Başkanı Makbule Köse, Demokratik Kadın Hareketi Temsilcisi, Yeni Demokrat Kadın Hareketi temsilcisi katıldı. 45 derece olduğu söylenen sıcaklığa karşın salon dolu, ilgi de güzeldi. Gençlerin sayısı beklediğimden azdı.
Öğlen Seyit Rızanın heykel açılışından dönüşte gençlerin kimileri ziyaretlere, dağ tepelerinin serinliğine kaçtılar biraz. Haklıydılar da. Bu yıl Suların çatıştığı yer çirkef suların altında bırakılmıştı. Gelecek yıl hangi serinlik yok edilir belli mi olur.
Pertek, tarihinin çeşitli dönemlerinde ticaret merkeziymiş. Abbasiler, Selçuklular, Karakoyunlular dönemindeki bu özellik Osmanlılar zamanında da korunmuş.
Pertek Selçuklular zamanının bir kuş ongunu. Başka bir deyişle Selçuklular döneminde Oğuz boyları tarafından kaleye dikilen siyah renkli tunçtan yapılmış bir kuş heykeli. Bolluk ve bereket simgesi olarak kaleye dikilen bu kuş pertek pirtek adları ile bilindiğinden yerleşim birimi, bu kuşun rengi yüzünden Karakuş adıyla da anılmış.
Selçuklular döneminde yapılan kale, han, hamam, cami, medrese ve aş evinden oluşan bir külliyeye sahip olan Pertek aynı zamanda bir eğitim merkezi olarak tarihteki yerini almış. Mengüç Bey ve sülalesi tarafından yönetilen Pertekte bu döneme ait çeşitli yapılar var. Külliyeden geriye kalan yapılardan cami, numaralanıp sökülerek Pertek ilçe merkezine taşınmış, ancak dönemin tarih kalıntılarından en ilginci olan; Cıncıklı Oda adıyla bilenen yapı Keban Baraj Gölü suları altında kalmış.
19. yüzyıl sonlarında Mamuretül Aziz (Elazığ) Vilayeti Dersim (bugünkü Tunceli) Sancağının Çarsancak (bugünkü Akpazar) kazasına bağlı bir nahiye olarak yönetiliyordu.
Osmanlılar döneminde Pertek canlı bir sanat merkezi haline gelmiş.
1872 Elazığ vilayet tutanaklarına göre Pertek merkez ve köylerinde 25 bin kişinin yaşadığı saptanmış. Osmanlıların son zamanlarında Tunceli yöresinde çıkan isyanlar sırasında zaman zaman Pertek abluka altına alınmış. 1916da Tunceli vilayeti kurulunca Tuncelinin ilçesi durumuna gelen Pertek, 1937 yılında diğer ilçelerle birlikte Elazığdan yönetilmeye başlanmış. 1947de Tuncelinin tekrar il oluşuyla Pertek de diğer ilçelerle birlikte Tunceli ilinin bir ilçesi durumuna gelmiş. Şimdi buraların dağlar gibi sert, su gibi duru insanları, Tiyatro Simurgun çocuk oyununda Mehmet Esadoğlunun Nasreddin Hoca Gide Gidesine gülüyor, Abidin Biter ve Arzu ile halay çekiyor, İki Kardeş Bir Gömlek belgeseli ile bellek tazeliyorlar. Grup Yorum ile coşuyorlar.
Tunceli merkezde de programlar birbiriyle boy ölçüşüyor, Bergama Köylüleri Sözcüsü Oktay Konyar, Kardeş Türküler, Namık Kuyumcu, Bülent Turan, Red Fotoğraf grubu sergisi ilk gözüme çarpanlar.
10. Munzur Festivalinin sloganı Dersimde İkinci 38e Hayır. Katılmamak elde değil. Ama bu yıl modern bir tesise kavuşmuş Pertekin doğal sıcak suları bile avutmadı beni. Munzurun tutsaklığına alışmamışım. Pertek bir şenliktir hep. Hozat, Ovacık Dersim bir şenlik olsun istiyorum. Boydan boya Edirneden Ardahana.
Sennur Sezer