HUKUK KÖŞESİ

SORU: Belirli süreli iş sözleşmesi ile belirsiz süreli iş sözleşmesi arasında ne farklar vardır?
CEVAP: Belirli süreli ve belirsiz süresi iş sözleşmesi İş Kanunu’nun aynı başlığı altında 11. maddesinde düzenlenmektedir. İş ilişkisinin bir süreye bağlı olarak yapılmadığı halde sözleşme belirsiz süreli sayılır. Belirli süreli işlerde veya belli bir işin tamamlanması veya belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullara bağlı olarak işveren ile işçi arasında yazılı şekilde yapılan iş sözleşmesi ise belirli süreli iş sözleşmesidir.
Belirli süreli iş sözleşmesi, esaslı bir neden olmadıkça, birden fazla üst üste (zincirleme) yapılamaz. Aksi halde iş sözleşmesi başlangıçtan itibaren belirsiz süreli kabul edilecektir. Ancak, esaslı nedene dayalı zincirleme iş sözleşmeleri, belirli süreli olma özelliğini koruyacaklardır.
İş kanununun 12. maddesi ise, her iki sözleşme türü arasında ayırımı haklı kılan bir neden olmadıkça, salt iş sözleşmesinin süreli olmasından dolayı belirsiz süreli iş sözleşmesiyle çalıştırılan emsal işçiye göre farklı işleme tabi tutulamayacağı düzenlenmektedir.
Belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçiye, belirli bir zaman ölçüt alınarak ödenecek ücret ve paraya ilişkin bölünebilir menfaatler, işçinin çalıştığı süreye orantılı olarak verilir. Herhangi bir çalışma şartından yararlanmak için aynı işyeri veya işletmede geçirilen kıdem arandığında belirli süreli iş sözleşmesine göre çalışan işçi için farklı kıdem uygulanmasını haklı gösteren bir neden olmadıkça, belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışan emsal işçi hakkında esas alınan kıdem uygulanır.
Ancak, genel olarak belirsiz süreli iş sözleşmesi işçi açısından daha lehine olan bir düzenlemedir. Zira bu durumlarda kıdem tazminatı hakkı ve işe iade koşullarından yararlanabilir. İş kanunu, 18. maddesinde, “Otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden” diyerek bu durumu düzenlemektedir.
Yine belirli süreli iş sözleşmelerinde sözleşmenin süresinin dolması ile işçi kendiliğinden kıdem tazminatı hakkına sahip olamamaktadır.
DEVRİM AVCI