Derince’den Can’lı kölelik

NTV’deki “Canlı Ana Haber”in 3 Ocak tarihindeki yayınında Kocaeli’nin Derince Belediyesi’nin bir icraatına övgülerle yer verildi. Haber, Can Dündar’ın sesinden “Derince Belediyesi, sosyal yardım alan dar gelirlilerle anlaştı. Dar gelirliler parkları temizliyor, koruyor, bunun karşılığında daha çok yardım alıyorlar” diye başlıyor. Haberin devamında, AKP’li Derince Belediye Başkanı Aziz Alemdar röportajında “Kendi etraflarında bulunan parklarda gönüllü olarak çalışıp çalışmayacaklarını sorduk. Eğer kabul ederlerse, biz yaptığımız yardımlarının niteliğini biraz daha artırmak gibi bir söz verdik.” Şeklinde konuşuyor. Belediye ile bu şekilde anlaşma yapan kişilerin çoğunluğunun kadın olduğu ve Derince’deki 62 parkın şimdiden 45’inin bu şekilde “dar gelirlilere” teslim edildiğini Canlı Ana haber’den öğreniyoruz. Yine haberin akışı içerisinde park temizliğinde görev alan bir kadın ve bir erkeğin yapılan uygulamadan ne denli “memnun” olduklarını yansıtılıyor. Haber şöyle sonlandırılıyor: “Belediye bu şekilde her parka bir görevli uygulamasından kurtuldu. Sosyal yardımlar için zaten bir bütçe ayrılıyordu. Böylece tek bir bütçe ile iki iş birden yürüyor.” Can Dündar, vermiş olduğu haberle AKP’li Belediye’nin bu görülmemiş uygulamasına bir eleştiri getirmediği gibi, uygulamayı övmekten de çekinmiyor. AKP’li Derince Belediyesi’nin bu uygulaması mı yoksa bunun pazarlanma şekli, haberin veriliş tarzı mı daha “şeytani” karar vermek zor.
Günümüzde belediyelerin, asli işlerinden sayılan çevre temizliği, park bahçe bakımı gibi işleri taşeron firmalar üzerinden yürüttüğü bilinmektedir. Böylelikle ucuz, güvencesiz iş gücünün kullanıldığı, asgari ücretle pek çok işçinin çalışmaya zorlandığı görülmektedir. Bu durumun kendisinin bu işkolundaki sendikaların işveren karşısındaki gücünü kırdığı herkesçe kabul edilmektedir. Belediyelerdeki taşeron uygulaması dahi kabul edilemez bir durumken AKP’li Derince Belediyesi’nin sadaka ile çalışan işçi uygulamasına geçtiğini Can Dündar’ın övgüleri eşliğinde öğreniyoruz. Park ve bahçelerde açlık sınırının altında bir ücret karşılığında işçi çalıştırmayı dahi çok gören AKP’li belediye, aynı işi “dar gelirli sosyal yardım alan” kişilere yaptırmayı tercih ediyor. İşçiye hayatının devamı için gerekli temel ihtiyaçları dahi verilmeyip bir kısım sosyal yardımlar öngörüldüğü için Derince Belediyesi’nin bu istihdam anlayışına “kölelik düzeni” dahi demek mümkün değildir. Derince Belediyesi’nin yoksulluğundan istifade ettiği “sosyal yardım alan dar gelirlilere” yönelik uygulaması kadar, Can Dündar’ın bu haberi ele alış tarzının da eleştirilmesi gerekmektedir.
Derince Belediyesi’nin söz konusu uygulaması İş ve Sosyal Güvenlik Kanununa da aykırıdır. Park ve bahçelerin temizliğini yapanların özünde işçi olarak değerlendirilmesi, karşılığında kendilerine bir ücret verilmesi ve bu kişilerin sosyal güvenlik kapsamına alınması (sigortalarının yatırılması) gerekirken, bunun yerine sosyal yardım adı altında gıda ve kömür verilmesi uygulaması sessiz kalınabilecek bir durum değildir.
İşveren esnek çalışma, düşük ücret ve daha fazla sömürüde sınır tanımamaktadır. Can Dündar’ın haberi ile birlikte, sosyal yardım karşılığında emek gücünden faydalanabilecek işçilerin olması, tüm işverenlerin hayalini süslemiş olmalı. Derince Belediyesi’nin bu “örnek” uygulamasını yaygınlaştırma ihtimaline karşı bu işkolundaki sendikalar başta olmak üzere tüm emek örgütlerinin gerekli tepkiyi göstermesi gerekmektedir. Aksi takdirde, pek çok işçi (işsiz), alın terinin, emeğinin karşılığında, işverenlerden sosyal yardımlar bekleyen “dar gelirli, ihtiyaç sahibi” durumuna düşecektir.
Avukat Tugay Bek
Emek Partisi Adana İl Yöneticisi
Avukat Tugay Bek