3 Ocak 2006 23:00
SES MÜHENDİSLİĞİ VE SINIRLARI
Elektronik fasıl
Müzikseverler Smadj ismini Burhan Öçal'ın albümlerinden hatırlayacaklardır. Tunus asıllı Fransa vatandaşı Smadj; Öçal'ın "Kırklareli İl Sınırı" ve "Yeni Rüya" adlı albümlerinin elektronik alt yapılarını hazırlamıştı. Bu albümlerin hazırlık aşamasında İstanbul'a yerleşen sanatçı, Buzuki Orhan Osman ve yine dinleyenlerin Burhan Öçal'ın Trakya All Stars çalışmasından tanıyacağı Roman asıllı klarnetçi Savaş Zurnacı ile ilginç bir çalışmayla dinleyenlerin karşısında. Albümdeki sanatçıların baş harflerine gönderme yapılarak Doublemoon etiketiyle çıkan S.O.S adlı çalışma bir nevi "elektronik fasıl" olarak adlandırılabilir.
Albüm son zamanlarda süregelen önemli bir tartışmayı yürütmek ve sınırlarını belirlemek açısından önemli ipuçları barındırıyor.
Geleneksel ve modern Bu iki kavramın yan yana getirilme çabalarına müzik dünyası son yıllarda sıkça şahit oluyor. Kimi çalışmalar deneysel içeriğe sahip kimliklerini sonuna kadar koruyup önemli işlere imza atsa da kimi albümlerin eklektik olmaktan kurtulamadığını sıkça görmekteyiz. Çoğu bilgisayar başı bir uğraşın ötesine geçemeyen dolayısıyla müzikal emeği bilgisayar programına indirgeyen, enstrüman icrasını dahi kimi loop, sempler gibi programlara havale eden "proje"ler bu başlığa giriyor. Böyle düşünenler ilk bakışta "elektronik fasıl" kavramına ihtiyatlı yaklaşabilir. Ancak tam tersine S.O.S adlı çalışma bu karma, sentez projeleri yaparken "müzik" denilen sanata nasıl sahip çıkılabildiğini göstermesi açısından önemli.
Bilgisayar/müzik Vesile olmuşken biraz açalım. Müzik bütün teknik kavramları bir yana ruh, duygu, samimiyet gibi kavramlara da bünyesinde önemli bir yer verir. Diyelim ki geniş aralıklı (oktavlı) bir insan sesi eğer icrasını gerçekleştirdiği ezginin duygusunu barındıramıyorsa ya da diğer bir deyişle bütün tekniği mekanik olarak kullanıyorsa dinleyen ondan hoşlanmaz. Bu bakıma mükemmellik müzikte içerilen duyguya da gönderme yapar. Konservatuvar akademisyenlerinin mezun olmak üzere olan öğrencilerine "Şimdi bütün öğrendiklerinizi unutun" demesi bahsi geçen durumu yeterince manidar açıklıyor. Bilgisayar merkezli çalışmaların en temel sorunu da bu. En kısa ifade ile "soğuk"... Tartışmayı daha detaylı bir platforma havale ederek elimizdeki albümün bu açıdan tuttuğu yeri belirleyelim. Smadj isimli sanatçı bilgisayar programlarına hayli hakim olmasına rağmen tınının önemini bilen bir imza. Teknik olanakları hangi sınırlarda kullanmayı bildiğini takip edenler Öçal albümlerinden hatırlarlar. Buzuki Orhan, Savaş Zurnacı gibi virtüözleri de katınca ortaya çıkardığı "elektronik fasıl" işte tam da o soğukluk hissinden uzak bir anlam kazanıyor. Müzikal anlamda samimi bir tad veriyor. Burada sanatçının caz kökenli olduğunu da özellikle belirtelim. Ses mühendisliğine sonradan başlasa da ud ve gitar icralarını bir yana hiç bırakmadığını da ekleyelim.
Doğallığı bozmadan Albüm bu açıdan dinlendiğinde "üç virtüözün bir evde bir araya gelip çalması" kadar doğal. Sonradan yapılan ses mühendisliği işleri de bu doğallığı bozmamaya gayret etmiş gibi görünüyor. Doğaçlama geleneğine sahip çıkılması enstrümanistlerin ne denli "rahat" çalıştığının önemli bir göstergesi. Bu bakıma caz ruhunu sonuna kadar kullanılmış olduğunu söylemek abartı olmaz. Kısacası albümde "emek var" diyerek bitirelim ve albüm ve sanatçı hakkında birkaç bilgiye yer verelim: 10 parçadan oluşan albümde Smadj'ın bestelerinin yanı sıra bazı nostaljik fasıl şarkılarına yer verilmiş. Sanatçının kendi tarzını da ekleyerek eğlenceli bir düzenleme olarak karşımıza çıkan Zeki Müren'in sesinden kolajların kullanıldığı "Kalplere Vur Bir Zımba" (Rumba) ve Bir Demet Yasemen bu örneklerden. (Özellikle "Bir Demet Yasemen" de üç virtüöz enstrüman hakimiyetleri ile nefis bir icra düzeyine ulaşıyorlar). Albüm aranjmanları da yine üç sanatçı Smadj, Buzuki Orhan ve Savaş Zurnacı tarafından yapılmış. Bu "öğretici", "samimi", "sıcak" çalışmayı sanatçılarıyla beraber izlemek isteyenlere de hatırlatma: Albümün ilk İstanbul konseri 24 Ocak'ta Babylon'da, Ankara konseri 21 Ocak'ta Ankara Fransız Kültür Merkezi'nde yapılacak.
Geleneksel ve modern Bu iki kavramın yan yana getirilme çabalarına müzik dünyası son yıllarda sıkça şahit oluyor. Kimi çalışmalar deneysel içeriğe sahip kimliklerini sonuna kadar koruyup önemli işlere imza atsa da kimi albümlerin eklektik olmaktan kurtulamadığını sıkça görmekteyiz. Çoğu bilgisayar başı bir uğraşın ötesine geçemeyen dolayısıyla müzikal emeği bilgisayar programına indirgeyen, enstrüman icrasını dahi kimi loop, sempler gibi programlara havale eden "proje"ler bu başlığa giriyor. Böyle düşünenler ilk bakışta "elektronik fasıl" kavramına ihtiyatlı yaklaşabilir. Ancak tam tersine S.O.S adlı çalışma bu karma, sentez projeleri yaparken "müzik" denilen sanata nasıl sahip çıkılabildiğini göstermesi açısından önemli.
Bilgisayar/müzik Vesile olmuşken biraz açalım. Müzik bütün teknik kavramları bir yana ruh, duygu, samimiyet gibi kavramlara da bünyesinde önemli bir yer verir. Diyelim ki geniş aralıklı (oktavlı) bir insan sesi eğer icrasını gerçekleştirdiği ezginin duygusunu barındıramıyorsa ya da diğer bir deyişle bütün tekniği mekanik olarak kullanıyorsa dinleyen ondan hoşlanmaz. Bu bakıma mükemmellik müzikte içerilen duyguya da gönderme yapar. Konservatuvar akademisyenlerinin mezun olmak üzere olan öğrencilerine "Şimdi bütün öğrendiklerinizi unutun" demesi bahsi geçen durumu yeterince manidar açıklıyor. Bilgisayar merkezli çalışmaların en temel sorunu da bu. En kısa ifade ile "soğuk"... Tartışmayı daha detaylı bir platforma havale ederek elimizdeki albümün bu açıdan tuttuğu yeri belirleyelim. Smadj isimli sanatçı bilgisayar programlarına hayli hakim olmasına rağmen tınının önemini bilen bir imza. Teknik olanakları hangi sınırlarda kullanmayı bildiğini takip edenler Öçal albümlerinden hatırlarlar. Buzuki Orhan, Savaş Zurnacı gibi virtüözleri de katınca ortaya çıkardığı "elektronik fasıl" işte tam da o soğukluk hissinden uzak bir anlam kazanıyor. Müzikal anlamda samimi bir tad veriyor. Burada sanatçının caz kökenli olduğunu da özellikle belirtelim. Ses mühendisliğine sonradan başlasa da ud ve gitar icralarını bir yana hiç bırakmadığını da ekleyelim.
Doğallığı bozmadan Albüm bu açıdan dinlendiğinde "üç virtüözün bir evde bir araya gelip çalması" kadar doğal. Sonradan yapılan ses mühendisliği işleri de bu doğallığı bozmamaya gayret etmiş gibi görünüyor. Doğaçlama geleneğine sahip çıkılması enstrümanistlerin ne denli "rahat" çalıştığının önemli bir göstergesi. Bu bakıma caz ruhunu sonuna kadar kullanılmış olduğunu söylemek abartı olmaz. Kısacası albümde "emek var" diyerek bitirelim ve albüm ve sanatçı hakkında birkaç bilgiye yer verelim: 10 parçadan oluşan albümde Smadj'ın bestelerinin yanı sıra bazı nostaljik fasıl şarkılarına yer verilmiş. Sanatçının kendi tarzını da ekleyerek eğlenceli bir düzenleme olarak karşımıza çıkan Zeki Müren'in sesinden kolajların kullanıldığı "Kalplere Vur Bir Zımba" (Rumba) ve Bir Demet Yasemen bu örneklerden. (Özellikle "Bir Demet Yasemen" de üç virtüöz enstrüman hakimiyetleri ile nefis bir icra düzeyine ulaşıyorlar). Albüm aranjmanları da yine üç sanatçı Smadj, Buzuki Orhan ve Savaş Zurnacı tarafından yapılmış. Bu "öğretici", "samimi", "sıcak" çalışmayı sanatçılarıyla beraber izlemek isteyenlere de hatırlatma: Albümün ilk İstanbul konseri 24 Ocak'ta Babylon'da, Ankara konseri 21 Ocak'ta Ankara Fransız Kültür Merkezi'nde yapılacak.
Evrensel'i Takip Et