İkinci Yeni halkı şiire soğuttu

TÜYAP İstanbul Kitap Fuarı sona ererken Evrensel Basım Yayın'ın gerçekleştirdiği bir panelle "İkinci Yeni Şiiri" tartışıldı. Asım Bezirci'nin önemli yapıtı "İkinci Yeni Olayı"nın yeni baskısı vesilesiyle düzenlenen paneli, Şair Sennur Sezer yönetti. Kemal Özer, Turgay Fişekçi ve Mahmut Temizyürek'in konuşmacı olarak katıldığı panelde, "İkinci Yeni" şiir akımı farklı yönleriyle ele alındı. Paneli yöneten Sennur Sezer, kendisinin de Garip akımına tepki olarak, İkinci Yeni'nin başladığı günlerde şiir yazmaya başladığını belirterek, "Bu masanın bir tarafında Asım Bezirci oturuyorsa, diğer tarafında Memet Fuat oturuyor. Çünkü bu konuyu onlar tartıştırdı". Sezer, daha sonra sözü İkinci Yeni'nin en usta şairlerinden olup, daha sonra toplumcu akımı benimseyen Şair Kemal Özer'e bıraktı. İkinci Yeni'nin çok uzun yıllardır Türkiye'de tartışıldığını belirten Kemal Özer, bu şiirin ortaya çıkış koşullarına bakmak gerektiğini söyleyerek İkinci Yeni'nin öncü şairlerini sıraladı. İkinci Yeni'nin diğer akımlar gibi "edebiyat içi" olarak ele alınamayacağının altını çizen Özer, "Bu şiirin ortaya çıkışından hemen önce II. Dünya Savaşı var ve ardından da soğuk savaş dönemi başlıyor ki, bu toplumculuğun önünü kesmek için yapılan çalışmaları destekleyen bir ortamdı. Soğuk Savaş 1950'lerle birlikte Türkiye'de bir ortam hazırladı, İkinci Yeni bu ortamla direkt ilişkilidir" dedi. O dönemlerde felsefede varoluşçuluğun, tiyatroda absürdlüğün yayıldığını, Amerikan romanlarının yoğun biçimde Türkçe'ye çevrildiğini belirten Özer, İkinci Yeni'nin bu ortam içinde geliştiğini ve dilin yapısıyla oynayarak, gerçekliği değiştirdiğini, bozduğunu söyledi.

Birey öne çıktı Daha sonra söz alan Mahmut Temizyürek yıllar önce yayımlanan Asım Bezirci'nin "İkinci Yeni Olayı" adlı kitabının, İkinci Yeni'yi tam cepheden eleştirdiğini ama bu eleştirilerin İkinci Yeni'yi yıpratmadığını tersine bu şiir akımını ünlendirdiğini belirtti. Böylece İkinci Yeni'nin tartışılmaya başlandığını söyleyen Temizyürek, "İkinci Yeni kendinden sonra gelen şiiri de etkiledi ve yarım yüzyıldır yaşıyor. Ondan da öte hâlâ tartışılan canlı bir şiirdir. Eğer denildiği gibi İkinci Yeni insana uzak olsaydı, bugün yaşamazdı" dedi. İkinci Yeni'nin şiire anlamsızlığa varan bir özgürlüğü getirdiğini ve 'aklı' tartışmaya başladığını söyleyen Temizyürek, "Bir şiir akımı bireye önem veriyor diye yok sayılabilir mi?" diye sordu. Turgay Fişekçi ise İkinci Yeni'nin eleştirmenler tarafından değerlendirilmiş bir şiir olduğunun altını çizerek, "Bugünkü şiire nasip olmamıştır bu" dedi. İkinci Yeni'nin Türk şiirinde anlam tartışmasını başlattığını belirten Fişekçi, "Bugün bu hâlâ tartışılıyor. Örneğin İlhan Berk bugün de şiire anlam gerekmez diyor. Ama bu şekilde İkinci Yeni, şiirin hayatla ve halkla olan bağlantısını kopardı" dedi. İkinci Yeni'nin halkı şiirden soğuttuğunu belirten Fişekçi, eskiden şairlerin halk tarafından ilgiyle karşılandığını ve sevildiğini söyledi. Buna en iyi örneğin Orhan Veli olduğunu belirten Fişekçi, bugün artık toplumun şiir okumadığını dile getirdi. Fişekçi 80 sonrasında yazılan şiirin de İkinci Yeni'nin izinde hayattan kopuk ve kapalı olduğunu sözlerine ekledi.