29 Eylül 2005 21:00

Anayasaya ABD karıştı!

Iraklı Şii ve Kürt temsilcilerin onayladığı anayasa taslağı, 13 Eylül'de değiştirildi. Değişiklik, mezhepsel ve etnik çatışmalara kapı açıyor.

Paylaş

Irak'ta Şii ve Kürtler tarafından kabul edilen anayasa taslağı, kapalı kapılar ardında "değişikliklere" uğruyor. Son değişikliğin 13 Eylül tarihinde yapıldığı bildirildi. Bağdat hükümetindeki bir bağlantı sayesinde "yeni taslağa ulaşan işgal karşıtları, değişikliklerdeki ABD damgasının çok belirgin olduğunu belirtti. Batı basınında yer almayan son taslakta, "Geçici Hükümler" bölümündeki çok önemli üç maddenin "uçtuğu" görülüyor. Bu maddelerden ilkinde, Irak'ın yabancı askeri güçler için üs veya koridor olarak kullanılması yasaklanıyordu. İkinci madde, ülkede yabancı bir gücün askeri üs kurmasını yasaklıyordu. Üçüncü madde ise, bu iki maddeyi nispeten yumuşatıyordu. Buna göre Irak milletvekilleri, üçte iki çoğunluk sağlarlarsa ilk iki maddedeki yasağı kaldırabilecekti. Ancak 13 Eylül tarihli son metinde, üç maddenin de ortadan kaybolduğu görülüyor.

Mezhep savaşına kapı aralandı Daha "ince" bir müdahale ise, "Temel İlkeler" bölümünde. Taslağın önceki versiyonunda. 2. Madde'de "Hiçbir yasa, İslam'ın tartışmasız kurallarıyla çelişemez" deniliyordu. Maddenin yeni halinde ise, "İslam'ın kurumlaşmış kurallarıyla çelişen hiçbir yasa tesis edilemez" denilmekte. Gözlemciler, bu değişikliğin mezhep çatışmalarının önünü açabileceği kanısında. Çünkü ilk versiyonda, "tartışmasız" tanımıyla, Sünni ve Şiiler tarafından kabul edilen kurallar kastediliyordu. "Tesis edilmek" ifadesi ise, bir mezhebin kabul ettiği, diğerinin reddettiği kuralların, ülke yasalarına temel alınabileceği kuşkusu yaratıyor.

Sünnilere darbe Gizli değişiklikler, kilit mali konuları da kapsıyor. "Bölge İktidarları" kısmında yer alan 117. maddede, "Bölgeler ve valilikler, ulusal gelirlerden adilane hay alacaktır. Petrol gelirleri ulusal gelir kabul edilir" denilmekteydi. Yeni taslakta ise, maddeye ek yapılarak, "Eski rejim tarafından veya daha sonra, adaletsizliğe maruz bırakılan bölgeler için, belli süreyle kota belirlenecektir" deniliyor. Böylece, Kürt bölgeleri veya güneydeki Şii bölgelerinin, belirsiz bir süre boyunca petrol gelirlerinden aslan payını alabileceği kaydediliyor. Bu da, Sünniler ile diğer kesimler arasındaki gerginlikleri artırabilecek. BM Irak Yardım Birimi (UNAMI) yetkilisi Justin Alexander, müdahalelerde başrolü, ABD'nin Irak Büyükelçisi Zalmay Halilzad'ın oynadığını söyledi. Anayasanın hazırlanma biçimine hukukçular da karşı çıkıyor. Londra Üniversitesi'nden Dr. Marinos Diamantides, tüm bu sürecin uluslararası yasalara aykırı olduğunu belirtti. İşgal güçlerinin işgal ettikleri ülkenin yasal sistemini sağlama görevleri bulunduğunu belirten hukukçu, "Bu bir işgalcinin ülkedeki yasal sistemi baltaladığı ilk örnek" dedi.

27 partinin birliği Diğer yandan, Iraklı bazı siyasi partilerin yöneticileri önceki gün bir araya gelerek, seçim sürecini değerlendirdiler. Irak Komünist Partisi binasında bir araya gelen yaklaşık 27 partinin temsilcisi, kendi aralarında bir koalisyon arayışı içinde. Birlik olup tek çatı altında seçimlere girmeyi planlayan partilerin daha önce de birkaç kez bir araya geldiği belirtildi.

ÖNCEKİ HABER

Mevsim geçişine dikkat!

SONRAKİ HABER

Yangından mal kaçırır gibi!