Deli dana vakası yine gündemde

İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Bölümü'nün yoğun bakım ünitesinde tedavi altına alınan Ayşe Soysal adlı kişinin deli dana hastalığına yakalandığı iddia edildi. Soysal'ın şuuru kapalı ve hiçbir müdahaleye cevap vermiyor. Doktorlar, Soysal'ın bir yıldır tedavi gördüğünü bildirdiler. Uzmanlar, Soysal'a deli dana hastalığının hangi ülkede ve nasıl bulaştığını saptamaya çalışıyor. Deli dana sadece büyükbaş havyanların etinden ve hastalığı kapan kişinin doku ve kan bağışı yapmasından insandan insana bulaşıyor. İngiltere'de ilk olarak 1996 yılında ortaya çıkan deli dana hastalığı nedeniyle bugüne kadar 141 kişinin öldüğü açıklanmıştı. Bu gelişme üzerine ülkemizde de sorun birçok yönden tartışılmış, ancak usulsüz ithalatla ilgili soruşturma dosyaları zamanaşımı iddiasıyla işlemden kaldırılmıştı. Tarım Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı'nın, olaya ilişkin Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı'na suç duyurusunda bulunmasının ardından, haklarında soruşturma izni verilen bakanlık bürokratlarının, bu karara itiraz etmesi üzerine Danıştay Birinci Dairesi, 'zamanaşımı' nedeniyle dosyanın işlemden kaldırılmasına karar vermişti.

Eski bakanlar da suçlanıyordu Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı raporunda, Deli Dana Hastalığı (BSE, Bovine Spongiform Encephalopathy) riski taşıyan et ve yan ürünlerinin, yasak konulmadan çok kısa süre önce yurda sokuldukları ifade edilerek, dönemin bakanlık bürokratlarının 'görevi ihmal' suçunu işledikleri öne sürülüyordu. Bakanlığın hazırladığı deli dana raporunda, 1996 yılından itibaren üç yıl boyunca deli dana riski bulunan ülkelerden et ve et ürünü ithaline izin verildiği belirtilmiş ve dört eski bakan DYP'li İsmet Atila ve Nevzat Ercan, ANAP'lı Mustafa Taşar, Refah Partili Musa Demirci suçlanmıştı. Tarım Bakanı Sami Güçlü'den de onay alan raporda, sadece bakanlar değil dönemin bürokratları da, 'deli dana vakası görülen ülkelerden et ve et ürünleri ithalini yasaklamaları gerekirken bazı idari tasarruflarla ithalata izin vermek'le suçlanıyordu. Suçlanan bürokratlar arasında AKP'li Diyarbakır Milletvekili Mehdi Eker de vardı.

1996'da 551 hayvan ithal edildi Raporda, bakanlığın ithalat yasağını eski tarihli kontrol belgeleri ile by pass ettiği de yer almıştı. Buna örnek olarak da 1996 yılında dönemin Tarım Bakanı Nevzat Ercan'ın oluru ile Fransa'dan 551 baş hayvan ithal edilmesi gösterilmişti. Yani bu idari tasarrufla yasaktan önce belge alanların riskli ülkelerden et ithal etmelerine izin verilmişti. Rapora göre bu olaydan üç ay sonra bu kez bir başka Bakan İsmet Atilla ve ardından bir yıllık aralıklarla bakanlar Musa Demirci ve Mustafa Taşar da, et ihtiva eden ürünlerin yurda sokulmasına izin verdiler. Rapordaki tarihler yalnızca 1996 ve 1997 yılları ile de sınırlı değildi. Yasak kapsamında olmasına rağmen 1997 ve 1998 tarihli kontrol belgeleri ile Fransa, Hollanda ve Belçika'dan koyun bağırsağı, et suyu gibi ürünlerin deli dana riskine rağmen Türkiye'ye girdiği anlaşılmıştı. Aynı şekilde ithal edilen kan ürünleri ile ilgili araştırmalarda ürünlerin testlerinin düzenli yapılmadığı da ortaya çıkmıştı.