IMF ayarlı teşvik komisyondan geçti

Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu'nda, IMF'nin eleştirdiği, 13 ili daha teşvik kapsamına alan tasarı kabul edildi. Yeni işletmeler en az 30 işçi çalıştırmaları, eski işletmeler ise işçi sayılarını en az yüzde 20 oranında artırmaları koşuluyla teşviklerden yararlanabilecek. Komisyonda kabul edilen tasarıya göre, gelir vergisi stopajı, SSK primi ile sanayide enerji teşviklerinden yararlanmak için, 1 Nisan 2005'ten önceki yatırımlarda mevcut işçilerin yüzde 20 oranında artırılması ve çalıştırılan toplam işçi sayısının asgari 30 olması şartı getirildi. Tarih daha önce 1 Mart 2005 olarak belirlenmişti. Hükümet bu tasarıyı, 2001 yılı için belirlenen ve kişi başına milli geliri bin 500 doların altında olan 36 ilin yararlandığı teşviklerden, Devlet Planlama Teşkilatı'nca 2003 yılı için belirlenen sosyoekonomik durum sıralamasına göre endeks değeri eksi olan 13 ilin daha teşviklerden yararlanması amacıyla hazırlamıştı. Ancak IMF, eklenen 13 ilin getireceği yükün 1 katrilyon lirayı aşacağı yönündeki tahminler üzerine, teşvikten yararlanmak için gereken şartların değiştirilmesini şart koşmuştu. Bunun üzerine tasarı alt komisyona gönderilmiş, IMF'nin istediği yönde değişiklikler yapılmıştı. Komisyon buna göre öngörülen SSK primi, gelir vergisi, stopaj, enerji ve bedelsiz arsa-arazi için belirlenen teşvik kriterlerinde yeniden değişiklikler yaptı. Uzmanlar, teşvik için gereken asgari istihdamın 20'den 30'a yükseltilmesi gibi son değişikliklerin, IMF'nin taleplerini karşıladığına işaret ederken, tasarının 2005 yılı bütçesine maliyetinin oldukça düştüğünü belirttiler. Yeni istihdam edilen işçiler ile bunun iki katı kadar işçi için bu teşviklerin uygulanması öngörüldü. Bu istihdamlara ek olarak ilave edilen her kişi başına da yüzde 0.5'lik bir enerji teşviki daha ilave edilecek. Böylece, tasarıda daha önce 1 Ocak 2005 olarak belirlenen yürürlük tarihi 1 Nisan 2005 olarak değiştirilirken, tasarının ilk halinde 10 olarak belirlenen ve daha sonra 20'ye çıkarılan asgari istihdam sayısı da 30'a yükseltilmiş oldu. Komisyondaki görüşmeler sırasında AKP ve CHP'li milletvekilleri teşvik kapsamının sınırlı olması nedeniyle ağır şekilde eleştirilerde bulunurken, dört ile daha teşvik uygulanmasına yönelik önerge kabul edilmedi.

Ancak bu kadar Maliye Bakanı Kemal Unakıtan, teşviklerin ancak bütçe olanakları çerçevesinde verilebildiğini ancak uygulamanın bu kadarla kalmayacağını ve yeni teşviklerin gündeme gelebileceğini söyledi. Unakıtan, 2004 yılında 2.5 katrilyon lira tutarında yatırım gerçekleştirildiğini, bunun SSK primi dolayısıyla 53, gelir vergisi stopajından 35, enerji teşviklerinden 18 olmak üzere Hazine'ye toplam 106 trilyon lira yük getirdiğini bildirdi.

Teşvik alacak iller Yeni iller, Kilis, Tunceli, Kastamonu, Niğde, Kahramanmaraş, Çorum, Artvin, Kütahya, Trabzon, Rize, Elazığ, Karaman ve Nevşehir oldu.