31 Mart 2005 21:00
BM'de Sudan çatlağı
Irak savaşı sırasında başlayan Amerika-Fransa gerilimi Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde Sudan sorununun görüşülmesi sırasında da ortaya çıktı.
ABD ve Fransa arasında BM Güvenlik Konseyi'nde Sudan üzerinden bir zıtlaşma yaşanıyor. ABD'nin tasarısını önceki gün kabul eden konsey, Fransa'nın sunduğu ve suçluların Uluslararası Ceza Mankemesi'nde yargılanmasını öngeren tasarıyı ise kabule yanaşmıyor. Amerika Uluslararası Ceza Mahkemeleri'ni tanımayan ülkelerin başında geliyor. Sudan'ın Darfur bölgesinde 'insanlık suçu işleyenlerin' bir uluslararası mahkemede yargılanmasına dair sunulan karar tasarılarını görüşmek üzere toplanan Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi, toplantıyı erteledi. Fransa'nın Sudan konusunda son bir haftada iki karar tasarısı kabul eden Güvenlik Konseyi'nde, suçluların uluslararası bir mahkemede yargılanmasına dair ABD ve Fransa tarafından hazırlanan iki karar tasarısı konusunda tam bir çatlak bulunuyor. Ertelemeyle ABD ve Fransa'nın karar tasarısı üzerindeki pazarlığı sürdürecekleri belirtiliyor.
ABD veto edecek ABD'nin Sudan konusunda sunduğu karar tasarılarından üçüncüsünde Darfur'da insanlık suçu işleyenlerin Tanzanya'da kurulacak bir özel mahkemede yargılanması önerilirken, Fransa tarafından sunulan karar tasarısında bu suçluların halihazırda faaliyet gösteren Uluslararası Ceza Mahkemesi'nde yargılanması öngörülüyor. Ancak Amerika bu mahkemeyi tanımadığı için tasarıya karşı çıkıyor. Konsey üyeleri arasında Fransız teklifinin daha büyük destek gördüğü belirtilirken, ertelenen görüşmelerde oylama yapılması durumunda ABD'nin veto yetkisini kullanacağı kaydediliyor. Fransızların sunduğu karar tasarısında yer alan Uluslararası Ceza Mahkemesi'nde Sudan'la ilgili yapılacak yargılamalarda ABD vatandaşlarının hariç tutulmasına dair ifadeler de ABD tarafından yeterince güçlü bulunmuyor. ABD, vatandaşlarının siyasi gerekçelerle yargılanabileceği endişesiyle Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne taraf olmayı reddediyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne taraf olan Güvenlik Konseyi üyelerinden Arjantin, Benin, Brezilya, İngiltere, Danimarka, Fransa, Yunanistan, Romanya ve Tanzanya, Fransız tasarısına destek veriyor. Konsey üyelerinden Rusya, Japonya ve Filipinler'in de Fransız teklifi lehine oy kullanması bekleniyor.
Sudan tepkili Sudan hükümeti ise, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin önceki gün kabul ettiği ABD'ye ait karar tasarısını eleştirdi. Sudan'ın Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi El Fatih Muhammed Erva, tasarıyı, 'makul olmayan bir girişim' olarak nitelendirerek Darfur'daki sorunun 'sopalarla çözülemeyeceğini' söyledi. Güvenlik Konseyi'nin daimi üyelerinden olan ve oylamada çekimser kalan Rusya ise karar tasarısının verimli olmayacağını açıkladı. Rus hükümetinden yapılan açıklamada tasarının, Sudan hükümetinin Darfur bölgesinde sivillerin güvenliğini sağlama çabalarını olumsuz yönde etkileyeceği de vurgulandı.
ABD veto edecek ABD'nin Sudan konusunda sunduğu karar tasarılarından üçüncüsünde Darfur'da insanlık suçu işleyenlerin Tanzanya'da kurulacak bir özel mahkemede yargılanması önerilirken, Fransa tarafından sunulan karar tasarısında bu suçluların halihazırda faaliyet gösteren Uluslararası Ceza Mahkemesi'nde yargılanması öngörülüyor. Ancak Amerika bu mahkemeyi tanımadığı için tasarıya karşı çıkıyor. Konsey üyeleri arasında Fransız teklifinin daha büyük destek gördüğü belirtilirken, ertelenen görüşmelerde oylama yapılması durumunda ABD'nin veto yetkisini kullanacağı kaydediliyor. Fransızların sunduğu karar tasarısında yer alan Uluslararası Ceza Mahkemesi'nde Sudan'la ilgili yapılacak yargılamalarda ABD vatandaşlarının hariç tutulmasına dair ifadeler de ABD tarafından yeterince güçlü bulunmuyor. ABD, vatandaşlarının siyasi gerekçelerle yargılanabileceği endişesiyle Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne taraf olmayı reddediyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne taraf olan Güvenlik Konseyi üyelerinden Arjantin, Benin, Brezilya, İngiltere, Danimarka, Fransa, Yunanistan, Romanya ve Tanzanya, Fransız tasarısına destek veriyor. Konsey üyelerinden Rusya, Japonya ve Filipinler'in de Fransız teklifi lehine oy kullanması bekleniyor.
Sudan tepkili Sudan hükümeti ise, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin önceki gün kabul ettiği ABD'ye ait karar tasarısını eleştirdi. Sudan'ın Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi El Fatih Muhammed Erva, tasarıyı, 'makul olmayan bir girişim' olarak nitelendirerek Darfur'daki sorunun 'sopalarla çözülemeyeceğini' söyledi. Güvenlik Konseyi'nin daimi üyelerinden olan ve oylamada çekimser kalan Rusya ise karar tasarısının verimli olmayacağını açıkladı. Rus hükümetinden yapılan açıklamada tasarının, Sudan hükümetinin Darfur bölgesinde sivillerin güvenliğini sağlama çabalarını olumsuz yönde etkileyeceği de vurgulandı.
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
