23 Mart 2005 22:00
Bişkek'te gerilim artıyor
Günlerdir hükümet karşıtlarının protesto gösterilerine sahne olan Kırgızistan'da içişleri bakanı görevden alındı.
Kırgızistan'da devlet başkanının istifa etmesini talep eden muhaliflerin eylemleri bazı bölgelerde yağma olaylarına dönüşerek sürüyor. Başkent Bişkek'te hükümet karşıtları yeni protesto gösterilerine hazırlanırken Devlet Başkanı Askar Akeyev eylemlerin yayılması üzerine İçişleri Bakanı ile Başsavcıyı görevinden aldı. Akayev, İçişleri Bakanı Bakirdin Subanbekov ile Başsavcı Mıktıbek Abdıldayev'in görevlerine son vererek Başbakan Yardımcısı Keneşbek Düşabeyav'i geçici İçişleri Bakanlığı'na, Marat Sultanov'u da yine geçici olarak Başsavcılığa atadı.
Güvenlik önlemleri artırıldı Ülkenin güneyindeki Oş ve Celalabad'da denetimi elinde tutan muhalefet, başkent Bişkek'e yürümeye hazırlanırken, Bişkek'te güvenlik önlemleri artılıyor. Başkentteki hükümet binalarında ek güvenlik önlemleri alınırken, kent içinde atlı polisler devreye sokuldu. Bu arada, seçim yarışını kaybeden adaylardan Melis Eşimkanov, bugün Bişkek'te büyük bir miting yapacağını açıkladı.
Bölge ülkeleri kaygılı Öte yandan, Rusya Dışişleri Bakanlığı, Kırgızistan'daki olaylardan kaygı duyduğunu açıkladı. Bakanlıktan yapılan açıklamada, muhalefetin eylemlerinin "yasal alanın dışında" olduğu belirtilerek, "bunların gerginliğin artmasına neden olduğu, siyasi durumu olumsuz etkilediği ve kınamayı hak eden bir hareket olduğu" kaydedildi. Gürcistan Devlet Başkanı Mihail Saakaşvili de, Kırgız yönetimi ile muhalefet arasında 'arabuluculuk' yapmaya hazır olduğunu açıkladı. Belarus Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada da, hükümetin Kırgızistan'ın güneyinde ortaya çıkan istikrarsızlık, kargaşa ve kamu binalarının işgal edilmesi olaylarını endişeyle takip ettiği belirtildi. Özbekistan Dışişleri Bakanlığı'nın açıklamasında da, Kırgız halkına toplumsal, siyasi istikrarı koruma, provokasyonlara karşı dikkatli olma çağrısı yapıldı. Sıra Rusya'ya mı gelecek? Son yıllarda batı yanlısı hareketlerin hükümet darbeleri ile iktidara geldiği Orta Asya'daki gelişmeler, Rusya'yı ve Bağımsız Devletler Topluluğu'nu tehdit eder seviyeye yükseldi. Gürcistan'da batı yanlısı muhalefetin hükümeti devirmesi ile sonuçlanan 'kadife darbe' dalgası, daha sonra Ukrayna'da ve Moldova'da da yaşandı. Şimdi Kırgızistan'da gerçekleştirilemeye çalışılan ve 'lale devrimi' olarak adlandırılan girişimlerin Kazakistan, Özbekistan ve Tacikistan sınırlarına dayanmasının da olası olduğu belirtiliyor. Dahası benzer senaryoların Rusya'da da uygulanmasının söz konusu olabileceği ifade ediliyor. 'Rusya'da aşırı milliyetçi Liberal Demokrat Parti'nin lideri Vladimir Jirinovski, Kırgızistan'da yaşanan olaylara karşı iktidarın ciddi önlemler alması gerektiğini, aksi halde sıranın Rusya'ya da gelebileceğini belirtti. "Lale Devrimi"nin Kırgız halkına yararı olmayacağını da söyleyen Jirinovski, "Askar Akayev çok ciddi önlemler almalı. Aksi halde Rusya, Orta Asya'yı kaybedecek. Bu dalga, Kırgızistan'ın ardından Ermenistan ve Azerbaycan'a, daha sonra da bize ulaşacak" dedi.
Üslerin boşaltılması görüşüldü Rus ve Gürcü yetkililer dün Gürcistan'daki Rus üslerinin boşaltılmasını görüştü. Görüşmede Rus heyetinin Başkanı İgor Savolski, anlaşmazlığın fazla olmadığını ama önemli olduğunu söyledi. İtar-Tass ajansı da Rus tarafının, Gürcü tarafından ülkede başka ülkelerin askeri üssüne izin verilmeyeceği garantisi istediğini duyurdu. Gürcistan geçen hafta Tiflis'in NATO askerlerinin ülkede üslenmeyeceği garantisi verme taraftarı olmadığını açıklamıştı. Rusya, Gürcistan'daki üsleri tamamen boşaltmasının 1-2 yıl alabileceğini belirterek, çekilme işlemi için tazminat istiyor.
BDT için üç senaryo Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) Dışişleri ve Savunma Konseyi'nin geçen hafta yapılan toplantısında, BDT ülkelerinin geleceğiyle ilgili 3 senaryo üzerinde duruldu.. Nezavimaya gazetesindeki haberde, uzmanların Rusya'nın BDT ülkeleri vatandaşları üzerindeki etkisinin azaldığına dikkat çektiği kaydedildi. Toplantıda, Rusya ve BDT'nin ekonomik çıkarlarının sürmesine rağmen, BDT ülkelerinin Rusya'yı siyasi açıdan istikrarlı görmediği dile getirilerek, BDT ülkelerinin 5-10 yıl içinde çıkarlarının örtüşeceği Çin, İran, ABD veya AB ile yakınlaşabileceği öne sürüldü. Toplantıda, BDT için 3 senaryo ortaya koyulduğu belirtilen haberde, "1. senaryo: BDT konumunda dondurulur ve eski Sovyet liderleri arasında sadece gayrı resmi temaslar olur. 2. senaryo: Küçük Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği diye adlandırılabilir. BDT korunabilir ama çekirdeğinin yeni birleşme sürecinin hangi şartlarda başlanacağı şeklindeki tanımlanmasının yapılması gerekiyor" denildi. 3. senaryonun da etkisizleşen BDT'nin misyonunun sona erdirilmesi olabileceği belirtildi.
Güvenlik önlemleri artırıldı Ülkenin güneyindeki Oş ve Celalabad'da denetimi elinde tutan muhalefet, başkent Bişkek'e yürümeye hazırlanırken, Bişkek'te güvenlik önlemleri artılıyor. Başkentteki hükümet binalarında ek güvenlik önlemleri alınırken, kent içinde atlı polisler devreye sokuldu. Bu arada, seçim yarışını kaybeden adaylardan Melis Eşimkanov, bugün Bişkek'te büyük bir miting yapacağını açıkladı.
Bölge ülkeleri kaygılı Öte yandan, Rusya Dışişleri Bakanlığı, Kırgızistan'daki olaylardan kaygı duyduğunu açıkladı. Bakanlıktan yapılan açıklamada, muhalefetin eylemlerinin "yasal alanın dışında" olduğu belirtilerek, "bunların gerginliğin artmasına neden olduğu, siyasi durumu olumsuz etkilediği ve kınamayı hak eden bir hareket olduğu" kaydedildi. Gürcistan Devlet Başkanı Mihail Saakaşvili de, Kırgız yönetimi ile muhalefet arasında 'arabuluculuk' yapmaya hazır olduğunu açıkladı. Belarus Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada da, hükümetin Kırgızistan'ın güneyinde ortaya çıkan istikrarsızlık, kargaşa ve kamu binalarının işgal edilmesi olaylarını endişeyle takip ettiği belirtildi. Özbekistan Dışişleri Bakanlığı'nın açıklamasında da, Kırgız halkına toplumsal, siyasi istikrarı koruma, provokasyonlara karşı dikkatli olma çağrısı yapıldı. Sıra Rusya'ya mı gelecek? Son yıllarda batı yanlısı hareketlerin hükümet darbeleri ile iktidara geldiği Orta Asya'daki gelişmeler, Rusya'yı ve Bağımsız Devletler Topluluğu'nu tehdit eder seviyeye yükseldi. Gürcistan'da batı yanlısı muhalefetin hükümeti devirmesi ile sonuçlanan 'kadife darbe' dalgası, daha sonra Ukrayna'da ve Moldova'da da yaşandı. Şimdi Kırgızistan'da gerçekleştirilemeye çalışılan ve 'lale devrimi' olarak adlandırılan girişimlerin Kazakistan, Özbekistan ve Tacikistan sınırlarına dayanmasının da olası olduğu belirtiliyor. Dahası benzer senaryoların Rusya'da da uygulanmasının söz konusu olabileceği ifade ediliyor. 'Rusya'da aşırı milliyetçi Liberal Demokrat Parti'nin lideri Vladimir Jirinovski, Kırgızistan'da yaşanan olaylara karşı iktidarın ciddi önlemler alması gerektiğini, aksi halde sıranın Rusya'ya da gelebileceğini belirtti. "Lale Devrimi"nin Kırgız halkına yararı olmayacağını da söyleyen Jirinovski, "Askar Akayev çok ciddi önlemler almalı. Aksi halde Rusya, Orta Asya'yı kaybedecek. Bu dalga, Kırgızistan'ın ardından Ermenistan ve Azerbaycan'a, daha sonra da bize ulaşacak" dedi.
Üslerin boşaltılması görüşüldü Rus ve Gürcü yetkililer dün Gürcistan'daki Rus üslerinin boşaltılmasını görüştü. Görüşmede Rus heyetinin Başkanı İgor Savolski, anlaşmazlığın fazla olmadığını ama önemli olduğunu söyledi. İtar-Tass ajansı da Rus tarafının, Gürcü tarafından ülkede başka ülkelerin askeri üssüne izin verilmeyeceği garantisi istediğini duyurdu. Gürcistan geçen hafta Tiflis'in NATO askerlerinin ülkede üslenmeyeceği garantisi verme taraftarı olmadığını açıklamıştı. Rusya, Gürcistan'daki üsleri tamamen boşaltmasının 1-2 yıl alabileceğini belirterek, çekilme işlemi için tazminat istiyor.
BDT için üç senaryo Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) Dışişleri ve Savunma Konseyi'nin geçen hafta yapılan toplantısında, BDT ülkelerinin geleceğiyle ilgili 3 senaryo üzerinde duruldu.. Nezavimaya gazetesindeki haberde, uzmanların Rusya'nın BDT ülkeleri vatandaşları üzerindeki etkisinin azaldığına dikkat çektiği kaydedildi. Toplantıda, Rusya ve BDT'nin ekonomik çıkarlarının sürmesine rağmen, BDT ülkelerinin Rusya'yı siyasi açıdan istikrarlı görmediği dile getirilerek, BDT ülkelerinin 5-10 yıl içinde çıkarlarının örtüşeceği Çin, İran, ABD veya AB ile yakınlaşabileceği öne sürüldü. Toplantıda, BDT için 3 senaryo ortaya koyulduğu belirtilen haberde, "1. senaryo: BDT konumunda dondurulur ve eski Sovyet liderleri arasında sadece gayrı resmi temaslar olur. 2. senaryo: Küçük Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği diye adlandırılabilir. BDT korunabilir ama çekirdeğinin yeni birleşme sürecinin hangi şartlarda başlanacağı şeklindeki tanımlanmasının yapılması gerekiyor" denildi. 3. senaryonun da etkisizleşen BDT'nin misyonunun sona erdirilmesi olabileceği belirtildi.
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
