17 Mart 2005 22:00

Al ya da öde dayatması

Yıllardır süren büyük enerji soygununda Enerji Bakanlığı adım atmaya çalışıyor. Bakanlık, doğalgazla pahalı elektrik üreten 4 şirketten indirim istedi, şirketler ise al ya da öde garantisi istedi.

Paylaş

Yıllardır süren büyük enerji soygununda Enerji Bakanlığı adım atmaya çalışıyor. Bakanlık, doğalgazla pahalı elektrik üreten 4 şirketten indirim istedi, şirketler ise al ya da öde garantisi istedi. Edinilen bilgiye göre hükümet Enerji Bakanlığı'na elektriği doğalgazla pahalıya üreten, Unimar, Doğa, Ova ve Trakya şirketleri ile anlaşmalarda indirim yapılması için tam yetki verdi. Uluslararası tahkim sayesinde bakanlıkla anlaşmaya yanaşmayan şirketlerden bakanlık, kapasite bedellerinde yaklaşık 2 sentlik indirim istedi. Bakanlığın bu önerisine şirketlerin cevabı sözleşmelerinde de yer alan "al ya da öde" şartlarının yeniden belirlenmesi oldu. Bakanlığın önerisi kabul edilirse ya da bakanlık "al ya da öde" şartlarının yeniden belirlenmesine razı olursa, dört şirketin, devlete sattığı doğalgazda yıllık 50'şer milyon dolarlık indirim sağlanacağı ileri sürülüyor. Bu durum Hazine'nin kasasından yılda toplam 200 milyon dolar daha az para çıkması anlamına geliyor. 10 yıllık sözleşme yapıldığı dikkate alınırsa, toplam tasarruf 2 milyar doları buluyor. Ancak bakanlığın bu indirimi tüketiciye yansıtması beklenmiyor.

Soygun yıllarca sürdü Yapılan sözleşmeler nedeniyle bu 4 santralın doğalgaz teminleri ve üretilen elektriğin devlet tarafından satın alınması Hazine garantisi altında. Bu yüzden hiçbir üretim yapılmasa dahi, kilowat/saat başına 4-5 sent 'kapasite ücreti' ödeniyor. İlk zamanlarda 12 sentlere kadar çıkan bu santralların birim elektrik maliyeti, şimdilerde ortalama 10 sente kadar düşmüş durumda. Ancak hidroelektrik santrallerında üretilen enerji maliyeti ise sadece 0.2 sent. Bu santrallar üretimi yine de çok pahalı. Enerji Bakanlığı, geçtiğimiz yıllarda bu santrallardan elektrik almak için ucuza üretim yapan hidroelektrik ve termik santralların çalışmalarını durdurmuştu.

SORUN ÇIKARAN SANTRALLAR

Trakya Marmara Ereğli Doğalgaz Kombine Çevrim Santralı: Gama, Enron, Wing International ve Midland Generation şirketlerinin ortaklaşa kurduğu Trakya El.Üretim A.Ş. tarafından çalıştırılan santral 478 mw kurulu. Yatırım tutarı 600 milyon dolar. Ticari işletmeye 13 Aralık 1998 tarihinde geçti.

Unimar Marmara Ereğlisi Doğalgaz Kombine Çevrim Santralı: Unit Int., Unit Investment, Marubeni, Entes, National Power, Maribeni Euro Power şirketlerince kurulan Uni-Mar Enerji Yatırım A.Ş. tarafından işletiliyor. Kurulu gücü 478 mw. Yatırım tutarı 630 milyon dolar olan santral ticari işletmeye 13 Aralık 1998 tarihinde alınmıştı.

Esenyurt Doğalgaz Kombine Çevrim Santralı: Edison, Mission Energy ve Çapan Şirketler Grubu'nca kurulan Doğa Elektrik Üretim A.Ş. tarafından işletilen santral 180 mw kurulu gücünde. 168 milyon dolara mal olan santral 22 Mayıs 1999 tarihinde işletmeye alınmıştı.

Gebze-Dilovası Doğalgaz Kombine Çevrim Santralı: Ova Enerji A.Ş tarafından kurulan 253 mw gücündeki santral, 235 milyon dolara mal oldu ve 3 Ağustos 1996 tarihinde çalışmaya başladı.

İNDİRİM NASIL SAĞLANACAK? Şirketlerin Enerji Bakanlığı'na satış fiyatı üç kalemden oluşuyor. Sabit kapasite bedeli, değişken kapasite bedeli ve doğalgaz fiyatı. Bakanlık şirketlere toplam kapasite bedellerinin yarı yarıya indirilmesini öneriyor. Örneğin 2004 yılı rakamlarına göre Trakya Elektrik 4.6 cent olan sabit kapasite bedelinin yaklaşık 2.5-3 cente indirilmesi isteniyor. Ama bu durum yine de tüketiciye yansımayacağı için çözüm olarak değerlendirilmiyor.

ÖNCEKİ HABER

Skandal danışman!

SONRAKİ HABER

Petrole OPEC de çare olamadı