Gıda denetimi hak getire

Sahte rakı olayı, gıda denetimi ile ilgili boşlukları ve yetersiz olan gıda denetimlerinin hükümet eliyle nasıl daha vahim boyutlara götürüldüğünü ortaya çıkardı. Araştırmalar, içki üretim ve satış yerlerinin denetiminin 2002 yılında Tekel'den alınarak Tütün Üst Kurulu'na devredilmesinin ve teknik donanımı yetersiz Tarım Bakanlığı'nın üretim izni ve ruhsatlarını vermesinin, ölümlerle sonuçlanan bir süreci başlattığını gösterdi. Uzmanlar her iki kurumda da yeterli elemanın olmadığını, gıdada tüm alanların olduğu gibi içki satan ve üreten yerlerin de denetlenmediğini belirterek, bu durumun sahte rakı olayından çok daha vahim olduğuna dikkat çektiler. Tekel 2002 yılına kadar, 81 ilde bulunan başmüdürlüklerinde faliyet gösteren 'Kaçak Takip ve Kontrol Birimi' ile kaçak üretimle mücadele ediyordu. Tekel'in denetim yapan binlerce elemanının bulunması nedeniyle kaçak rakı ve sigara oranı bugünkü kadar korkunç boyutlarda değildi. Denetim yetkisi 2002 yılında Üst Kurul'a devredildi. Devirle birlikte, Tekel'in tüm illerde bulunan teşkilatı ve binlerce denetim elemanına karşılık Üst Kurul bünyesinde bir başkan, iki başkan yardımcısı, yedi üye, 15 daire başkanı, 20 grup müdürü ve 150 uzman hizmet vermeye başladı. Kurul bu kadro ile 81 ilde denetim yapmaya çalışıyor.

Tarım Bakanlığı yetersiz Uzmanlar ise ruhsat izni veren Tarım Bakanlığı'nda durumun daha vahim olduğuna, Bakanlığın ne personelinin ne de teknik donanımının bu işi yapmaya yeterli olmadığına dikkat çekiyor. Ziraat Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Üyesi ve gıda uzmanı Fatih Taşdöğen, Tarım Bakanlığı'nın hali hazırda teknik ve idari açıdan denetimleri yapacak donanıma sahip olmadığını dile getirdi. 5179 sayılı yeni Gıda Yasası ile ilgili 22 yönetmelikten 3 tanesinin çıktığını belirten Taşdöğen, bu düzenlemelerden en önemlisi olan piyasa denetimini düzenleyecek yönetmeliğin ise gözardı edildiğini ifade etti. Tarım Bakanlığı'nın rutin denetimlerini bile yapamadığının altını çizen Taşdöğen, her işletmenin mutlaka denetlenmesi gerektiğini ancak bunun yapılmadığını söyledi.

Yeni yapılanma şart Hukuksal açıdan denetimler konusunda bir boşluk olduğuna dikkat çeken Taşdöğen, Kamu Yönetimi Temel Yasası ile gıda denetiminin yerellere devredilmek istendiğini hatırtatarak, şunları söyledi: "Yapılan düzenlemeler nedeniyle Türkiye'yi sahte rakıdan çok daha vahim olaylar bekliyor. Merkezle ve birbiri ile bağı olmayan il özel idarelerinin yapacağı denetimler, menfaat gruplarının insafına kalacaktır. Gıda denetimi, merkezi bir otorite tarafından yapılarak, bu otoritenin en ücra köşeye kadar birbiri ile bağlantısı olacak şekilde kurgulanması gerekir. Aksi taktirde, her binanın altında üretilebilen sahte rakıların denetlenmesi zor olacaktır"

Büyük eksiklikler var Türkiye Ziraatçılar Derneği Başkanı İbrahim Yetkin ise denetim sisteminde büyük eksikliklerin olduğunun ortada olduğunu dile getirerek, bugün rakıda yaşanan olayın diğer ürünlerde de yaşanacağını belirtti. Denetim sisteminin ciddi bir şekilde ele alınması gerektiğini ifade eden Yetkin, denetimleri kamunun yapması gerektiğini söyledi. Tarım Bakanlığı'nın yapısının güçlendirilerek, kaynak aktarılması gerektiğini ifade eden Yetkin, meyveden sebzeye gıdada her alanda denetim yapısının değiştirilerek, daha ciddi ele alınması gerektiğini anlattı.