18 Ocak 2005 23:00

2005 Einstein yılı

Almanya, 2005'i "Einstein yılı" olarak kutluyor. Bilim dünyasını devrimci kuramlarıyla sarsan sosyalist fizikçinin onurlandırılmasına yönelik "Einstein yılı", bugün Berlin'de Başbakan Gerhard Schröder tarafından başlatılacak. 1879'da doğduğu Alman topraklarından 1933'de Naziler yüzünden kaçan ve doğduğu topraklara bir daha dönmeyen Einstein, yıl boyunca kongreler, toplantılar, sergiler ve orijinal gösterilerle anılacak, dehanın eserleri, düşünceleri ve kişiliği anlatılacak.

Büyük adımlar Daha profesör değilken, 1905'de, yani yüzyıl önce ilk "devrimci" makalelerini yayınlayan Einstein, ışığın hem dalga, hem de parçacık olarak hareket ettiğini bulgulamıştı. 1921'de bu kuramıyla Nobel ödülünü kazanan Einstein, böylece özellikle radarların geliştirilmesini sağlayan yolu açan adam oldu. Albert Einstein, atom ve moleküllerin varlığını teorik olarak kanıtladı, zaman ve uzayın mutlak değerler olmadığını, bunların gözlemciye bağlı (izafi kavramlar) olduğunu gösterdi... Ünlü fizikçi, daha sonra, "tarihin en popüler formülü" olan E=mc2 formülünü ortaya attı ve enerjiyle kütle arasındaki bağıntıyı ortaya koydu.

ABD'ye kaçış Einstein, asıl ününe 1919 yılında güneş tutulması esnasında ışık teorisinin doğrulanmasıyla kavuştu. Büyük fizikçi, 1. Dünya Savaşı'nın bitmesiyle barış için mücadeleye de hız verdi. Savaş karşıtlığı nedeniyle Nazilerin hışmına uğrayan Yahudi kökenli bilim adamı, Berlin'deki evi Nazilerce yağmalanınca çareyi Almanya'yı terk etmekte buldu. Öğretmenlik yapmak için ABD'ye sığındı. Yıllar sonra, ABD'ye gitmesinin "hayatının hatası" olduğunu söyleyecekti.

Savaşa karşı mücadele Einstein, ABD'nin Almanya'dan önce atom bombası üretmesinde de katkı sahibiydi. Ancak ABD, bu bombaları Japonya'nın Hiroşima ve Nagazaki kentlerinde sivil halkı yok etmek için kullanınca, dehşete kapıldı. Ömrünün geri kalan yıllarında, dünyanın silahtan arındırılması ve bir "dünya hükümeti" kurulması fikrini her fırsatta savundu. Yeni kurulan İsrail devleti tarafından kendisine cumhurbaşkanlığı önerildi. Ama o, Filistin halkının uğradığı katliam ve sürgünleri protesto ederek, bu teklifi geri çevirdi.

Evrensel'i Takip Et