24 Kasım 2004 22:00
Sıradışı şiirler
Şiir denildiğinde, dilimizde yazılan onca yergi şiirine hiciv dizesine karşın akla önce, lirik şiirler gelir...
Şiir denildiğinde, dilimizde yazılan onca yergi şiirine hiciv dizesine karşın akla önce, lirik şiirler gelir. Düşünce üreten, siyasal ya da toplumsal bir durum için görüş bildiren şiirlerin atasözü gibi dilden dile dolaştığı Osmanlı döneminde de, günümüzde de bu tür şiirlerin etkili oluşunda içerdiği humor önemli rol oynar. Can Yücel'in şiirlerini bir anımsayalım. Bertold Brecht bu tür şiirlerin öncüsü ve ustalarındandı. Bugünlerde Brecht'in ülkesinden, onun anadiliyle yazılmış şiirlerden oluşan bir kitap yayımlandı: "İşçi B'nin Hikâyeleri". Şairi Peter Maimwald. Çevirmeni Yılmaz Onay. Yılmaz Onay'ın usta kalemi, "İşçi B'nin Hikâyeleri"ni Nasrettin Hoca fıkraları kadar tanıdık kılmış.
Bilinçli işçi İşçi B, dünyadaki her sorun üstüne görüş bildiriyor, yaşamın her alanındaki sömürüye kimi zaman acı acı gülümseyerek, kimi zaman iğneli bir dille durumu açıklayarak karşı çıkıyor. Bilinçli bir işçi portresini yüzyıllardır her ülkede rastlanan halk filozofu kimliği tamamlıyor: Halk bilgesi kimi zaman 'az kişi'ye yazan 'seçkinci yazar'ı 'ti'ye alır: "Kibirli bir pozla: -Ben zaten az kişi için yazarım. Dedi yazarın biri. -Biliyorum, dedi İşçi B, Yayınevi patronları için yazarsınız, Değil mi?" (Yazarlık Tavrı) Kimi zaman savaştan çıkmış bir ülkenin ekonomik gelişmesini irdeler: "Holding büyük çok büyük İşçi B'nin çocuğu küçük. Çocuk soruyor: -Holding ne demek, diye. Cevap veriyor İşçi B: -Almanya'nın kaybettiği harpte Kazanan Almanlar. (1952) Desenler tamamlıyor "İşçi B'nin Hikâyeleri", beş bölümden oluşuyor: "Günün Tarihçesi", "İkamet", "Özel Teşebbüs Tablosu", "Edebiyat Söyleşisi Bitince", "Yüreklendirme". Şiirlere, Nurhayat Polat desenler çizmiş. Karikatür tadı olan bu desenler, şairin söylediklerinin altını çizmekle kalmıyor, yeni ekler de yapıyor. Maiwald, dünyanın her yanını yansıtan yanıtlar veriyor şiirlerinde "B'ye sordular: -Patronla işçiyi ayıran nedir? B, cevap verdi: -3700 yıl. Çünkü bir işçinin Örneğin sanayi patronlarından Flick'in Yalnızca 1969 yılında kazandığı kadar Kazanması için Üç bin yedi yüz yıl çalışması gerek. Kaldı ki, dedi B. Bu kadar ömrü yoktur İşçinin." (Zaman Sorunu) Barışın savaşını veren, çalışması karşılığında şefinden "takdir ve teşekkür" kazanan ama bu takdir ve teşekkürle marketten aldığı öteberiyi ödemeye kalkınca karakola düşen biridir İşçi B. Belki de şairin kendisidir. Şair de söz işçisi değil mi? Ekim Devriminin öncü bahriyelilerine "Yenilgilerimizin acısını duymayan/ Sizin zaferinizin değerini/ Nereden bilsin?" diye seslenen Peter Maiwald, 1946 yılında Grötzingen'de doğmuş. Dört yıl tiyatro bilimi, Alman dili ve sosyoloji öğrenimi görmüş, ama okulu bitirmemiş. 1969'dan beri yazarlık yapıyor. Durum umutsuz mu? 1968'de Alman Komünist Partisi'ne (DKP) üye olmuş. 1984'te Düsseldorf Tartışmaları (Düsseldorfer Debatte) adıyla bir dergi yayınlamaya başlamış. Kimi kaynaklara göre bu dergi yüzünden DKP'den çıkarılmış. 1985'ten beri Düsseldorf'ta yaşıyor. İşçi B'nin Hikâyeleri'nin Almanca adı "Geschichten vom Arbeiter." Bu kitapta atasözü gibi dilinize dolanacak nice dize var. Ben umutsuz günlerde anımsamamız gereken birini yazmak istiyorum: "Haber şöyle geldi İşçi B'ye O memlekette Durum umutsuz. İşçi B. sordu: - Orada Hiçbir işçi yaşamıyor mu?"
sezer@evrensel.net
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
