Bush'un planına destek

Uluslararası Irak Konferansı, Mısır'ın Şarm el Şeyh kentinde yapıldı. Konferansa; aralarında Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdullah Gül ve ABD Dışişleri Bakanı Colin Powell'ın da bulunduğu 20 dışişleri bakanı katıldı. ABD yönetimi tarafından örgütlenen konferansta ayrıca, Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği, G-8, Arap Birliği ve İslam Konferansı Örgütü ile Bahreyn, Tunus, Cezayir'den oluşan Arap Troykası temsil ediliyor. Sonuç metni çoktan hazırdı! Bush yönetiminin amacı, Irak'taki askeri işgali komşu ülkeler nezdinde meşrulaştırmak ve ocak ayı sonunda yapılması planlanan "genel seçimlere" destek almak. ABD ayrıca; İran ve Suriye gibi Irak'ın komşuları üzerinde baskısını artırmaya çalışıyor. Ancak ABD ile İran, Suriye ve Avrupa Birliği arasındaki sorunlar, toplantıların daha ilk gününde ortaya çıktı. Türkiye'nin ise, ABD'den yana tutum aldığı görüldü. Konferansta ağırlıklı konu, Irak'taki seçim süreci oldu. İki gün süreceği açıklanan konferansın, dün aniden sona ermesi ise dikkat çekti. ABD eliyle hazırlanıp Bağdat hükümeti tarafından sunulan sonuç metni, hiçbir değişiklik yapılmadan kabul edildi. Metinde Irak'taki seçimlerin ocak sonunda yapılmasına destek veriliyor. Böylece ABD önemli bir diplomatik başarı kazandı, ancak konferansın erken sona ermesi, Bush yönetimi açısından herşeyin yolunda gitmediğinin göstergesi oldu. Tartışmalar sırasında bazı Arap ülkeleri, seçimlerin ertelenmesini gündeme getirdi, ancak Türkiye'nin ABD'den yana tutum almasının da etkisiyle, başarılı olamadılar. 14 maddelik bildirge, Bağdat hükümeti tarafından birkaç gün öncesinden katılımcılara dağıtılmıştı. Gül, Şarm el Şeyh'e gitmeden önce Hürriyet gazetesine verdiği demeçte de, "Iraklı Sünnilerin seçimleri boykot etmesinin siyasi dengeleri bozacağını ve sorunları daha da artıracağını" söyleyerek, göstermelik seçimlere destek vermişti. İşgal ne zaman bitecek? Bildirgede, Fransa ve bazı Arap ülkelerinin taleplerine rağmen işgalin ne zaman biteceği konusunda tarih belirlenmedi. ABD gölgesi altındaki seçimlerin "başarılı" olması halinde durumunda bunun tüm siyasi sürecin başarısı anlamına geleceğini söyleyen Gül, bu nedenle seçimlerin planlandığı gibi yapılması için "herkesin elinden geleni yapması gerektiğini" vurguladı. Seçimlerin gözlenmesine değinen Gül, seçimleri izlemek üzere parlamento heyetlerinin Irak'a gönderilmesinin düşünülmesi gerektiğini ifade etti ve bu çerçevede Türkiye'nin "kendi katkısını getirmeye hazır olduğunu" ilan etti.

Gül'ün gündemi Bakan Gül ayrıca, "bazı grupların" bazı bölge ve şehirlerin nüfusuyla oynama girişimlerinde bulunduğunu dile getirerek, isim vermeden Irak'taki Kürt partilerini suçladı. Abdullah Gül, "Iraklılara yaptığımız insani yardımlar kesintisiz devam ediyor. Bununla birlikte bu yardımlar, giderek daha çok Türk kamyon şoförünün hayatına mal oluyor'' diyerek yakındı ve "ulaşım güvenliğinin sağlanması" konusunda çaba harcanmasını istedi. Irak'ta son olarak pazar günü iki Türkiyeli şoför öldürülmüştü. Gül'ün, ikili görüşmelerinde Irak'tan Türkiye'ye "terör faaliyetlerinin sıçramasının" söz konusu olduğunu da belirttiği ve bu nedenle sınır güvenliği konusunda "bir an önce oturup konuşmayı teklif ettiği" de öğrenildi. Diplomatik kaynaklar, Bağdat hükümetinin söz konusu anlaşmaya ilişkin çalışmalara yakında başlayacağını belirttiler.

İran-ABD ilişkileri Konferansın merakla beklenen yönlerinden biri de, İran ile ABD temsilcileri arasında temas olup olmayacağıydı. ABD Dışişleri Bakanı Colin Powell, İran Dışişleri Bakanı Kemal Harrazi ile önceki akşam yemeğinde "nazik bir sohbette" bulunduklarını söyledi. İran hükümeti ise, Harrazi'nin Powell ile görüştüğünü yalanladı.