14 Kasım 2004 22:00
Devlet önlem alsın!
Uluslararası tekellere fason üretim yapan tekstil fabrikları maliyetlerini düşürmek için işlerin bir kısmını sigortasız, düşük ücretle ve kuralsız işçi çalıştıran atölyelere kaydırıyor.
Çiğli'deki Atatürk Organize Sanayi Bölgesi Türkiye'nin en büyük sanayi bölgelerinden biri. Fabrikaların çoğunluğunu tekstil şirketleri oluşturuyor. Daha çok yurt dışına ihracat yapan bu firmalar, Adidas, Reebok gibi markaların taşeronluğunu yapıyor. Ancak bu fabrikalardaki işçi sayısı hızla düşüyor. Örneğin Lay Tekstil'de geçen yıl 1000 kadar işçi çalışırken, şimdi bu rakam 400'lere kadar düşürüldü. Bunun nedeni, fabrikaların işlerin bir kısmını, sigortasız, düşük ücretle ve kuralsız işçi çalıştıran fason atölyelere veriyor olması. Büyük firmalara fason üretim yapan atölyelerin büyük kısmı Ata Sanayi Bölgesi'nde bulunuyor.
Çoğu genç işçi Fason atölyelerde çalışan işçilerin çoğunluğunu genç kadınlar oluşturuyor. Günlerce sabahçı kalan, fazla mesaisiz günü geçmeyen, işe gidiş saatinin belli olduğu, dönüş saatinin ise belli olmadığı atölyelerde, işçilerin ücretleri tam ve zamanında ödenmiyor. İşçiler, işten atılma korkusuyla sigorta hakkını talep edemiyor. Daha önce büyük bir tekstil fabrikasında çalışan Suna Kaya, "Biz daha önceki işyerinde sigortalarımızın yatırılmadığını farketmiştik. Üç-beş arkadaşla birkaç kez bir araya gelip ne yapabileceğimizi konuştuk. Ama aramızdaki işçilerden biri bunu patrona söylemiş. Patron da hepimizi tek tek çekip konuştu. İşi kaybetme korkusuyla hepimiz sustuk, çünkü işe ve paraya ihtiyacımız vardı" diye konuşuyor.
'Son verilsin' Asgari ücretle 10 aydır çalışan 18 yaşındaki Bulut Çiçek de, sigorta priminin ödenmediğini söylüyor. "Bir şey olsa aldığım bütün para sağlık harcamalarına gider. Çalışmaya mecburum, o yüzden sigortamın yapılıp yapılmadığını araştırmıyorum" diyen Çiçek, işyerinde kimsenin sigorta priminin yatırılmadığını belirtiyor. Büyük fabrikalardaki işçilere verilen hakların fasonlardaki işçilere de verilmesi gerektiğini dile getiren Çiçek, "Patron kendini kurtarmaya bakıyor. Fasonda sigorta yaparsa kendini kurtaramaz zaten. Devletin, fasonların fabrikalardan yüksek fiyatla iş alması ve kaçak işçi çalıştırmayı önlemesi için bir şeyler yapması gerekir" diyor.
Çoğu genç işçi Fason atölyelerde çalışan işçilerin çoğunluğunu genç kadınlar oluşturuyor. Günlerce sabahçı kalan, fazla mesaisiz günü geçmeyen, işe gidiş saatinin belli olduğu, dönüş saatinin ise belli olmadığı atölyelerde, işçilerin ücretleri tam ve zamanında ödenmiyor. İşçiler, işten atılma korkusuyla sigorta hakkını talep edemiyor. Daha önce büyük bir tekstil fabrikasında çalışan Suna Kaya, "Biz daha önceki işyerinde sigortalarımızın yatırılmadığını farketmiştik. Üç-beş arkadaşla birkaç kez bir araya gelip ne yapabileceğimizi konuştuk. Ama aramızdaki işçilerden biri bunu patrona söylemiş. Patron da hepimizi tek tek çekip konuştu. İşi kaybetme korkusuyla hepimiz sustuk, çünkü işe ve paraya ihtiyacımız vardı" diye konuşuyor.
'Son verilsin' Asgari ücretle 10 aydır çalışan 18 yaşındaki Bulut Çiçek de, sigorta priminin ödenmediğini söylüyor. "Bir şey olsa aldığım bütün para sağlık harcamalarına gider. Çalışmaya mecburum, o yüzden sigortamın yapılıp yapılmadığını araştırmıyorum" diyen Çiçek, işyerinde kimsenin sigorta priminin yatırılmadığını belirtiyor. Büyük fabrikalardaki işçilere verilen hakların fasonlardaki işçilere de verilmesi gerektiğini dile getiren Çiçek, "Patron kendini kurtarmaya bakıyor. Fasonda sigorta yaparsa kendini kurtaramaz zaten. Devletin, fasonların fabrikalardan yüksek fiyatla iş alması ve kaçak işçi çalıştırmayı önlemesi için bir şeyler yapması gerekir" diyor.
YAZARLAR
Pınar Öğünç
BAĞLANTILAR-9 | Ticaretten afetlere, güvenlikten tiny house'a konteyner çağı
T. Gül Köksal
Kent hakkı bağlamında çocuklar
Ayşen Şahin
Mahsus selamlar
İzzettin Önder
Servet vergisi
Şenay Aydemir
Atış Serbest!
Adnan Özyalçıner
Geride kalan
İsmail Gökhan Bayram
İşlevini arayan alet: Yapay zekâ
Evrensel Bilgin
Gordion Düğümü
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
