18 Ekim 2004 21:00
Yine faiz, yine vergi
yine zam, yine IMF
155.472 katrilyon liralık 2005 bütçesi yine faiz ve ranta ayrıldı. 29.137 katrilyon açıkla hazırlanan bütçede 56.440 katrilyonluk kalem faiz giderlerini oluştururken, faiz dışı fazla 24 katrilyon liradan oluştu.
Bir bütçe daha, 70 milyon dışta tutularak, küçük bir azınlık için, rant ve faiz için hazırlandı. Yıllardır uygulanan mali disiplin 2005 bütçesine de damgasını vurdu. Vergi, faiz ve zam üçgenine uygun hazırlanan bütçe bu yıl da halka nefes aldırmayacak. 2005 bütçesi rakamlarını açıklayan Maliye Bakanı Kemal Unakıtan, borç ve faiz ödemeleri anlamına gelen faiz dışı fazlayı tutturmanın Türkiye'nin başarısı olduğunu öne sürüp, ekonomik rakamları iyi gösterirken, iftar çadırlarının hatırlatılması üzerine Amerika'da bir sigaraya muhtaç insanları örnek göstererek savunma yaptı. 155.472 katrilyon lira olarak Meclis'e sevk edilen 2005 bütçesine ilşikin bilgi veren Unakıtan, yine pembe tablolar çizip, gelir dağılımına hiç değinmeden milli gelirin 4 bin dolara çıktığından söz etti.
IMF programı Maliye bürokratları ile basının karşısına çıkan ve birbuçuk saat konuşan Unakıtan, 2004'de kriz dönemine göre Türkiye'nin büyüdüğünü öne sürerek, bunun özel sektör kaynaklı bir büyüme olduğunu belirtti. Unakıtan, devletin ekonomiden elini çekmesine çalıştıklarını "Devlet devletliğini bilsin" diye ifade etti. İşsizliğin azaldığını da ileri süren Unakıtan, 2003'ün ilk çeyreğinde yüzde 10 olan işsizlik oranının 2004'ün aynı döneminde yüzde 9.3'e gerilediğini savundu. "Olumlu ekonomik verilerin gerisinde uyguladığımız program var" diyerek, sık sık IMF programını sıkı bir şekilde sürdürecekleri mesajı veren Unakıtan, 2004 yılı sonu itibariyle IMF'nin istediği faiz dışı fazla oranını rahatlıkla yakalayacaklarını büyük bir övünçle dile getirdi. 2004 yılı için 142.6 katrilyon gider, 108.6 katrilyon gelir elde ettiklerini, bütçe açığının 34 katrilyon olduğunu, faiz dışı fazlayı da 21.2 katrilyon olarak tutturduklarını kaydeden Bakan Kemal Unakıtan, "Bu faiz dışı fazlada gösterilen bir başarıdır" dedi. 3 yıllık yeni bir istikrar ve ekonomik program hazırladıklarını, bunun hükümetlerinin programı olduğunu savunan Bakan Unakıtan, programı aynen uygulamaya devam edeceklerinin altını çizdi.
Gelir faize yetmiyor 2001'de bütçe gelirlerinin, vergilerin faizlerine bile yetmediğini belirten Unakıtan, 2004'de de vergilerin yüzde 58'inin faizlere gideceğini itiraf etti. Kişi başına milli gelirin 4 bin doların üzerine çıktığını, bunun da herkesin cebine birşeylerin girdiği anlamına geldiğini ileri süren Unakıtan, yeni bir yaklaşımla hazırladıkları 2005 yılı bütçesinde mali disiplin ve ekonomik programın süreceğini, temel reformaları gerçekleştireceklerini, 51 maddelik bütçeyi 40 maddeye indirdiklerini söyledi. Yüzde 6.5 faiz dışı fazla için "başarı" nitelendirmesini yapan Bakan Unakıtan, 2005 yılı bütçesinden sosyal güvenlik kurumlarına ayrılan 22 katrilyon lirayı "bütçe deliği" olarak değerlendirdi. "Sosyal güvenlik reformunu mutlaka yapıp, bu rakamları küçültmek mecburiyetinde olduklarını" belirten Bakan Unakıtan, sosyal güvenliğe ayrılan rakamları "çok" bulurken, eskiden beri devam eden yanlış politikaların sonucu, popülist politikalar olduğunu, genç genç insanları emekli yaptıkları için böyle olduğunu ileri sürdü.
ASLAN PAYI HAZİNE'NİN 2005 Mali Yılı Bütçe Kanunu Tasarısı'nda ayrılan ödenekler şöyle belirlendi:Milli Eğitim Bakanlığı'na 20 katrilyon 100 trilyon 724 milyar lira Milli Savunma Bakanlığı 13 katrilyon 527 trilyon 886 milyar lira Sağlık Bakanlığı 5 katrilyon 447 trilyon 474 milyar lira Adalet Bakanlığı 1 katrilyon 268 trilyon 154 milyar lira Cumhurbaşkanlığı 31 trilyon 253 milyar lira TBMM 283 trilyon 275 milyar Başbakanlığa 1 katrilyon 305 trilyon 752 milyar Diyanet İşleri Başkanlığı 1 katrilyon 122 trilyon 41 milyar lira Hazine 61 katrilyon 162 trilyon 341 milyar lira Maliye Bakanlığı 27 katrilyon 486 trilyon 643 milyar lira Çalışma Bakanlığı 12 katrilyon 725 trilyon 6 milyar lira Sanayi Bakanlığı 280 trilyon 95 milyar lira Enerji Bakanlığı 249 trilyon 296 milyar lira Geliri 124 katrilyon 330 trilyon tahmin edilen 2005 bütçesinde gider olarak 153 katrilyon 467 trilyon lira öngörüldü. Bu çerçevede bütçenin 29 katrilyon 137 trilyon lira açık vermesi bekleniyor. Bütçede, borçlanmada Hazine garanti limiti 2 milyar dolarla sınırlandırıldı.
Yatırımsızlık bütçesi
Mali Müşavir Tahir Şilkan: Unakıtan'ın sunuşu herşey mükemmelmiş gibi. Ve sunuşunun gerçekleri yansıttığını düşünmüyorum. En büyük payın yatırımlara ayrıldığını, memurlara enflasyonun üzerinde artış yapıldığını ileri sürüyor. Bunlar gerçekle ilgisi olmayan açıklamalar. Rakam oyunlarına dayalı bir iyimserlik. Herkese çözüm olacakmış gibi sunuluyor. Yatırımlarla ilgili ödenekler arttı derken sadece duble yollara ilişkin ödenekler artırılıyor. İstihdam yaratıcı sektörlerde bir yatırım artışından söz etmek mümkün değil. Bütçeye yine faiz bütçesi diyebiliriz. Sağlam vergi kaynaklarına dayalı değil. O kadar yüksek vergi geliri sağlanacağı konusunda iyimser değilim. Yine dolaylı vergilere dayalı ve sağlam vergi kaynakları doğru değil diye düşünüyorum. Bu bütçe yine faiz, yatırımsızlık bütçesi. Yine emekçilere bütçeden fayda yok.
İstikrarsız yönetim
Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Osman Altuğ: Bütçe gelirleri içerisinde gelir üzerinde yüzde 1'e denk geliyor. Vergi gelirlerinin çoğunu dolaysız vergiler oluşturuyor ve 2005'te de artış düşünülüyor. Bu vergilerin adaletsiz olduğunu ortaya koyuyor. En zengin adam da en yoksul adam da aynı oranda vergi vermeye devam edecek. Adil olmayan vergilerle adil bir yönetim olmaz. Bütçedeki açıklar ve bütçede yatırım ödenekleri düşük. Bu bütçe 2005 yılında da bekarların bekar kalmasına neden olacak. Bütçe, "Yine kaldık bekar bütçesi". Bir ülkede bütçe denk değil ise istikrarlı ekonomi olmaz, istikrarlı milli para birimi olmaz, istikrarlı milli para birimi yoksa istikrarlı yönetim olmaz. İstikrarlı yönetim Meclis'te koltuk sayısı fazla olan yönetim değildir. Ekonomide istikrar gelir dağılımında adaleti sağlamakla, istihdamı gerçekleştirmekle sağlanır.
IMF programı Maliye bürokratları ile basının karşısına çıkan ve birbuçuk saat konuşan Unakıtan, 2004'de kriz dönemine göre Türkiye'nin büyüdüğünü öne sürerek, bunun özel sektör kaynaklı bir büyüme olduğunu belirtti. Unakıtan, devletin ekonomiden elini çekmesine çalıştıklarını "Devlet devletliğini bilsin" diye ifade etti. İşsizliğin azaldığını da ileri süren Unakıtan, 2003'ün ilk çeyreğinde yüzde 10 olan işsizlik oranının 2004'ün aynı döneminde yüzde 9.3'e gerilediğini savundu. "Olumlu ekonomik verilerin gerisinde uyguladığımız program var" diyerek, sık sık IMF programını sıkı bir şekilde sürdürecekleri mesajı veren Unakıtan, 2004 yılı sonu itibariyle IMF'nin istediği faiz dışı fazla oranını rahatlıkla yakalayacaklarını büyük bir övünçle dile getirdi. 2004 yılı için 142.6 katrilyon gider, 108.6 katrilyon gelir elde ettiklerini, bütçe açığının 34 katrilyon olduğunu, faiz dışı fazlayı da 21.2 katrilyon olarak tutturduklarını kaydeden Bakan Kemal Unakıtan, "Bu faiz dışı fazlada gösterilen bir başarıdır" dedi. 3 yıllık yeni bir istikrar ve ekonomik program hazırladıklarını, bunun hükümetlerinin programı olduğunu savunan Bakan Unakıtan, programı aynen uygulamaya devam edeceklerinin altını çizdi.
Gelir faize yetmiyor 2001'de bütçe gelirlerinin, vergilerin faizlerine bile yetmediğini belirten Unakıtan, 2004'de de vergilerin yüzde 58'inin faizlere gideceğini itiraf etti. Kişi başına milli gelirin 4 bin doların üzerine çıktığını, bunun da herkesin cebine birşeylerin girdiği anlamına geldiğini ileri süren Unakıtan, yeni bir yaklaşımla hazırladıkları 2005 yılı bütçesinde mali disiplin ve ekonomik programın süreceğini, temel reformaları gerçekleştireceklerini, 51 maddelik bütçeyi 40 maddeye indirdiklerini söyledi. Yüzde 6.5 faiz dışı fazla için "başarı" nitelendirmesini yapan Bakan Unakıtan, 2005 yılı bütçesinden sosyal güvenlik kurumlarına ayrılan 22 katrilyon lirayı "bütçe deliği" olarak değerlendirdi. "Sosyal güvenlik reformunu mutlaka yapıp, bu rakamları küçültmek mecburiyetinde olduklarını" belirten Bakan Unakıtan, sosyal güvenliğe ayrılan rakamları "çok" bulurken, eskiden beri devam eden yanlış politikaların sonucu, popülist politikalar olduğunu, genç genç insanları emekli yaptıkları için böyle olduğunu ileri sürdü.
ASLAN PAYI HAZİNE'NİN 2005 Mali Yılı Bütçe Kanunu Tasarısı'nda ayrılan ödenekler şöyle belirlendi:
Yatırımsızlık bütçesi
Mali Müşavir Tahir Şilkan: Unakıtan'ın sunuşu herşey mükemmelmiş gibi. Ve sunuşunun gerçekleri yansıttığını düşünmüyorum. En büyük payın yatırımlara ayrıldığını, memurlara enflasyonun üzerinde artış yapıldığını ileri sürüyor. Bunlar gerçekle ilgisi olmayan açıklamalar. Rakam oyunlarına dayalı bir iyimserlik. Herkese çözüm olacakmış gibi sunuluyor. Yatırımlarla ilgili ödenekler arttı derken sadece duble yollara ilişkin ödenekler artırılıyor. İstihdam yaratıcı sektörlerde bir yatırım artışından söz etmek mümkün değil. Bütçeye yine faiz bütçesi diyebiliriz. Sağlam vergi kaynaklarına dayalı değil. O kadar yüksek vergi geliri sağlanacağı konusunda iyimser değilim. Yine dolaylı vergilere dayalı ve sağlam vergi kaynakları doğru değil diye düşünüyorum. Bu bütçe yine faiz, yatırımsızlık bütçesi. Yine emekçilere bütçeden fayda yok.
İstikrarsız yönetim
Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Osman Altuğ: Bütçe gelirleri içerisinde gelir üzerinde yüzde 1'e denk geliyor. Vergi gelirlerinin çoğunu dolaysız vergiler oluşturuyor ve 2005'te de artış düşünülüyor. Bu vergilerin adaletsiz olduğunu ortaya koyuyor. En zengin adam da en yoksul adam da aynı oranda vergi vermeye devam edecek. Adil olmayan vergilerle adil bir yönetim olmaz. Bütçedeki açıklar ve bütçede yatırım ödenekleri düşük. Bu bütçe 2005 yılında da bekarların bekar kalmasına neden olacak. Bütçe, "Yine kaldık bekar bütçesi". Bir ülkede bütçe denk değil ise istikrarlı ekonomi olmaz, istikrarlı milli para birimi olmaz, istikrarlı milli para birimi yoksa istikrarlı yönetim olmaz. İstikrarlı yönetim Meclis'te koltuk sayısı fazla olan yönetim değildir. Ekonomide istikrar gelir dağılımında adaleti sağlamakla, istihdamı gerçekleştirmekle sağlanır.
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
