26 Eylül 2004 21:00

Metal işçisi tepkili

Metal iş kolunda süren toplusözleşme görüşmeleri, patronların dayatmaları nedeniyle uyuşmazlığa gitti. Ancak Türk Metal'in örgütlü olduğu işyerlerinde, işçiler, sözleşme konusunda kendilerine bilgi verilmemesine ve dayatmalara tepki gösteriyorlar.

Paylaş
MESS ile işçi sendikaları arasında yürütülen toplusözleşme görüşmeleri sadece sendikalı 90 bin civarındaki işçiyi değil, sendikasız işçileri de ilgilendiriyor. Bu nedenle bütün metal işçilerinin gözü bu sözleşmelere çevrilmiş durumda. Sendikaların, ücret zammı ve fazla mesai ücretlerinin düşürülmesi girişimi nedeniyle uzlaşmazlığa gittiği sözleşmeler, 4857 sayılı Yeni İş Yasası'nın maddelerinin geçen dönem grup sözleşmesine girmesi nedeniyle daha zorlu geçiyor. Çünkü patronlar, bu maddelere dayanarak esnek çalışmayı ve hak gasplarını dayatıyorlar. Fazla mesai ücretlerinin düşürülmesi ve yüzde 2.54 zam dayatmasına tüm sendikalar karşı çıkıyor, ancak İş Yasası'na atıfta bulunan maddelerin ayıklanmasını sadece Birleşik Metal-İş Sendikası istiyor.

İşçi tepkili Bu maddeler üzerine Oyak-Renault, TOFAŞ, Bosh, Coşkun Öz gibi büyük işletmelerde çalışan metal işçileri ile görüştük. İşçiler yeni sözleşmeden de umutlu değiller. Özellikle otomotiv sanayi başta olmak üzere üretim rekorlarının kırıldığını hatırlatan işçiler, kendilerine kalanın ise "pestili çıkmış bir beden" olduğunu anlatıyorlar. Özellikle Türk Metal'in örgütlü olduğu iş yerlerinde işçilerin yeni İş Yasası hakkında bilgileri dahi yok. Maddeleri öğrenen işçiler bunun çalışma şartlarını iyice ağırlaştıracağını söylüyorlar. Özellikle fazla mesai ücretlerinin yüzde 100'den yüzde 50'ye düşürülmesinin kabul edilemeyeceğini dile getiren metal işçileri, geçimlerini fazla mesai ücretleriyle karşıladıklarını ifade ederek, bu maddenin sözleşmeden kaldırılmasını istiyorlar. İşçiler, kıdem tazminatlarının fona devredilmesi yada 15 gün üzerinden hesaplanmasının da tepki toplayacağını dile getirdiler. Türk Metal'in kendilerinden bütün gelişmeleri sakladığını belirten bir işçi, tepkisini, "söz veren işverense inanırım, sendikaysa inanmam" diyerek gösterdi.

Bilgi vermiyorlar Türk Metal temsilcilerinin yüzde 13'lük ücret artışı dışında, sözleşmeyle ilgili bilgi vermediğini anlatan işçiler, sendikalarına bir şey sormamalarının nedenini şöyle açıklıyorlar: "Bir şey sorduğunda veya tepki gösterdiğinde hemen temsilcilik odasına çağrılıyorsun. Odadan çıkanın yüz rengi değişiyor." Fabrika içerisinde baskının, özellikle 1998'de yaşanan ve Türk Metal'in imzaladığı sözleşmeye karşı verilen direrişten sonra daha da arttığını dile getiriyorlar.

Her an patlayabilir Renault işçileri, "Robotların hızına yetişemiyoruz" diyerek ağır çalışma şartlarından yakınıyorlar. Yeni işe alınan işçilerin yoğunluğa dayanamadığını, 600'den fazla işçinin bu nedenle işten ayrıldığını anlatan Renault işçileri, 1998 direnişinin ardından güvensizlik yaşandığını ve fabrikadaki dayanışmanın dağıtıldığını anlattılar. Ancak 18 yıllık Renault işçisi "Şimdi bir birlik yok ama burası Renault, ne olacağı belli olmaz. Her an bir direnişin patlak verebilir" diye konuştu.


TEHLİKELİ MADDELER 2002-2004 yılı sözleşmesi imzalanırken 11 maddede yeni İş Yasası'na atıfta bulunuldu. Yasa değişince bu maddeler işçilerin karşısına haklarını gasp eden maddeler olarak dikildi. 26, 28, 29, 30, 31, 35, 47, 48, 51, 52, 61. maddelerin bazıları, İş Yasası ile şöyle değişti:

Madde 26: Eski yasada iş yerinde haftalık çalışma süresi 45 saatti ve daha az çalışılan işyerlerinde de ödemeler 45 saat üzerinden yapılıyordu. Yeni İş Yasası ile birlikte, bu madde günde 11 saati aşmamak üzere haftalık çalışma saati 45 saati geçmez olarak değiştirildi. "Denkleştirme" adı altında ise işçinin haftalık çalışma süresinin 45 saat olup olmadığına 2 ay, hatta toplusözleşmeyle 4 aylık ortalamalara göre bakılabiliyor.

Madde 30: Günlük çalışma saatlerinin dışında yapılan her türlü çalışma fazla çalışma olarak belirlenirken, yeni yasa bunu da alt üst etti. Ülkenin genel yararları yahut işin niteliği veya üretimin attırılması gibi nedenlerle fazla çalışma yaptırılabiliyor. Denkleştirme esasının uygulandığı hallerde ise, bazı haftalarda çalışma süresi 45 saati aşsa dahi bu çalışmalar fazla çalışma sayılmıyor.

Madde 47: Fazla çalışma ücreti yüzde 100 zamlı ödenirken, yeni yasaya göre bu rakam yüzde 50'ye indirildi. Haftalık çalışma süresi 45 saatin altında belirlenen işyerlerinde ise fazla mesai ücreti yüzde 25 zamlı ödeniyor. Fazla çalışmalar yerine her 1 saat karşılığında 1.5 saat, haftalık çalışma süresi 45 saatten az olan iş yerlerinde her saat karşılığında 1 saat 15 dakika serbest zaman olarak kullanabiliyor. İşçilerin kıdem tazminatı da, yasalarda yapılacak değişikliklere bağlı olarak değiştirilecek.

ÖNCEKİ HABER

Geldim, gördüm, tıkladım!

SONRAKİ HABER

TEKEL'de üretim duracak

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...