15 Eylül 2004 21:00
Mehmed Siyah Kalem bozkır rüzgarı
"Mehmed Siyah Kalem"in 500 yıl öncesine ait resimleri, Orta Asya bozkırlarındaki doğa ve toplum yaşamını anlatıyor. Ressam, "Ürkütücü, çekici ya da şaşırtıcı olmadan, yalnızca insana ait hayatın izini sürdüm ipekyolu boyunca" diye sesleniyor.
Yapı Kredi Kültür Merkezi, yeni sezonu beş sergiyle açtı. Sergiler "Sır ve Gerçek / Sancak, Altın, Suret" ana başlığı altında sunuldu. Osmanlı padişahlarından ressamlığı ile ünlü Abdülmecid Efendi'nin eserleri, 500 yıl öncesinden günümüze değin uzanan, ancak kimliği üzerindeki sır perdesi tam olarak aralanamayan Mehmed Siyah Kalem, Yapı Kredi Para Koleksiyonu, Alman Yaşamı konulu fotoğraflar ve Kanuni tarafından İran Seferi sırasında getirilen Estergon Kalesi'nin sancağı sergilerin konuları arasında bululunuyor.
Göçebe yaşamın resimleri Sergiler arasında en ilginç ve görülmeye değer olanı ise Mehmed Siyah Kalem takma adıyla yaklaşık 500 yıl öncesinin doğa ve toplum yaşamını anlatan kimliği belirsiz ressamın eserleri. Sergi "Ben Mehmet Siyah Kalem / İnsanlar ve Cinlerin Ustası" başlığıyla sunuluyor. Yüzyıllardır Topkapı Sarıyı'nda koruma altında tutulan resimler; Doğu ve Batı dünyasında efsane haline gelmiş, kimliği üzerindeki tartışmalar bütün canlılığıyla sürmekte olan Siyah Kalem'in o dönem ki yaşamı son derece canlı anlatabilen çizimlerinden oluşuyor. Ressam,"Güneşin doğduğu topraklarda yaşadım. Asya haritasını tutuşturan hükümdarların savaşlarını gördüm; insanlar ve cinlerle aynı kaderi paylaştım. Adımı, çağımı ve kimliğimi hafızanın ihanetine teslim eden zaman, hep hayatımın üzerinde sürdü saltanatını. Yalnızca resimlerim başkaldırdı bu mutlak dünya yasasına. Ürkütücü, çekici ya da şaşırtıcı olmadan, yalnızca insana ait hayatın izini sürdüm ipekyolu boyunca. Onlara dikkatle bakın... Yaşarken unuttuklarınız size kendilerini anlatacaklardır" diye sesleniyor resimlerini görmeye gelecek olanlara.
Orta Asya'nın bozkırları Araştırmacıların yaşadığı dönem konusunda ayrıldığı Mehmet Siyah Kalem, 15. ya da 16. yüzyıl dolaylarında Orta Asya'da yaşadı. Göçebe Asya toplumunun yaşamını, alışkanlıklarını, inançlarını resmetti. Ama ressam yitip giderken resimleri bugüne değin gelerek, geçmişi günümüze taşıyor. Kendisinin kim olduğu bilinmese de cinleri ve insanları anlatan resimleri, Asya toplumlarının Şamanizm ve İslami dönemin birbiriyle kaynaştığı gündelik yaşamın kimi ayrıntılarına ışık tutuyor. Merak uyandıran, insanı sarsan resimler izleyicinin de yoğun ilgisini çekiyor. Pazar yerleri, kervancılar, dervişler, zanaatkâr loncalarının etkinlikleri, hayvanlar ve doğaüstü yaratıkların fantastik dünyası bu resimlerde tekrar yaşam buluyor. Mekândan çok figürlerin ve sosyal yaşamın öne çıktığı insan merkezli resimler çoğu. Mehmet Siyah Kalem üzerine Mazhar Ş. İpşiroğlu'nun "Bozkır Rüzgarı Siyah Kalem" adlı kitabında yazar, ressam için "Mehmed Siyah Kalem'in yaşamı ve kimliği bilinmiyor. Araştırmalar ilerledikçe bu (yaşadığı) yerin Türkistan'da aranması gerektiğini doğrulayan ipuçları ortaya çıkıyor" diyor. Sergiler Yapı Kredi Kâzım Taşkent Sanat Galerisi'nde 20 Ekim'e değin görülebilecek.
Göçebe yaşamın resimleri Sergiler arasında en ilginç ve görülmeye değer olanı ise Mehmed Siyah Kalem takma adıyla yaklaşık 500 yıl öncesinin doğa ve toplum yaşamını anlatan kimliği belirsiz ressamın eserleri. Sergi "Ben Mehmet Siyah Kalem / İnsanlar ve Cinlerin Ustası" başlığıyla sunuluyor. Yüzyıllardır Topkapı Sarıyı'nda koruma altında tutulan resimler; Doğu ve Batı dünyasında efsane haline gelmiş, kimliği üzerindeki tartışmalar bütün canlılığıyla sürmekte olan Siyah Kalem'in o dönem ki yaşamı son derece canlı anlatabilen çizimlerinden oluşuyor. Ressam,"Güneşin doğduğu topraklarda yaşadım. Asya haritasını tutuşturan hükümdarların savaşlarını gördüm; insanlar ve cinlerle aynı kaderi paylaştım. Adımı, çağımı ve kimliğimi hafızanın ihanetine teslim eden zaman, hep hayatımın üzerinde sürdü saltanatını. Yalnızca resimlerim başkaldırdı bu mutlak dünya yasasına. Ürkütücü, çekici ya da şaşırtıcı olmadan, yalnızca insana ait hayatın izini sürdüm ipekyolu boyunca. Onlara dikkatle bakın... Yaşarken unuttuklarınız size kendilerini anlatacaklardır" diye sesleniyor resimlerini görmeye gelecek olanlara.
Orta Asya'nın bozkırları Araştırmacıların yaşadığı dönem konusunda ayrıldığı Mehmet Siyah Kalem, 15. ya da 16. yüzyıl dolaylarında Orta Asya'da yaşadı. Göçebe Asya toplumunun yaşamını, alışkanlıklarını, inançlarını resmetti. Ama ressam yitip giderken resimleri bugüne değin gelerek, geçmişi günümüze taşıyor. Kendisinin kim olduğu bilinmese de cinleri ve insanları anlatan resimleri, Asya toplumlarının Şamanizm ve İslami dönemin birbiriyle kaynaştığı gündelik yaşamın kimi ayrıntılarına ışık tutuyor. Merak uyandıran, insanı sarsan resimler izleyicinin de yoğun ilgisini çekiyor. Pazar yerleri, kervancılar, dervişler, zanaatkâr loncalarının etkinlikleri, hayvanlar ve doğaüstü yaratıkların fantastik dünyası bu resimlerde tekrar yaşam buluyor. Mekândan çok figürlerin ve sosyal yaşamın öne çıktığı insan merkezli resimler çoğu. Mehmet Siyah Kalem üzerine Mazhar Ş. İpşiroğlu'nun "Bozkır Rüzgarı Siyah Kalem" adlı kitabında yazar, ressam için "Mehmed Siyah Kalem'in yaşamı ve kimliği bilinmiyor. Araştırmalar ilerledikçe bu (yaşadığı) yerin Türkistan'da aranması gerektiğini doğrulayan ipuçları ortaya çıkıyor" diyor. Sergiler Yapı Kredi Kâzım Taşkent Sanat Galerisi'nde 20 Ekim'e değin görülebilecek.
YAZARLAR
A. Cihan Soylu
‘Boş tencere’ iktidarın neresinde?
Şebnem Korur Fincancı
Tehlike nedir?
Sultan Özer
Yeni anayasa tartışmaları, AKP’ye can suyu olur mu?
Hediye Levent
Erdoğan'ın Irak ziyaretinin 3 sebebi ve değişim rüzgarı!
Arif Nacaroğlu
Özgürlükçü Anayasa
Erkan Aydoğanoğlu
1 Mayıs ve sonrası
Mehmet Özyazanlar
Galatasaray kaparak, Fenerbahçe kaptırmayarak…
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
