24 Ağustos 2004 21:00
Pakistan'da Amerikan
medreseleri
ABD, Müslüman ülkelerde eğitim sistemine yönelik en büyük müdahalesini Pakistan üzerinden yapıyor. Ülkedeki 320 medrese, hükümet tarafından pilot programa alındı. Böylece medreseler kurumsallaştırılıyor, ikili bir eğitim sistemi yaratılıyor.
ABD Savunma Bakanı Donald Rumsfeld, geçen yıl yardımcılarına yönelttiği bir soruyla, İslam ülkelerindeki eğitim sisteminin 'Amerika'ya uygun' hale getirilmesi gerektiğini ifade etmişti. Rumsfeld'in "Biz ve müttefiklerimiz, medreselerin terörist ürettiği hızda o teröristleri öldürüyor, tutukluyor veya vazgeçirebiliyor muyuz?" sorusunun yöneltilmesinden bir yıl sonra, Pakistan'daki medreseler hedef tahtasında. ABD'nin yönlendirmeleriyle, Pakistan hükümeti, ülkedeki 20 bin medreseye yönelik bir program başlattı. İlk etapta 320 medreseye mali yardım yapılarak, ABD'nin müfredatta gördüğü "sakıncalar" kaldırıldı.
'Reform' programı Hükümetin adımları şöyle: l Geçen yıl devreye sokulan 1 milyar dolar tutarında beş yıllık plan ile, müfredata "laik" unsurlar sokuldu ve medreseler Eğitim Bakanlığı'na bağlandı l 2002'de, ABD Kalkınma Ajansı'ndan kamu okullarını "rehabilite" etmek için 100 milyon dolar mali yardım alındı l Aynı yıl çıkan yasa ile; medreselerin gelirlerini açıklaması ve yabancı öğrencilerin hükümetten onay alması zorunlu kılındı. Bu nedenle, yabancı öğrenci sayısı binlerden yüzlere düştü, pek çok yabancı öğrenciye vize verilmedi. Christian Science Monitor gazetesi, Pakistan hükümetinin "medreselerde reform" programını perde arkasından ABD'nin yönettiğini yazdı.
Herkes tepkili Pakistanlı dini liderler ise, hükümetin uygulamalarına ateş püskürüyor. 8000 medresenin bağlı olduğu Vafık-ül Medaris'in genel sekreteri, "Hükümet kendi okullarını yönetemiyor. Medreselerle ne yapacak?" diye sordu. Pakistanlı sol gruplar da, Amerikan planlarına karşı çıkıyor. Bu gruplar, ABD ve hükümetin medreselere fon yaratıp onları "reforme" ederek, kamuya rakip bir ikinci sistem oluşturduğunu, böylece eğitim sisteminin parçalandığını belirtiyorlar. Eğitimci Necib Anjum, "Çerçevesi din olan bir sistem nasıl teşvik edilir? Medreseler toplumda olumsuz etki yarattı. Medreselerin etkisi azaltılmalı; ama şimdi onları kurumsallaştırıyorlar" diyor.
'Yeşil Kuşak' planı Pakistan'ın kurulduğu 1947 yılında, ülkede 137 medrese bulunmaktaydı. Ancak 1970 ve 1980'lerde, askeri diktatör Ziya ül Hak, ABD'nin "Yeşil Kuşak" planı uyarınca medreselerin önünü açtı. Bu dini okullara ücretsiz toprak verildi, Suudi Arabistan, Irak, İran ve Körfez emirliklerinden milyonlarca dolar aktarılmasına olanak sağlandı. Böylece yetiştirilen binlerce şeriatçı, ABD gözetiminde Afganistan'a, Sovyet ordusu ile savaşa sürüldü. ABD tarafından 2001 sonunda iktidardan uzaklaştırılan Afganistan'daki Taliban hareketi de, Pakistan medreselerinde kurulmuştu.
'Reform' programı Hükümetin adımları şöyle: l Geçen yıl devreye sokulan 1 milyar dolar tutarında beş yıllık plan ile, müfredata "laik" unsurlar sokuldu ve medreseler Eğitim Bakanlığı'na bağlandı l 2002'de, ABD Kalkınma Ajansı'ndan kamu okullarını "rehabilite" etmek için 100 milyon dolar mali yardım alındı l Aynı yıl çıkan yasa ile; medreselerin gelirlerini açıklaması ve yabancı öğrencilerin hükümetten onay alması zorunlu kılındı. Bu nedenle, yabancı öğrenci sayısı binlerden yüzlere düştü, pek çok yabancı öğrenciye vize verilmedi. Christian Science Monitor gazetesi, Pakistan hükümetinin "medreselerde reform" programını perde arkasından ABD'nin yönettiğini yazdı.
Herkes tepkili Pakistanlı dini liderler ise, hükümetin uygulamalarına ateş püskürüyor. 8000 medresenin bağlı olduğu Vafık-ül Medaris'in genel sekreteri, "Hükümet kendi okullarını yönetemiyor. Medreselerle ne yapacak?" diye sordu. Pakistanlı sol gruplar da, Amerikan planlarına karşı çıkıyor. Bu gruplar, ABD ve hükümetin medreselere fon yaratıp onları "reforme" ederek, kamuya rakip bir ikinci sistem oluşturduğunu, böylece eğitim sisteminin parçalandığını belirtiyorlar. Eğitimci Necib Anjum, "Çerçevesi din olan bir sistem nasıl teşvik edilir? Medreseler toplumda olumsuz etki yarattı. Medreselerin etkisi azaltılmalı; ama şimdi onları kurumsallaştırıyorlar" diyor.
'Yeşil Kuşak' planı Pakistan'ın kurulduğu 1947 yılında, ülkede 137 medrese bulunmaktaydı. Ancak 1970 ve 1980'lerde, askeri diktatör Ziya ül Hak, ABD'nin "Yeşil Kuşak" planı uyarınca medreselerin önünü açtı. Bu dini okullara ücretsiz toprak verildi, Suudi Arabistan, Irak, İran ve Körfez emirliklerinden milyonlarca dolar aktarılmasına olanak sağlandı. Böylece yetiştirilen binlerce şeriatçı, ABD gözetiminde Afganistan'a, Sovyet ordusu ile savaşa sürüldü. ABD tarafından 2001 sonunda iktidardan uzaklaştırılan Afganistan'daki Taliban hareketi de, Pakistan medreselerinde kurulmuştu.
YAZARLAR
Pınar Öğünç
BAĞLANTILAR-9 | Ticaretten afetlere, güvenlikten tiny house'a konteyner çağı
T. Gül Köksal
Kent hakkı bağlamında çocuklar
Ayşen Şahin
Mahsus selamlar
İzzettin Önder
Servet vergisi
Şenay Aydemir
Atış Serbest!
Adnan Özyalçıner
Geride kalan
İsmail Gökhan Bayram
İşlevini arayan alet: Yapay zekâ
Evrensel Bilgin
Gordion Düğümü
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
