Kore Savaşı'nın edebiyata etkisi

Türkiye Yazarlar Sendikası (TYS), Türk-Kore Kültür Derneği ve Kore Yaratıcı Yazarlar Topluluğu tarafından İstanbul'da "2004 Türkiye Uluslararası Yaratıcı Yazma Sempozyumu" bir dizi toplantıyla gerçekleştirildi. TYS Genel Merkezi'nde yapılan sempozyuma Türkiye'de yaşayan Koreliler de ilgi gösterdi. Sempozyumun açılış konuşmasını yapan Türk-Kore Kültür Derneği Başkanı Yong-Durk Park, Türkiye ve Kore'nin Kore Savaşı'ndan sonra kardeş iki ülke olduğunu belirtti. Park, Türk ve Kore akademisyenleri, yazar ve şairlerini bir araya getiren İstanbul'daki sempozyumun iki ülke arasındaki ilişkileri daha da geliştireceğini, ülke kültürlerinin karşılıklı anlaşılmasına yardımcı olacağını söyledi. Kore'den gelen akademisyen ve yazarların edebiyat aracılığıyla birbirini daha iyi tanımasına aracılık edeceğini dile getiren Park, kültürel alışverişin iki ülkenin dostluğunun gelişmesine katkı sağlayacağını kaydetti. TYS Genel Başkanı Cengiz Bektaş ise Kore'nin ismini ilk defa savaş sırasında duyduklarını ve bunun kendilerinde kötü anılar yarattığını belirterek, "Ne yazık ki bu tanışma yazarlar ve kitaplar aracılığıyla değil, askerler aracılığıyla oldu" dedi. Yazarların ülkeler arasında kültür elçisi olabileceğini belirten Bektaş, "Bu bir fidan. Yazarlar, şairler, sanatçılar ve akademisyenler bu fidana iyi baksınlar. Fidan büyüyüp ulu bir ağaç olsun. İki ülke insanının dostluğu artarak devam etsin" şeklinde konuştu. "Buradan güzel çiçekler toplayarak ülkenize döneceğinizi umut ederim" diyen Bektaş, iki ülkenin birbirini daha iyi tanıması için yazarlar ve sanatçılara büyük görevler düştüğünü kaydetti. Cengiz Bektaş daha sonra Korelilere Anadolu kültürü ve halk sanatı hakkında bilgiler verdi. İki ülkenin yaşama kültürünün anlatıldığı toplantıda Kore Yaratıcı Yazarlar Topluluğu Başkanı Prof. Dr. Soo-bok Kim de, Kore'de Türk kültürü ve edebiyatının pek bilinmediğine işaret ederek, "Bu sempozyum iki ülke halklarının birbirlerini daha iyi anlamasına katkıda bulunacaktır" dedi. Türk ve Kore yazarlarının ilk kez bir araya geldiklerini de hatırlatan Kim, bu ilişkilerin artarak gelişeceğini umduğunu belirtti. Prof. Dr. Şadan Gökovalı ise Anadolu Mitolojisi hakkında bilgiler sundu.

Kore yazınında savaş Geçtiğimiz aylarda da İranlı şair ve yazarları konuk eden Türkiyeli yazarlar, bu buluşmaların hem ülkeler için hem de yazarlar için önemli olduğunu belirtiyorlar. İlk kez Türkiye'ye gelen Güney Koreli yazar ve şairler ise Türklerin kendilerine çok sıcak davrandığı için memnunlar. Türkiye de Orhan Kemal Müzesi'ni ziyaret eden konuk yazarlar, Orhan Kemal'in, Yaşar Kemal'in, Orhan Pamuk ve Gülsüm Cengiz'in kitaplarını Kore diline çevireceklerini belirttiler. Yayıncılık ve çeviri anlamında buluşmaların önemli olduğunu ifade eden Türk-Kore Kültür Derneği Başkanı Yong-Durk Park, Kore'de Türkiyeli yazarları tanıtacaklarını ve bu yazarların orada ilgi göreceğini umduğunu söyledi. Doğu ve Batı edebiyatlarının karşılaştırıldığı toplantıda, Koreli bayan yazarlardan Kim-da Eun, Doğu'nun mahremiyete daha çok önem verdiğini ama Batı'nın kişisel mektuplardan bile bir edebiyat türü ortaya çıkardığını söyledi. Bu anlamda bütün Doğu kültürünün kapalı ve sihire, gize açık masalsı bir özellik gösterdiğini dile getirdi. Yourg-Han Park ise Kore savaşının Kore romanı ve yazarları üzerinde etkisine değinirken, " Savaştan dolayı çektiğimiz acılar romanlarımızda çokca yer aldı." Kore romanının savaşın neden çıktığını sorguladığını belirten Park, bu konuda Kore edebiyatının başlı başına uzun bir incelemeyi gerektirdiğini söyleyerek, "Bu savaşın etkilerinin Türkiye'de çok yer kapladığını biliyoruz" dedi. Eun-chan Yang ise "Kore savaşı, Korelilerin mutlaka yenmesi gereken bir savaştı" diyerek, bu konun Kore edebiyatında çok trajik konular yarattığını belirtti. Kore ile ilgili edebiyat eserlerini araştıran yazar "Bugün de hâlâ birçok yerde devam eden savaş çok korkunç bir şey" diyen yazar, Kore yazınında bu savaşın büyük yer tuttuğunu sözlerine ekledi.

Koreliler akrabamız Korelilere Türk masallarını anlatan Tahsin Yücel ise katılamadığı için bir bildiri sundu. Bildiride Anadolu masallarının gücünü söylemden aldığını belirten Yücel, Korelilere masal kahramanları, kullanılan deyimler, ata sözleri hakkında bilgiler verdi. Prof. Dr. Jeong-Kwon Woo ise Korelilerin Orta Asya'dan Japonya'ya Korelilerin yaşadığı coğrafyayı tanıttı. Korelilere Halk kültüründeki gülmece kahramanlarından (Nasrettin Hoca, İncili Çavuş, Bekri Mustafa) bahsettiği konuşmasında "Koreliler bizim çok uzaktan akrabamız olurlar. Bu çok uzak akrabalığın izlerini bizler araştıramadık. Umarım ki bizden sonraki kuşaklar bunu araştırıp ortaya koyacaktır." Sempozyumun sonunda ise şiir sunumları yapıldı. Kemal Özer, Sennur Sezer, Refik Durbaş, Gülsüm Cengiz, Egemen Berköz, Yaşar Miraç kendi şiirlerinden örnekler sundular.

---

Prof. Dr. Jeong-Kwon Woo (Dankook Üniversitesi, Edebiyat Bilimi)

Kore'de Türk edebiyatı biliniyor mu? Bizde sadece Yaşar Kemal'in İnce Memed'i ve Orhan Pamuk'un çevirisi yapıldı. Onun dışında hiçbir fikrimiz yoktur. Biz mesela klasiklerin hepsi çevrilmiştir. Fransız ya da Almanya yazarlar da çoktur. Ama Türk yazar az. Bundan sonra sanırım çevrilecek.

Kore ile Türkiye arasında nasıl bir yakınlık kuruyorsunuz? Türkçe ve Kore dilleri aynı dil grubunda, yani Ural-Altay dil ailesi içinde yer alırlar. Bu da bizim geçmişte bir bağımızın olduğunu gösteriyor. O nedenle Türkiye ile Kore arasında kültürel bir yakınlık vardır. Türkiye Avrupa'nın en ucunda ya da Asya'nın başladığı yerde, Kore ise Asya'nın ya da Uzak Doğu'nun en ucunda. Bu geniş coğrafyaya Türkler de yayılmış Koreliler de.

Yong-Bae Kim (Yayıncı)

Kore'de kitaba ilgi nasıl? Kore'de okuma yazma neredeyse yüzde yüzdür. Bütün çocuklara daha ilkokul sıralarında okuma alışkanlığı kazandırılır. İnsanlarımız kitap okumaktan haz duyar. Bir yılda Kore'de 35 bin çeşitte kitap çıkar. Yıllık kitap satışı ise 110 milyondur.

Devletin kültür politikası nasıl acaba Kore'de? Devlet satılan kitaptan yüzde 3.3 oranında vergi alır. (Ülkemizde yüzde 18) Ayrıca Kore'de etkili yasalar var, bu nedenle korsan kitap yoktur. Devlet bunları engelledi.

---

İki ülke arasıdaki bağları ayakta tutan Kore şavaşı Toplantıda Anadolu Mitolojisi hakkında bilgi veren Prof. Dr. Şadan Gökovalı; "Benden sonra kalkan Koreli profösör, 'Kore'de üniversite çocuklarının inanılmaz ilgisi var mitolojiye karşı, fakat biz ilk defa bu mitolojilerin Anadolu'yla ilgisini duyuyoruz, onun için şaşırdık" dedi Ben de böyle bir irkilme yarattığım için mutlu oldum." sözleriyle özetliyor toplantının kendisi için anlamını. Mitolojinin yabancılara anlatılmasında Türkiye'nin tanıtımı için nasıl bir rolü var acaba? Ben 45 yıllık rehberim. Anadolu bu mitolojilerle anlatılabilir. Çınarla Ihlamur ağacı birleşmiştir, neresi orası denildiğinde Bergama gösterilebilir. Böyle yüzlerce olay gösterilebilir. Bunlarla siz çok daha kolay anlatırsınız Anadolu'yu. Bunlarla daha etkileyici olarak anlatabilirsiniz. Bunlar bizde yok. Şimdi yeni yeni çocuklara anlatılıyor. Batılı bilmemiş bizim olduğunu, biz de bilmemişiz. Şimdi daha yeni anlaşılıyor.

Kore'yle aramızda nasıl bir ilişki kurabiliriz? Bizim bağımızı asıl ayakta tutan Kore savaşlarıdır. Geçtiğimiz yüzyılın ortalarında bu savaşlar yapıldı. Türkler hiçbir beklentileri olmadan gittiler ve savaşa katıldılar. Burada bir taraftan yana tavır aldılar. Bu karşılıksız savaş çok etkilemiş olmalı. Az değil ölen. Ama bir ilişki oldu aramızda. Hiç yabancı değiller bize. Tam tersi çok ilgiliydiler. Eminim ki buradan tatlı izlenimlerle ayrılacaklar. Bunda mitolojinin de bir payı olacak.