ABD-AB Zirvesi'nde uzlaşma

ABD Başkanı George Bush'un İrlandalı ve AB yetkilileriyle yaptığı AB-ABD zirvesinden, Washington'un Büyük Ortadoğu Projesi'ne (BOP) destek mesajı verildi. Bush başkanlığındaki ABD heyetiyle, üst düzey AB yetkilileri ve AB Dönem Başkanı olan İrlanda'nın Başbakanı Bertie Ahern'in katılımıyla yapılan zirvenin ardından ortak bir deklarasyon açıklandı. Deklarasyonda, bu ay başında G-8 zirvesinde başlatılan süreçle Avrupa Konseyi'nin 18 Haziran'da kabul ettiği Akdeniz ve Ortadoğu ile AB Stratejik Ortaklığı projelerine "destek" ifade edildi. Reform isteğinin bu ülkelerin kendi içinden gelmesi gerektiğine işaret edilen deklarasyonda; hükümet, sivil toplum kuruluşları ve iş çevreleriyle işbirliğine hazır olunduğu belirtildi. Deklarasyonda ayrıca, İsrail-Filistin meselesinin "reformları gerçekleştirmemek için bahane olarak öne sürülmemesi gerektiği" savunulurken, "terörle ve kitle imha silahlarıyla" mücadelede işbirliği halinde olunacağı vurgulandı.

NATO'nun Irak'taki rolü İrlanda'da tarihi Dromoland şatosunda yapılan zirvede taraflar, Irak'ın yeni "kukla" Başbakanı İyad Allavi'nin talebi doğrultusunda, Irak güvenlik kuvvetlerinin eğitilmesine destek vermeyi kararlaştırdı. Bu kararın, İstanbul'daki NATO zirvesinde somutlaştırılması bekleniyor. Yayınlanan resmi belgede, Allavi hükümetine tam destek verilirken, 31 Ocak 2005'ten önce seçimlerin yapılması istendi. Belgede, Irak'ta BM çatısı altında bir çok uluslu güç kurulmasına da destek verildi. Ayrıca, Cenevre Konvansiyonu'ndaki "mahkumlara iyi muamele edilmesini garantiye alan" anlaşmaya uyulması gerektiği dile getirildi. ABD ve AB yetkilileri, Irak yönetimi tarafından uluslararası bir konferans düzenlenmesini de önerdi.

---

SE toplantısı sona erdi Sosyalist Enternasyonel'in (SE) Barış, Demokrasi ve İnsan Hakları Komitesi Toplantısı'nın ardından, CHP Genel Başkanı Deniz Baykal ile Komite Başkanı Piero Fassino bir açıklama yaptı. Baykal, yayınlanacak deklarasyonun, SE'nin Irak ve Ortadoğu konusundaki anlayışını belirteceğini ve "NATO'nun Irak'a müdahale yapmasının şartlarını" irdeleyeceğini söyledi. Fassino da Irak'ta BM çatısı altında, Arap ülke askerlerinin de yer alacağı bir güç oluşturulmasını savundu. Fassino , NATO'nun yeni misyonu belirlenirken, AB ve BM gibi kuruluşlarının güçlenmesi gerektiğini de belirtti.

---

Gül NATO görevine razı Dışişleri Bakanı Abdullah Gül, NATO'nun Irak'ta "askeri eğitim" rolü almasına sıcak baktıkları mesajını verdi. Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etütler Vakfı ve Alman Marshall Fonu tarafından düzenlenen "Yeni Bir Yol Kavşağında Atlantik İttifakı" toplantıları kapsamındaki öğle yemeğinde konuşan Gül, "Türkiye'nin Ortadoğu'da sosyal ve ekonomik gelişme için önemli olduğunu, ancak bir model oluşturmak gibi dertleri olmadığını" söyledi. Gül, NATO ve Türkiye'nin Irak'taki rolü ile ilgili olarak da, "asker gönderme tekliflerinin reddedildiğini" hatırlatarak, "Henüz NATO'nun asker gönderme kararı yok. Ama Irak Başbakanı Iraklı polis ve güvenlik gücünün eğitimini talep etti NATO'dan. Bunlar önümüzdeki günlerde tartışılacak" dedi. ABD Senatosu Dış ilişkiler Komitesi Başkanı Richard Lugar ise, yeni Irak yönetiminden, "en erken zamanda NATO'yu davet etmeye" çağırdı. Lugar, Irak'ta aktif görevden kaçınan Avrupa ülkelerine de seslenerek, "Ortadoğu'da barışın sağlanmasının, Amerika'nın değil tüm dünyanın meselesi olduğunu" söyledi. Lugar, "NATO'nun Afganistan'da daha fazlasını yapması gerektiğini" de savundu.