'Türkiye net tutum almalı'

Evrensel: "Büyük Ortadoğu" veya "Genişletilmiş Ortadoğu" ifadesi nereden çıktı? Daha önce bölge halklarına bu tip "proje"ler dayatılmış mıydı? Ghada Karmi: "Büyük Ortadoğu Projesi" (BOP), bir Amerikan icadı. Ancak ABD Dışişleri Bakanlığı ve diğer etkili kurumlardaki siyonist danışmanların bu projedeki etkisi gözardı edilemez. Projenin amacının, Arap dünyasının içine Arap olmayan, ABD müttefiki ülkeleri (Türkiye ve Pakistan gibi) katarak, bu dünyanın gücünün azaltılması olduğunu düşünüyorum. Bugüne dek fazla dikkat çekmeyen bir ayrıntı da, "yeni Ortadoğu"nun İsrail'i de kapsaması yönündeki dayatma. Böylece İsrail'in, projeye katılan bütün devletlerle tam diplomatik ilişkiye sahip olması hedefleniyor. Geçmişte de, Batı çıkarlarına hizmet amacıyla Bağdat Paktı ve SEATO gibi ittifaklar oluşturulmuştu. Ama BOP gibi birşey, daha önce hiç görülmedi. ABD'nin bölgeye demokrasi veya özgürlük getirmek gibi bir niyeti olabilir mi? Amaç, İsrail'i bölgeye entegre etmek ve dolayısıyla, onun bölgeye egemen olmasını sağlamak. Ne de olsa İsrail, mali ve askeri olarak komşularının tümünden çok daha güçlü bir devlet. Diğer hedef; hem İsrail aracılığıyla, hem doğrudan müdahale yoluyla, Amerikan nüfuzunu yaymak. ABD'nin bölge halklarının esenliği, demokrasi veya özgürlüklerini düşündüğü fikri, gülünç. Irak'ta yaşananlar, gerçekleri yeterince gösteriyor. Türkiye'nin BOP içinde 'merkezi' bir rol oynayacağı veya "model ülke" olacağı söyleniyor... ABD Türkiye'yi bir müttefik olarak görüyor ve diğer Müslüman ülkelere baskı yapmak istediğinde Türkiye'nin "Müslüman ülke" olduğunu hatırlayıveriyor. Avrupa Birliği'ne üyelik konusunda yardım karşılığında, Türkiye'yi bu konuda "satın almayı" umuyorlar. Elbette, Türkiye'deki ABD askeri üsleri ve NATO üzerinden yakın işbirliği olanakları, ABD'nin, bu konuda Türkiye'yi tercih etmesine sebep oluyor. ABD, İstanbul Zirvesi ile, NATO'yu "köktendinci İslam"a karşı savaşa sevketmek istiyor. Bu şartlar altında Türkiye; ABD, NATO ve bölge ülkeleri karşısında tutumunu bir an önce netleştirmelidir. Siz nasıl bir tutum öneriyorsunuz? Türkiye, komşularına karşı düşmanca bir tutum almaktan sakınmalı. Türkler ve Araplar arasında uzun bir ortak geçmiş var; ayrıca ortak kaynaklar ve coğrafi süreklilik söz konusu. Bütün bunlar, Türkiye'nin gelecekte alacağı stratejik kararlarda hesaba katılmalı. Bölgede zaten düşük yoğunluklu pek çok savaş sürüp gidiyor. Türkiye, bölge halklarının öfkesinin hedefi olmaktan sakınmak zorunda. Bunun için de, Amerikan politikasına alet olmaması gerekiyor. Irak işgali, Ortadoğu üzerinde nasıl bir etki yarattı? Öncelikle, Arap dünyasını ikiye böldü. Birinci grupta, ABD'nin söyleyip yaptığı herşeyi kabul eden Körfez ülkeleri bulunuyor. İkinci grupta ise, etkisiz de olsa Amerikan hegemonyasına karşı direnmeye çalışan Suriye ve Mısır gibileri. Ayrıca Irak işgali; İsrail'in Filistin halkına karşı yürüttüğü terörü tırmandırması için ortam yarattı. Diğer yandan, Irak'ın mahvedilmesi, bölge halklarında derin bir psikolojik etki yarattı. Bu etki, Amerikan ve İsrail karşıtı eylemlerin daha da artmasını sağlayacaktır. Elbette bütün bunlar, bölgenin daha da istikrarsızlaştırılmasından başka bir sonuç doğurmayacaktır.

---

Ghada Karmi kimdir? Filistin doğumlu Dr. Ghada Karmi, İngiltere Filistin Toplumu Birliği Başkanı. 1948 yılında İsrail işgali nedeniyle ailesiyle birlikte Kudüs'ü terk etmek zorunda kalan Karmi, o tarihten bu yana İngiltere'de yaşıyor. Bristol Üniversitesi'nde tıp eğitimi alan Karmi, İngiltere'de ilk Filistin örgütünü kurduğu 1972 yılından bu yana barış aktivisti olarak çalışıyor. 1995 yılında kurduğu Kudüs için Uluslararası Kampanya adlı örgütüne de başkanlık eden Karmi, özellikle Arap medyasında Filistin İsrail çatışması üzerine inceleme yazıları da yazıyor. Etnik Sağlık Elkitabı ve Bugünün Kudüs'ü, 1948-1998 Filistin Göçü adlı üç kitaba imza attı. Karmi'nin 2002 yılında yayınladığı Fatma'yı Ararken isimli kitabı yazarın kendi hayatını anlatıyor.