Ruhumuz ne kadar eder?

Alejandro Gonzalez Inarritu, "Paramparça, Aşklar, Köpekler" isimli filmiyle sinemalarda boy gösterdiğinde, Meksikalı bu genç yönetmenin 'gelecek vaat eden' bir ışık saçtığı konusunda herkes hemfikir olmuştu. Hikâyesinin sağlamlığı ve kurgusuyla izleyenleri kendisine çeken filmin ardından Hollywood'a transfer olan yönetmen yine kalburüstü bir çalışma ile sinemalarımıza konuk oluyor.

Oyuncular avantaj 21 Gram, Sean Penn, Naomi Watts ve Benicio Del Toro gibi Hollywood'un 'bağımsız' ve iyi oyuncularıyla en başta önemli bir avantaja sahip. Ama İrarritu'nun bunu değerlendirmede ilk filmi kadar başarılı olduğunu söylemek zor. "Paramparça, Aşklar, Köpekler"i son on yılın en iyi filmi olarak kabul eden kimi eleştirmenler olduğu göz önüne alınırsa, yönetmenin performansındaki bu düşüş yine de "21 Gram"ın makul bir yapım olarak kabul edilmesini sağlayabilir. Ölüm anında vucudumuz ağırlığının 21 gram azaldığını öngören tezden hareket eden film, 21 gramı ne zaman kaybederiz sorusunun peşinden gidiyor. İnsan ruhu olarak tanımlayabileceğimiz bu ağırlık, vüdumuzu ne zaman terk edip gider, öldüğümüz an da mı, yoksa daha önce mi vs. Bu sorular ölümü bekleyen kolej profesörü Paul Rivers'ın aklına takılıp kalmaktadır. Kalbinde problem olan Rivers her geçen gün ölüme yaklaşmaktadır. Eğer uygun bir kalp bulunamazsa iki ay içinde ölecek olan kalan Rivers'in, karısı Mary'nin tek amacı ise kocası ölmeden ondan bir çocuk sahibi olmaktır. Öte yandan Cristina, kocası ve iki kızıyla birlikte orta sınıf bir Amerikan hayatının standartlarında yaşamaktadır. Küçük yaşlardan itibaren her türlü suça bulaşmış ama son kez hapisten çıktıktan sonra kendisini "İsa'ya adamış" olan Jack Jordan ise hayatına bir çekidüzen vermek, karısı ve çocuklarıyla huzurlu bir hayat yaşamak istemektedir.

Birleşen hayatlar Ama kontrol edilemeyen bir kaza, bir anda üç hayatı da paramparça ediyor. Birbirlerinden farklı hayatlar yaşayan, başka başka dünyalara ait olan insanların hayatı bu trajik kazanın ardından kaçınılmaz bir biçimde kesişiyor. Öncelikle 21 Gram özel dikkat isteyen bir yapım. Çünkü yönetmen, bir önceki filminde olduğu gibi burada da bu üç farklı insanın hikâyesini dört ayrı zaman dilimine bölerek parçalı bir kurguyla anlatmayı tercih etmiş. Bu da 125 dakikalık filmin başındaki parçaları birleştirmek için yarım saatlik bir süre gerektiriyor. Zira konuya hakim olmak, hangi olayın hangi zaman diliminde gerçekleştiğini kavramak için her bölümü bir kez izlemek şart. Bu durum film açısından bir handikap olabileceği gibi, meraklı sinemaseverler için bulunmaz bir fırsat da sunuyor. Parçalı kurgu, dikkatli izleyici için hem filme yoğunlaşmada kolaylaştırıcı bir unsur hem de eğlenceli olabilir pekâlâ. Ama öte yandan, "21 Gram", "Paramparça Aşklar, Köpekler" kadar tempolu olmadığı, hatta zaman zaman melodrama kaydığı için bu kurgu seyircinin dikkatinin dağılmasına da neden olabilir. Bu bakımdan son dönemde açıkça bir akım haline gelen bu yeni kurgu tarzının gerekli olup olmadığı da tartışılabilir. Bunun yönetmenin sinema dili olup olmadığını ise zaman gösterecek. Bütün bunların yanında oyuncuların -özellikle Penn, Watts ve Del Toro- filme özel bir anlam kattığını da eklemek gerekiyor.

Inarritu'nun 21 Gram'ı Birkaç söz de Inarritu'nun Amerika'ya hicretinden sonraki yeni değerleri için etmek gerekiyor. Yönetmen ilk filmindeki çocuk ilgisini burada da devam ettiriyor. Ama, "Paramparça, Aşklar ve Köpekler"de pek de rağbet etmediği sadakat, 'kutsal' aile, kürtaj karşıtlığı gibi kavramların 'abartılı' olmasa da kendisine yer bulduğunu; ilk filmde suç dünyasını estetize eden yönetmenin, 21 Gram'da suçlu insanlara pek de iyi niyetli yaklaşmadığını belirtmek de yarar var. "İnsan öldüğünde vucut ağırlığı 21 gram azalırmış", insan bu 21 gramı ne zaman kaybeder? Inarritu'nun Hollywood'un elinde 21 Gram'ını ölmeden önce kaybedip kaybetmeyeceğini zaman gösterecek. 21 Gram; Orijinal Adı: 21 Grams; Yönetmen: Alejandro Gonzalez Inarritu; Oyuncular: Sean Penn, Naomi Watts, Benicio Del Toro, Charlotte Gainsbourg, Melissa Leo, Clea DuVall, Danny Huston; Senaryo: Guillermo Arriaga; Görüntü Yönetmeni: Rodrigo Prieto, Fortunato Procopio; Müzik: Gustavo Santaolalla; Yapım: 2003, ABD; Tür: Dram; Süre: 125 dk.