Zirve başlamadan bitti

Bugün Tunus'un başkentinde başlaması gereken Arap Birliği zirvesi ertelendi. Zirvenin daha başlamadan çökmesinde, ABD'nin bölge ülkelerine dayattığı BOP (Büyük Ortadoğu Projesi) ile tartışmalar ve İsrail'in suikast politikasının payı büyük. Önceki akşam erteleme kararını duyuran Tunus Dışişleri Bakanı Habib Bin Yahya, "reformlar" konusundaki görüş ayrımlarını gerekçe gösterdi. Bin Yahya, "Tunus, özellikle Arap dünyasını sarsan kritik olaylar sırasında pek çok umudun bağlandığı bu zirveyi ertelemekten üzgündür" diye konuştu. Ürdün Dışişleri Bakanı Mervan Muaşer, "zirve için bir an önce yeni bir yer ve tarih" belirlenmesi gerektiğini isterken, Arap Birliği Genel Sekreteri Amr Musa, erteleme hakkında yorum yapmayı reddetti. Filistinliler ise, erteleme kararının İsrail saldırganlığını azdıracağını belirtti. Filistinli bakan Saib Erakat, "Erteleme kararı, korkarım ki İsrail'i Filistinlilere karşı daha büyük saldırılara girişmeye teşvik edecektir" diye konuştu.

Kriz Arap rejimlerinin El Kuds el Arabi gazetesi yazarı Basam Badarine, kararın "Arap sistemlerinin kötüleşmekte olduğunun kanıtı" olduğunu belirtti. Badarine, "Aslında çöken, Arap rejimleridir" diye konuştu. Tunus zirvesinde ele alınacak ana konu, BOP olacaktı. BOP ile ilgili olarak Arap liderleri arasındaki uzlaşmazlıkların nasıl çözüleceği düşünülürken, zirve gündemine yeni bir darbe vuruldu ve İsrail, Hamas lideri Şeyh Ahmed Yasin'i öldürdü. Bu gelişmenin ardından ABD'nin dört önemli müttefiki olan Umman, Suudi Arabistan, Bahreyn ve Birleşik Arap Emirlikleri, zirveye alt düzey heyetler ile katılacaklarını açıkladı.

İki kampa bölündüler Resmi kaynaklar, zirve hazırlık toplantılarında, katılımcıları iki kampa bölündüğünü belirtti. Bunlardan biri BOP'u savunurken, diğer kamp, konunun tartışılmasını bir sonraki zirveye ertelemeyi talep etti. İkinci kampta en az 4 devletin olduğu öğrenildi. Dışişleri bakanları arasındaki hazırlık toplantısında bir diğer tartışma, iki yıl önce Beyrut'ta sunulan "Suudi barış planı" ile ilgiliydi. Plan, İsrail'in 1967'de işgal ettiği topraklardan çekilmesi ve Filistinli mültecilerin vatanlarına dönmesi karşılığında, Arap dünyasının İsrail'i tanımasını öngörüyordu. Mısır hükümeti planın tekrar gündeme getirilmesini talep ederken, Suriye, İsrail saldırganlığının devam ettiği koşullarda böyle bir girişime karşı çıktı.