Trier'den 5 Engel

"Karanlıkta Dans" ve "Dogville" filmlerinin sansasyonel yönetmeni Lars von Trier'den yeni bir proje. "Lars von Trier'den 5 Engel", Trier'in şeytani zekasını takdir edenler için şüphesiz senenin en eğlenceli yapımı olarak hatırlanacak. Trier'in kurallarına göre filmleri çekmeye çalışan Jorgen Leth filmlerin tümünde büyüleyici bir atmosfer yaratıyor. Jorgen Leth, Lars von Trier'in en favori yönetmenlerindendir. Von Trier, Leth'in yıllar önce çektiği kısa film "Perfect Human – Kusursuz İnsan"ı bir başyapıt olarak tanımlamaktadır. Trier şimdilerde Haiti'ye taşınmış, huzurlu bir hayat süren yönetmen Leth'i sarsmak ve onu kendine getirmek için bir proje geliştirir. Trier, Leth'le bir anlaşma yapar. Leth kısa filmi "Kusursuz İnsan"ı beş kez daha çekecektir ancak her çekim Trier'in koyduğu engellere göre gerçekletirilecektir. Leth anlaşmayı kabul eder ancak Trier zamanla tatmin etmesi güç ve istekleri bitip tükenmeyen birine dönüşür. Leth aylarca Küba'dan Hindistan'a uzanan uzak yolculuklar yaparak filmlerini gerçekleştirir ancak Trier hatalara karşı sert ve acımasızdır. Leth, Trier'in kurallarına göre filmlerini çekerken ortaya sinema adına eşsiz eserler çıkar. "5 Engel" projesi, sert ve zorlayıcı bir yaklaşımın Leth'i kendine getireceğini düşünen Trier için kendi yüzüne patlayan bir tokata dönüşür. Trier'in hayranlık duyduğu, 1967 yılında Jorgen Leth tarafından çekilmiş "Kusursuz İnsan", temelde insanı oluşturan organlar, davranışlar, güdülerin ne olduğunu gözlemliyordu. Film hepimizin gün içinde kanıksadığı yemek yemek, konuşmak, dansetmek, uzanmak ve düşmek gibi sorgulamadığımız insan doğasının en temel öğelerini bir başka gezegendeki canlı türüne anlatan bir belgeselmişçesine inceliyordu. Trier filmografisi bir anlamda sinemanın neyi, nasıl anlatması üzerine yaptığı beyin jimnastiğinin kanıtı. "Suç Unsuru", "Salgın", "Avrupa"nın oluşturduğu hipnoz üçlemesindeki keskin atmosferi yaratmak için bir kısmı sinema tarihinin ilk elli yılında kalmış pek çok tekniği mezarından çıkardı. Hiç set kurmadan çekilen "Dogville", tamamı titrek kamera ile kotarılmış "Dalgaları Aşmak", tamamı doğal ışıkla çekilmiş "Idiots" gibi yapımlarda -normal bir yönetmenin filmin can damarı olarak niteleyeceği- bir takım öğeleri kullanmamayı seçti. Trier'in 1995 yılında Paris Odeon sinemasındaki konuşmasına dayanarak bu tarihten itibaren çektiği filmleri, "Kusursuz Sinemaya" ulaşmak için sinemanın öğeleri ile oynanarak gerçekleştirilen bir takım kontrollü deneyler zinciri olarak görmek mümkün. Trier her filminde başka bir iddia ile gündeme gelerek, aslında film dediğimiz şeyin ne berrak bir görüntüye, ne tür klişelerine, ne görsel efektlere, ne de şaşalı bir dekora ihtiyaç duymayacağını kanıtlamaya çalıştı. "Lars Von Trier'den 5 Engel" yönetmenin kuralcı yanı ile ilgili karanlıkta kalmış pek çok noktayı da aydınlığa kavuşturuyor. Trier, Leth'in üstesinden gelmek için aylarca uğraşıp, dünyanın öbür ucuna gitmesini gerektiren engelleri bir kaç dakika içinde tamamen doğaçlama olarak üretiyor. Hemen her birinden birer şaheserin oluştuğu engeller için uzun uzadıya düşünmüyor Trier. Ünlü Dogma kurallarınını yirmi dakikada oluşturan yönetmen, kurallarını nedenlendirmek, açıklamak, onları savunmak ya da ciddiye almak konusunda özen göstermiyor. Yönetmen için önemli olan tek şey kurallara elinden geldiğince uymaya çalışmak. Sinemaya adım attığı ilk andan itibaren son derece ağır bir disiplinle çalışmayı seven yönetmenin Jorgen Leth'e verilebilecek en büyük ceza olarak seçtiği engel yönetmenin sinema anlayışını da özetliyor. Trier'e göre bir yönetmene verilebilecek en büyük ceza, ona sonsuz özgürlük tanımak ve önüne engel koymamaktır. "Lars Von Trier'den 5 Engel" çalışma metodu tüm sinema dünyasını derinden etkileyen son yılların en önemli yönetmeninin hem terapist hem de hasta koltuğunda oturduğu deneysel bir çalışma. Film birbirinden yetenekli iki yönetmenin arasındaki sanatsal iddia etrafında ilerlerken, seyiriciye benzer ender bulunur bir deneyimin keyfini sürmek ve bu iki yaratıcı zihnin derinliklerine dalmak kalıyor.

Lars von Trier'den; Beş Engel; Yönetmen: Lars von Trier, Jørgen Leth; Orijinal Adı: Obstructions, The (Fem benspænd, De); Oyuncular: Jørgen Leth, Lars von Trier; Senaryo: Lars von Trier, Dan Holmberg; Görüntü Yönetmeni: Kim Hattesen, Kurgu: Daniel Dencik, Morten Højbjerg, Camilla Skousen; Yapımcı: Carsten Holst; Yapım: 2003, Danimarka-İsveç- Belçika-Fransa ; Tür: Belgesel, Dram