23 Mayıs 2003 21:00

Telekom yağması

Irak'a yönelik askeri saldırı, özellikle ülkenin iletişim şebekesine büyük bir zarar verdi. Ülkenin dört bir yanında, Amerikan füzelerinden kurtulan neredeyse tek bir santral kalmadı. Askeri yetkililer, Irak ordusunun sivil iletişim hatlarını kullandığını öne sürerek, telekom şebekesini "meşru hedef" ilan etmişlerdi. Bugün ulusal telefon sistemi öyle kötü durumda ki, iletişim hizmetlerinin eski düzeyde sağlanması için en az 6 ay gerektiği belirtiliyor. Yıllardır kriz içinde bulunan Amerikalı telekom ve internet şirketlerini ilgilendiren, tam da bu. "Yeniden inşa" faaliyetinin bu yönüne, bir subay olan Stephen Browning bakıyor.

Fiili bakan Browning, Irak Ulaştırma Bakanlığı'na "danışmanlık" yapıyor. Yani aslında, ülkenin fiili Ulaştırma Bakanı. Amerikalı telekom danışma firması NSP'nin başkanı Michael Kennedy, telekom şirketlerinin "çaresiz" durumda olduğunu ve "yeni fırsatlar aradığını" belirtiyor: "Bir ülkenin temel altyapısını yeniden inşa etme fırsatı, epey çekici." ABD işgal kuvvetleri, ihaleleri dağıtmak için kolları sıvadı bile. İlk aşamada, başkent Bağdat'ta sınırlı bir cep telefonu servisi kurulması için MCI-Worldcom şirketine başvuruldu. Bu servisin hizmetleri 5000 kişiye yönelik olacak: Amerikalı yetkililer, onların denetimindeki Iraklı politikacılar ve "insani" kuruluşlar.

Amerikan teknolojisi Irak'ın ilk cep telefonu şebekesi olacak olan bu sistem, haziran ayı başlarında faaliyete geçecek. Amerikalı "bakan" Browning, ilerleyen aşamada "son teknoloji" bir sistemin, sıfırdan kurulmasından yana. İlk öncelik cep telefonlarına verilecek. Böylece, GSM üreticileri de kazanacak. Bu arada, cep telefonu kullanamayacak kadar yoksul Iraklılar "kaderlerine küsecek." MCI-Worldcom sistemi, Ortadoğu'da yaygın olan, ancak ABD'de kullanılmayan bir cep telefonu teknolojisine sahip. Oysa Amerikalı politikacılar, Irak'ta "ABD'nin kopyası" bir sistem kurulmasını istiyor. Böylece, Irak pazarı ABD şirketlerine tahsis edilmiş olacak. Temsilciler Meclisi üyesi Darrell Issa, bu konuda bir yasa teklifi sundu. Teklif kabul edilirse, Irak'ta sadece ABD teknolojisi kullanılabilecek. En azından bilgisayar ağları ve internet için, sabit bir şebeke kurulması da gerekiyor. Bütün bu alanlarda, talip bol. Örneğin, Lucent şirketi, Kuveyt ve Suudi Arabistan'da yaptığı işleri referans göstererek "yeniden inşa"da pay istiyor. Bir diğer aday, Fransız Alcatel. Ancak Fransa-ABD ilişkilerinin durumu nedeniyle, ihalelerde Alcatel'e fazla şans veren yok.

Evrensel'i Takip Et