Ekonomide risk büyüyor

Irak savaşının süresi ve sonucu dünya ekonomisi için büyük riskler içeriyor. Genelde, kısa süren ve Bağdat'ta iktidar değişimi ile sonuçlanan bir savaşın, dünya ekonomisini etkilememesi, aksine tüketicinin ve yatırımcının uzun süren güvensizliğinin sona ermesi bekleniyor. Aksi durumda, yani savaşın uzaması halinde ise dünya ekonomisindeki krizin derinleşmesi mümkün. Ekonomi için en kötü olasılık belirsizlik. Belirsizlik dönemlerinde, tüketiciler de yatırımcılar da bekleyiş içine giriyor. Ekonominin dönüşü felç oluyor. Savaş bekleyişi bitti, şimdi ekonomistler, savaşın en kısa zamanda sona ermesini umut ediyor. Eğer bu gerçekleşirse, iş adamları yatırım kararlarını gerçekleştirebilir, tüketiciler uzun vadeli masraflara kalkışabilirler. Aslında sorun, para sıkıntısı değil, kimsenin elindeki parayı harcamaya cesaret edememesi. Borsa bunun en güzel örneği. Hisse senedi satışları beklentilere göre yapıldığı için, ABD Başkanı Bush'un konuşmasından hemen sonra borsa değerleri yükseldi. Savaşın başlamasından sonra ise bir değişiklik beklenmiyor. ABD'nin, savaşın uzun sürebileceği ve Bağdat'ta iktidar değişiminin düşünüldüğünden daha zor olabileceği uyarısı, şimdi yeniden bekleme dönemine dönülmesine neden oldu. Almanya Ekonomi Bakanı Wolfgang Clement, her türlü olasılığa hazırlıklı olduklarını söylüyor: "Bir savaşın ekonomik sonuçlarını kestirebilmek her zaman zordur, bu savaş için de sorun bu. Biz ekonomimizi her türlü olasılığa göre hazırlamak zorundayız. Bu yüzden, Uluslararası Enerji Ajansı'nın tüm dünyaya ve tabi bize enerji konusunda güvence vermesi rahatlatıcı. Şu anda endişe edecek bir durum yok." Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü OPEC üyeleri, petrol musluğunu açacaklarını açıkladılar. OPEC'in günlük üretim için koyduğu kotalar kaldırıldı. Örneğin, Suudi Arabistan'ın günlük petrol üretimi yaklaşık 8 milyon varilden, 10.5 milyon varile kadar arttırılabilecek. Böylece, Irak petrollerinin tamamen devre dışı kalması durumunda bile dünya ekonomisinin en önemli çıktılarından biri olan ham petrol fiyatlarının artışı önlenecek. Zaten endüstri ülkeleri de dar boğazları engellemek için petrol rezervlerini yükselttiler, rafinerilerin depoları da dolu. Rezervlerin toplamı, 4 milyar ton olarak tahmin ediliyor. Sadece Almanya'nın elindeki 25 milyon ton petrol rezervinin dar boğaz ortaya çıkması durumunda bile bir yıl yeteceği belirtiliyor. Bu anlamda ne petrol ticareti ne de fiyatları açısından sorun çıkması beklenmiyor. Bununla birlikte, ekonomide her an beklenmedik gelişmeler olabilir. Bu durumda, devletin müdahale etmesi gerekir. Almanya Ekonomi Bakanı Wolfgang Clement, "Böyle bir durumda müdahale etmemiz kuşkusuz gerekli ve elimizde Avrupa istikrar paktı çerçevesinde çeşitli imkânlar var" diyor. Avrupa Birliği Para Komiseri Pedro Solbes de, savaşın Avrupa istikrar paktı çerçevesinde özel bir durum oluşturduğunu kabul ediyor. Solbes, gelişmelerin izleneceğini ve gerekirse Avrupa Para Birimi için konulan sınırların gözden geçirileceğini belirtti.