19 Kasım 2002 22:00

Çocuk hakkıyla sömürülüyor!

Bugün Dünya Çocuk Hakları Günü... Ancak çocuklarla ilgili yapılan araştırmalar, milyonlarca çocuğun birçok hakkından yoksun olarak yaşadığını ve bu günün göstermelik olmaktan öteye gitmediğini gözler önüne seriyor. Örneğin, Uluslararası Çalışma Örgütü'nün (ILO) tespitlerine göre bütün dünyada 5-17 yaş grubunda 250 milyon çocuk işçi var. Aynı zamanda 1 milyon 800 bini fuhuş sektöründe çalışan çocuk ile 300 bin "savaşçı çocuk" da bulunuyor. Yine dünyadaki 130 milyon çocuk ise okulsuz.

10 dakikada 1 ölüm Rakamlar başta BM Çocuk Hakları Sözleşmesi olmak üzere çocuk haklarını düzenleyen pek çok sözleşmenin kâğıt üzerinde kaldığını bir kere daha gösteriyor. Çocukların yaşadıkları bu tespiti güçlendiriyor. Bu duruma verilecek en güzel örneklerin başında BM Çocuk Hakları Sözleşmesi'nin 24. maddesi geliyor. Bu sözleşmede devletlerin çocukların sağlıklarını korumakla yükümlü oldukları belirtilerek, devletlerin çocuk ölüm hızını azaltması gerektiği tespitine yer veriliyor. Ancak Türkiye'ye baktığımızda vahim bir tablo gözüküyor. Türkiye'de her 10 dakikada bir 1 bebek, her gün 133 bebek ve 2 anne ölüyor. Türkiye'de dünyaya gelen her 20 çocuktan biri 1 yaşına gelmeden yaşamını yitiriyor. Bu durum, sözleşme ile güvence altına alınan çocuğun yaşama hakkını daha doğar doğmaz kaybettiğini ortaya çıkarıyor.

250 milyon çocuk işçi BM tarafından 20 Kasım 1989'da kabul edilip, Türkiye tarafından 14 Eylül 1990 tarihinde imzalanan Çocuk Hakları Sözleşmesi'nin 32. maddesinde şöyle deniliyor: "Taraf devletler, çocuğun, ekonomik sömürüye ve her türlü tehlikeli işte ya da eğitimine zarar verecek ya da sağlığı veya bedensel, zihinsel, ruhsal, ahlaksal ya da toplumsal gelişmesi için zararlı olabilecek nitelikte çalıştırılmasına karşı korunma hakkını kabul ederler. Taraf devletler bu maddenin uygulamaya konulmasını sağlamak için yasal, idari toplumsal ve eğitsel her önlemi alırlar." Ancak ILO tarafından dünyadaki çocuk işçiliğine ilişkin son hazırlanan rapora göre, dünyada 5-17 yaş grubunda 250 milyon çocuk işçi var. Bu çocuklardan 120 milyonu tam gün, 130 milyonu ise sürekli çalışıyor. Ucuz emek gücü olarak görülen çocuklardan 6.5 milyonu ise Türkiye'de. Rapora göre, 5 ile 17 yaş arasında her 8 çocuktan biri fiziksel, ruhi ve ahlaki zararları kapsayan işlerde çalışıyorlar. Brezilya, Kenya ve Meksika'da; kakao, kahve, pamuk, lastik, çay gibi sanayilerde çalışan işçilerin yüzde 30'u 15 yaşın altında çocuklar oluşturuyor. Bangladeş, Hindistan, Pakistan, Filipinler gibi yoksul ülkelerde çocukları aileleri okuldan alıp bir doların altında yevmiye ile çalışacakları işlere gönderiyorlar. ABD'de çiftliklerde yasadışı çalıştırılan çocuk sayısı ise 126 bin civarında.

'Çocuk fahişeler' artıyor Her türlü sömürüye açık olan çocuk bedenleri fuhuş sektöründe de önemli bir yer tutuyor. Sözleşme, devletlerin çocukların istismarını güvence altına almasını düzenliyor, ama dünyada 1 milyon 800 bin çocuk fuhuş sektöründe çalışıyor. BM Çocuk Hakları Sözleşmesi'nin 28. maddesi çocuğun eğitim hakkını, fırsat eşitliğini ve ilk öğretimi zorumlu ve parasız okutulmasını düzenliyor. Ancak rakamlara bakıldığında, dünya ülkelerinin bu sorunu halletmek için yeterli çaba harcamadıkları ortaya çıkıyor. Çünkü UNICEF'in 2000 yılı raporuna göre dünyada 130 milyon çocuk okulsuz durumda.

UYUŞTURUCU KULLANMA YAŞI DÜŞTÜ Çocuk Vakfı Başkanı Mustafa Ruhi Şirin, ''20 Kasım Dünya Çocuk Hakları Günü'' dolayısıyla yaptığı açıklamada, Türkiye'de son 10 yıldır uygulanan ekonomik ve sosyal politikaların risk altındaki çocuk oranını yükselttiğini belirtti. Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi Başhekimi Doç. Arif Verimli de, çocukları zararlı alışkanlıklardan uzak tutabilmek için anne-baba ve toplumun iyi bir model olması gerektiğini bildirdi. Sigara kullanımında da artış olduğunu ifade eden Doç. Verimli, sigaraya başlama yaşının 7-13, uçucu maddeye başlama yaşının 10-17, alkol ile uyuşturucu maddeye başlama yaşının da 17 olduğunu söyledi. Adli Tıp Kurumu ile Çocuğu İstismardan Koruma ve Rehabilitasyon Derneği (ÇİKORED) Başkanı, Çocuk Hakları Koalisyonu Kurucu Başkanı Prof. Oğuz Polat da, sokak çocukları üzerinde yapılan araştırmaların, bu çocukların geçmişlerinde hep bir istismar öyküsü bulunduğunu söyledi.

Evrensel'i Takip Et