Senaryo Washington işi

Ankara'daki hükümet krizinin ilk şoku atlatılırken, "Ecevit ve MHP'siz hükümet" operasyonuyla ilgili haberlerde, ABD yönetimi ve medyasının adı daha çok geçiyor. Bu konuda, Türkiye'yi ziyaret eden ABD yönetiminden kişilerin Kemal Derviş başta olmak üzere, bazı siyasetçilerle gayrıresmi toplantılar düzenlemesiyle ilgili haberlere ve Amerikan basınındaki iddialara, şimdi de aylar öncesinden Washington'da yapılan bir değerlendirme eklendi. Beyaz Saray'a yakınlığıyla bilinen ve yönetiminde Amerikan yönetiminde önemli görevler üstlenmiş kişileri barındıran Uluslararası Stratejik Araştırmalar Merkezi'nin (CSIS), bugünkü gelişmeleri 2 ay önceden öngördüğü ortaya çıktı. Merkezi Washington'da olan kuruluşun Türkiye Direktörü Dr. Bülent Ali Rıza, 24 Mayıs'ta yayınladığı "Ecevit Sonrası Dönemin Ertelenmesi" başlıklı makalesinde, Kemal Derviş'in Hüsamettin Özkan'ın yardımıyla, siyasetin iplerini de eline alacağını belirtmiş.

Hükümete eleştiri Başbakan Bülent Ecevit'in sağlık sorunlarının ülke gündemine oturduğu mayıs ayı başından sonraki gelişmeleri tüm ayrıntılarıyla değerlendiren Rıza, söz konusu makalesinde "İki haftalık ev bakımı sonrasında yeniden hastaneye dönüş, Türkiye'de olduğu gibi yurtdışında da, kaçınılmaz olarak ülkenin 'Ecevit sonrası dönem'in başlangıcında olduğu yorumlarının yapılmasına yol açtı" değerlendirmesinde bulunuyor. Koalisyonun yapısı hakkında bilgi verilen makalede hükümet ortakları, Başbakan'ın durumu karşısında aciz kalmakla suçlanıyor. Bu acziyetin, yeni bir krize dönüşmesinde etkili olabilecek muhtemel sorunlar olarak da, "AB'yle ilişkiler, Kıbrıs'taki görüşmeler, Irak'a saldırı ve ekonomik programın iflası" sıralanıyor. Daha sonra, 21 Mayıs'ta, Başbakan Yardımcısı Hüsamettin Özkan ve Dışişleri Bakanı İsmail Cem'in de katılımıyla, hastanede yapılan hükümet ortakları zirvesi hakkında bilgi veren Rıza, hükümet içinde Kemal Derviş'in oynadığı "özel rol"e ve ortaklar arasında AB konusundaki görüş ayrılıklarına dikkat çekiyor.

Cini Derviş çıkardı Rıza'nın, bundan iki ay önce yayınlanan makalesine göre, Derviş, "erken seçimin tarihinin belirlenmesi çağrısıyla, cini şişeden çıkar"mıştı bile. Yine makaleye göre, aynı günlerde ABD'nin Ankara Büyükelçisi Robert Pearson'la öğle yemeği yiyen Derviş, "Ecevit'in yakın zaman içinde istifa etmek zorunda kalacağı ve böylece kasım ayında erken seçimlerin yapılmasının yolunun açılacağı" uyarısını aldı. Bu yemeği, Derviş'in "siyasete gireceği" söylentileri takip etti. Makalede, Kemal Derviş'in erken seçimle ilgili açıklamasına, hükümet ortağı MHP'den TÜSİAD'a kadar geniş bir çevrenin karşı çıktığına dikkat çekildikten sonra şöyle deniliyor: "Derviş yalıtılmış gözükse de, Türkiye'ye geldiği günden beri girdiği tüm çatışmalardan galibiyetle çıktığı hatırlanmalı." Buna örnek olarak da, Derviş'in önerilerine itiraz eden bazı bakanların koltuklarından edilmeleri gösteriliyor.

Özkan'a ilgi Makalenin en ilgi çekici bölümü ise, Kemal Derviş'le Hüsamettin Özkan'ın yakınlaşacağına dair ilginç öngörü: Eğer Derviş DSP'den politikaya atılmayı planlıyorsa, Özkan'la ilişkilerini geliştirecek gibi görünüyor. Her şey bir yana, Derviş DSP'nin ve TBMM'nin bir üyesi değilken, Ecevit'in desteğini alan Özkan'ın büyük bir etkinliği var. Derviş'in 'politikadaki özel öğretmenim' dediği Özkan da, böylesi bir işbirliğinden kendi hesabına avantaş sağlayabilir. Rıza, buna gerekçe olarak da; orduyla, patronlarla ve medyayla iyi ilişkileri olan Özkan'ın "uluslararası arena"da yeterince tanınmaması gösteriliyor. Haftalar öncesinden bugünü tarif eden makalede, Özkan-Derviş işbirliğinin ve DSP'de yeni lider adaylarının ortaya çıkmasının önündeki engeller olarak, Ecevit'in çekilmeyi reddetmesi ve MHP'nin onun yerine DSP'nin başına geçecek isimlere itiraz etme ihtimali sayılıyor. AKP'nin yükselişine ve Tayyip Erdoğan'ın CSIS'in Washington'daki merkezinde yaptığı konuşmaya değinilen makale şu cümlelerle son buluyor: Türkiye'deki siyasi partilerin, güçlerini seçim testinden geçirmelerinin, Ecevit-sonrası döneme geçiş sorunlarının çözümüne kadar gerçekleşebilmesi imkanlı görülmüyor.