14 Ocak 2002 22:00
ABD'nin ticaret kolonisi
Başbakan Bülent Ecevit'in iki yıl önce gerçekleştirdiği ABD ziyaretinin hemen öncesinde "gizlice" imzalanan "Türkiye-ABD Ticaret ve Yatırım İlişkilerinin Geliştirilmesi Anlaşması", Türkiye'yi adeta ABD'nin bir "ticaret kolonisi" haline getirecek.
ABD'nin ticaret kolonisiBaşbakan Bülent Ecevit'in çantasında Türkiye'yi Amerika'nın "ticaret kolonisi" haline getirecek olan bir ticaret anlaşması bulunuyor. Bu anlaşmanın hedefi, Türkiye'de ayrıcalıklı bir serbest ticaret bölgesinin kurulması. Bölgenin tek benzeri, Ürdün-İsrail sınırında bulunan Al Hassan bölgesi. Anlaşmanın üçüncü tarafı ise ABD'nin Ortadoğu'daki sadık ittifakı İsrail.İki yıl önce Ecevit'in ABD ziyareti öncesinde "gizlice" imzalanan ve ABD eski Başkanı Bill Clinton'ın "ticaret misyonu" çerçevesinde Türkiye'de ayrıcalıklı bir serbest ticaret bölgesi kurulmasını öngören "Türkiye-ABD Ticaret ve Yatırım İlişkilerinin Geliştirilmesi Anlaşması"', içeriği bakımından Türkiye'yi adeta ABD'nin bir "ticaret kolonisi" haline getirecek. Ecevit yarın çantasında bu anlaşmanın detaylarını içeren "Adana Raporu"yla Bush'un huzuruna çıkacak.
Adana merkezliAdana merkezli olması düşünülen "ayrıcalıklı sanayi bölgesi", Türkiye'nin üçte birini kapsayan bir toprak parçasını ABD tekellerinin denetimine bırakıyor. GAP da dahil olmak üzere, demiryolları, otoyollar, barajlar ve petrol boru hatlarından oluşan geniş bir ağa sahip bölgede, İsrail ve ABD şirketleri gümrüksüz, vergisiz, ticaret, çevre ve çalışma yasalarından muaf bir şekilde faaliyet gösterebilecekler. Tek örneği Ürdün-İsrail sınırındaki Al Hassan bölgesinde bulunan anlaşma ile kurulacak ticaret bölgesi, yeni çıkan Endüstri Bölgeleri Yasası ile de paralellik taşıyor.ABD eski Başkanı Bill Clinton, anlaşmanın imzalandığı günlerde kamuoyuna "yeni ticaret misyonunu" açıklamış ve bu misyon çerçevesinde Türkiye'nin özellikle de GAP'ın oynayacağı role dikkat çekmişti. Benzer bir anlaşmayı ABD, Türkiye ile imzalamadan hemen önce Güney Kore'yle imzalamıştı. Clinton, Ecevit ile görüşmesinden sonra Türkiye'ye "özel bir ticari statü" tanınacağını açıklamıştı. Bu statü, ABD-Türkiye-İsrail arasında Ortadoğu'da üzerine kurulan ve 11 Eylül savaş konsepti ile genişletilen ittifakın en önemli ayağını oluşturuyor.
Adımlar atılıyorGeçtiğimiz yıl Yumurtalık Serbest Bölgesi'nin açılmasıyla fiili olarak başlayan süreç, Ecevit'in Bush ile yapacağı görüşmeler çerçevesinde genişletilecek ve "ayrıcalıklı bölge"nin yeni statüsü netleştirilecek. Serbest ticaret bölgesinin en önemli özelliği ise, ABD'li tekellerin büyük önem verdiği GAP'ı eksen alması. Öncelikle Adana-Yumurtalık merkezli kurulmasına karar verilen serbest bölgenin, daha sonra başta Gaziantep olmak üzere çevre illeri de kapsayacak şekilde genişletilebilmesi üzerinde duruluyor. Mersin Limanı bu ticari ilişkide kilit bir rol oynayacak.
GAP'ı da içine alıyorGAP gibi önemli bir bölgesel projenin ABD'ye birçok imkânı tanıyan serbest bölge kapsamında bulunması, özellikle enerji ve tarımsal faaliyetlerde ABD şirketlerinin ağırlığını beraberinde getirecek. ABD şirketleri de bu iki konu üzerinde hassasiyetle durduğunu her fırsatta gösteriyor. ABD'nin Türkiye büyükelçilerinin, özellikle de Adana konsolosluğunun bu konudaki çabaları da sık sık kamuoyuna yansıyor.
Adana merkezliAdana merkezli olması düşünülen "ayrıcalıklı sanayi bölgesi", Türkiye'nin üçte birini kapsayan bir toprak parçasını ABD tekellerinin denetimine bırakıyor. GAP da dahil olmak üzere, demiryolları, otoyollar, barajlar ve petrol boru hatlarından oluşan geniş bir ağa sahip bölgede, İsrail ve ABD şirketleri gümrüksüz, vergisiz, ticaret, çevre ve çalışma yasalarından muaf bir şekilde faaliyet gösterebilecekler. Tek örneği Ürdün-İsrail sınırındaki Al Hassan bölgesinde bulunan anlaşma ile kurulacak ticaret bölgesi, yeni çıkan Endüstri Bölgeleri Yasası ile de paralellik taşıyor.ABD eski Başkanı Bill Clinton, anlaşmanın imzalandığı günlerde kamuoyuna "yeni ticaret misyonunu" açıklamış ve bu misyon çerçevesinde Türkiye'nin özellikle de GAP'ın oynayacağı role dikkat çekmişti. Benzer bir anlaşmayı ABD, Türkiye ile imzalamadan hemen önce Güney Kore'yle imzalamıştı. Clinton, Ecevit ile görüşmesinden sonra Türkiye'ye "özel bir ticari statü" tanınacağını açıklamıştı. Bu statü, ABD-Türkiye-İsrail arasında Ortadoğu'da üzerine kurulan ve 11 Eylül savaş konsepti ile genişletilen ittifakın en önemli ayağını oluşturuyor.
Adımlar atılıyorGeçtiğimiz yıl Yumurtalık Serbest Bölgesi'nin açılmasıyla fiili olarak başlayan süreç, Ecevit'in Bush ile yapacağı görüşmeler çerçevesinde genişletilecek ve "ayrıcalıklı bölge"nin yeni statüsü netleştirilecek. Serbest ticaret bölgesinin en önemli özelliği ise, ABD'li tekellerin büyük önem verdiği GAP'ı eksen alması. Öncelikle Adana-Yumurtalık merkezli kurulmasına karar verilen serbest bölgenin, daha sonra başta Gaziantep olmak üzere çevre illeri de kapsayacak şekilde genişletilebilmesi üzerinde duruluyor. Mersin Limanı bu ticari ilişkide kilit bir rol oynayacak.
GAP'ı da içine alıyorGAP gibi önemli bir bölgesel projenin ABD'ye birçok imkânı tanıyan serbest bölge kapsamında bulunması, özellikle enerji ve tarımsal faaliyetlerde ABD şirketlerinin ağırlığını beraberinde getirecek. ABD şirketleri de bu iki konu üzerinde hassasiyetle durduğunu her fırsatta gösteriyor. ABD'nin Türkiye büyükelçilerinin, özellikle de Adana konsolosluğunun bu konudaki çabaları da sık sık kamuoyuna yansıyor.
YAZARLAR
A. Cihan Soylu
‘Boş tencere’ iktidarın neresinde?
Şebnem Korur Fincancı
Tehlike nedir?
Sultan Özer
Yeni anayasa tartışmaları, AKP’ye can suyu olur mu?
Hediye Levent
Erdoğan'ın Irak ziyaretinin 3 sebebi ve değişim rüzgarı!
Arif Nacaroğlu
Özgürlükçü Anayasa
Erkan Aydoğanoğlu
1 Mayıs ve sonrası
Mehmet Özyazanlar
Galatasaray kaparak, Fenerbahçe kaptırmayarak…
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
