ABD Orta Asya'da tutunuyor

ABD Orta Asya'da tutunuyorAmerikan yönetiminin, Afganistan ve civarında "uzun süre boyunca" kalmaya niyetli olduğu ve askeri planlamacıların, bu hedefe uygun planlar hazırladığı öğrenildi. Böylece, ABD'nin Rusya gibi bölge güçlerine daha önce verdiği "Afganistan savaşından sonra Asya'yı terketmek" sözünün boş olduğu da ortaya çıktı. Körfez Savaşı'ndan sonra Suudi Arabistan'daki Amerikan askeri varlığının kalıcı hale gelmesini hatırlatan gelişmeler, özellikle Rusya ve Çin'i rahatsız ediyor. Üst düzey bir Pentagon yetkilisi, Amerikan savaş uçaklarının önümüzdeki hafta içinde Kırgızistan'da inşa edilmekte olan hava üssüne gideceklerini ve bunun, eski Sovyet topraklarında ilk "uzun vadeli askeri varlık" olacağını belirtti.

Rusya ve Çin'in arka bahçesiBu konuşlandırmanın gerekçesi, "Afganistan'daki teröristleri takip ve imha etmek". Ancak Rusya ve Çin'in "arka bahçe" olarak değerlendirdiği bu bölgeye yerleşilmesi, uzun vadede gerilimi artıran bir rol oynayacak. "Terörle mücadele" bahanesi, ABD'nin bölge devletlerinin içişlerine karışmasının da yolunu açabilecek. Orta Asya'nın, Ortadoğu'nun ardından dünyanın en büyük petrol ve doğalgaz rezervlerine sahip olması, merkezinde enerjinin bulunduğu çeşitli çatışma teorilerini de teşvik ediyor.

Halilzad'ın planlarıBush yönetimi tarafından Afganistan özel temsilcisi olarak atanan Zalmay Halilzad, 2000 yılında Rand adlı "düşünce kuruluşu"anda çalışırken, ABD'nin Orta Asya'da "kalıcı bir hava üssü"ne sahip olmasını savunuyordu. Geçmişte Unocal adlı petrol tekelinin danışmanlığını üstlenen Halilzad, şimdi Bush'a en yakın adamlardan biri durumunda. Afgan kökenli bir Amerikalı olan Halilzad, cuma gününden itibaren bölgede temaslara girişti. Gezisi; Özbekistan, Afganistan ve Pakistan'ı kapsıyor.Diğer yandan, Afganistan topraklarındaki ABD deniz komandolarının yerine, 101. Hava Tümeni'ne bağlı askerlerin getirilmesi de, "kalıcılık belirtisi" olarak görülüyor. Söz konusu tümen, daha önce hep Amerikan askeri varlığının yıllarca sürdüğü bölgelerde görev yapmıştı. Tümen kapsamında askeri polisler ve "uzun vadeli garnizon koruması" için eğitilmiş bir birim de bulunuyor.

Askeri üs kuruyorlarYaklaşık 200 ABD askeri, aralık ayı sonlarında, Kırgızistan'ın başkenti Bişkek'e gönderilmişti. USA Today gazetesinin bildirdiğine göre, 31 Aralık gecesi, Kırgız haber ajansı ilginç bir haber geçti. Fazla dikkat çekmeyen bu kısa haberde, Pentagon'un, başkentin batısındaki bir havaalanı yakınlarında bir askeri üs inşa etmek için 37 dönümlük arazi talep ettiği kaydediliyordu.Bu talep yerine getirildi ve üs kurma çalışmaları başladı. Pentagon kaynaklarına göre, önümüzdeki hafta içinde bu üsse 4-6 arasında KC-135 hava tankeri gönderilecek. Ay sonuna doğru ise, bir F-15 filosunun gönderilebileceği kaydediliyor. Pentagon yetkilisi, ABD varlığının "geçici olmayacağını" dile getirdi.

Patırtı kopacakABD hava kuvvetlerinin sessiz sedasız Kırgızistan'a yerleşmesi, Kırgız yetkililer tarafından "önemsiz" bir gelişme gibi gösterilmeye çalışılıyor. Kırgız İçişleri Bakan Yardımcısı Sadirbek Dubayanev, aralık ayında yaptığı açıklamada, "bu olay nedeniyle patırtı koparmaya gerek olmadığını" öne sürmüştü. Ancak ABD askeri varlığı, Kongre kaynaklarına göre dahi "patırtı koparacak". ABD Hava Kuvvetleri, Özbekistan'da da geçici bir üs kurmuştu. Ancak Özbek yönetimi, buradan saldırı operasyonları düzenlenmesine resmen izin veremedi. Çin'e sınır olan Kırgızistan ise, Pentagon'a, Pakistan hava sahasını kullanmadan Afganistan'a geçme olanağı tanıyacak. Yeni hava üssü, Çin topraklarından sadece 320 kilometre uzaklıkta ve ayrıca, Özbekistan'daki petrol yataklarına oldukça yakın. ABD Kongresi kaynakları, bu şartlar göz önüne alındığında, Rusya ve Çin'in "giderek tedirgin olacağını" tahmin ediyor.