14 Aralık 2001 22:00
Somali çöküşün eşiğinde
Afganistan'dan sonra ABD tarafından hedef alınabileceği söylenen Somali, kıtlık ve açlığın ardından bir de Washington güdümlü yaptırımlarla vuruldu.
Somali çöküşün eşiğindeAfrika'nın en yoksul ülkelerinden Somali, ABD Başkanı George W. Bush'un "terörle mücadele" seferinin menziline girmiş görünüyor. Kimi yorumlara göre ABD, Somali'ye silah zoru veya tehdidiyle diz çöktürerek, 1993'teki başarısız işgalinin "rövanşını" almak istiyor.Oysa Somali'den "terör üssü" olarak bahsedilmeye başlanmasından itibaren Washington'da alınan kararlar, bu ülke halkını bir kez daha toplu ölümlerin eşiğine getirdi bile. BM yetkililerine göre; ABD'nin, Somali hükümetine ait paranın bankalar arasında dolaşımını engellemesi, ülke ekonomisine korkunç bir darbe vurdu. Kıtlık, hayvan ihracatına getirilen yasaklar ve tırmanan enflasyon da düşünüldüğünde, Somali'nin uçurumun eşiğine geldiği görmek güç değil.BM'nin Somali İnsani Yardım Koordinatörü Randolph Kent, "İlk kez, ekonominin tamamen çöktüğünü görüyoruz. Somali, tam bir iflasın eşiğinde" diyor.
Uçuruma bir adım dahaBu yoksul ülkeyi uçuruma doğru bir adım daha iten, George W. Bush'un Beyaz Saray'da attığı bir imza oldu. Bush, 7 Kasım'da, Somali'deki El-Bereket adlı mali sistemin, "Usame Bin Ladin'in yönettiği El-Kaide şebekesine kaynak sağladığını" iddia etti. Diğer yetkililer de, şirketin Dubai'de bulunan başkanının, Bin Ladin'in "arkadaşı" olduğunu açıkladılar. Bu açıklamaların ardından, ülkedeki "bankacılık sistemi"nin temel direği olan El-Bereket'in fonlarına el konuldu ve faaliyeti engellendi.BM yetkilisi Kent, hiçbir kanıt olmadan yürürlüğe giren bu yaptırımlara tamamen karşı çıkmasa da, ekonominin durumu göz önüne alındığında, "en azından gevşek bir bantkacılık sisteminin kurulması gerektiğini" belirtiyor. BM yetkilisi, yurtdışındaki Somalililerin, El-Bereket aracılığıyla ülkeye yılda 700 milyon ila 1 milyar dolar gönderdiğini, Somali'nin en büyük gelir kaynağının da bu olduğunu vurgulayarak, ABD yaptırımları nedeniyle bu para girişinin yarıya indiğini dile getiriyor.
Geçim kaynağı kesildiABD'nin dondurduğu El-Bereket hesapları da, bu paralardan başka bir şey değil. Birçoğu Minneapolis eyaletinde yaşayan Somalililerin ülkelerine gönderdiği 1 milyon dolara el konuldu. Yurtdışındaki akrabaların gönderdiği bu para, yoksul halkın en önemli geçim kaynaklarından biriydi. Ardından, BM Güvenlik Konseyi'ne bağlı yaptırımlar komitesi, El-Bereket'in diğer ülkelerdeki hesaplarına da el koydu. Bu gelişme, ülkede yeni serpilmeye başlayan şişeleme ve tütsü sektörüne de darbe vurdu. Ülkenin kuzeyindeki fabrikalarda üretim, büyük oranda durmuş bulunuyor. Diğer yandan, Somali ihracatının yüzde 80'ini oluşturan hayvancılık da, çökmüş durumda. Birkaç yıl önce, Somali ağıllarında Rift Vadisi Humması salgını başladı. Hemen ardından, komşu ülkeler ve Körfez ülkeleri; Somali'den koyun, keçi ve deve ithalatını durdurdular. Hastalığı önlemek için gereken ilaçlar ise, Somali'ye verilmiyor.BM yetkilisi Kent, feodal-göçebe bir nitelik gösteren Somali toplumunu "radikal" olarak tanımlamayacağını söylüyor ve ekliyor: "Ama yoksulluk radikallik doğurur ve aşırı yoksulluk, aşırı radikallik demektir."
Uçuruma bir adım dahaBu yoksul ülkeyi uçuruma doğru bir adım daha iten, George W. Bush'un Beyaz Saray'da attığı bir imza oldu. Bush, 7 Kasım'da, Somali'deki El-Bereket adlı mali sistemin, "Usame Bin Ladin'in yönettiği El-Kaide şebekesine kaynak sağladığını" iddia etti. Diğer yetkililer de, şirketin Dubai'de bulunan başkanının, Bin Ladin'in "arkadaşı" olduğunu açıkladılar. Bu açıklamaların ardından, ülkedeki "bankacılık sistemi"nin temel direği olan El-Bereket'in fonlarına el konuldu ve faaliyeti engellendi.BM yetkilisi Kent, hiçbir kanıt olmadan yürürlüğe giren bu yaptırımlara tamamen karşı çıkmasa da, ekonominin durumu göz önüne alındığında, "en azından gevşek bir bantkacılık sisteminin kurulması gerektiğini" belirtiyor. BM yetkilisi, yurtdışındaki Somalililerin, El-Bereket aracılığıyla ülkeye yılda 700 milyon ila 1 milyar dolar gönderdiğini, Somali'nin en büyük gelir kaynağının da bu olduğunu vurgulayarak, ABD yaptırımları nedeniyle bu para girişinin yarıya indiğini dile getiriyor.
Geçim kaynağı kesildiABD'nin dondurduğu El-Bereket hesapları da, bu paralardan başka bir şey değil. Birçoğu Minneapolis eyaletinde yaşayan Somalililerin ülkelerine gönderdiği 1 milyon dolara el konuldu. Yurtdışındaki akrabaların gönderdiği bu para, yoksul halkın en önemli geçim kaynaklarından biriydi. Ardından, BM Güvenlik Konseyi'ne bağlı yaptırımlar komitesi, El-Bereket'in diğer ülkelerdeki hesaplarına da el koydu. Bu gelişme, ülkede yeni serpilmeye başlayan şişeleme ve tütsü sektörüne de darbe vurdu. Ülkenin kuzeyindeki fabrikalarda üretim, büyük oranda durmuş bulunuyor. Diğer yandan, Somali ihracatının yüzde 80'ini oluşturan hayvancılık da, çökmüş durumda. Birkaç yıl önce, Somali ağıllarında Rift Vadisi Humması salgını başladı. Hemen ardından, komşu ülkeler ve Körfez ülkeleri; Somali'den koyun, keçi ve deve ithalatını durdurdular. Hastalığı önlemek için gereken ilaçlar ise, Somali'ye verilmiyor.BM yetkilisi Kent, feodal-göçebe bir nitelik gösteren Somali toplumunu "radikal" olarak tanımlamayacağını söylüyor ve ekliyor: "Ama yoksulluk radikallik doğurur ve aşırı yoksulluk, aşırı radikallik demektir."
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
