Guatemala'da örgütlenmek

Guatemala'da örgütlenmekTula ConnellGuatemala'nın başkenti Guatemala'nın eteklerindeki iki tekstil fabrikasında, bir yıldır süren örgütlenme faaliyeti, geçtiğimiz temmuz ayında kamuoyuna ilan edildi. Hemen ardından çok sayıda işçi; saatlerce süren taşlı, şişeli bir çete saldırısında yaralandı. Koreli şirket yönetiminden yardım isteyen sendika yöneticilerine, "Yapabileceğimiz birşey yok" yanıtı verildi. Zaten sendikacılar; saldırıyı yöneticilerin teşvik ettiğini, sendikanın başarılı olması halinde fabrikanın kapanacağını ve işçilerin "kara listeye" alınarak bir daha kimse tarafından çalıştırılmayacağını söyleyerek, işçiyi birbirine düşürdüğünü söylüyorlardı. Kördöğüşünden birkaç dakika önce, bazı işçiler, bir yöneticinin "Bugün kimin kazanacağını göreceğiz. Ya biz, ya onlar" dediğini duymuştu. Günün sonunda, 10 sendika lideri istifa etmeye zorlandı. 18 Temmuz saldırısı, ancak işçi, insan hakları ve çalışma bakanlığı temsilcilerinin fabrikaya gelmesiyle sona erebildi.

Maaş suya gidiyorChoishin ve Cimatextiles adlı fabrikalarda çalışan 1200 işçi, ayda 150-180 dolar arasında bir maaş alıyor ve "Liz Claiborne" markalı giysiler üretiyordu. Çoğu, bu paranın dörtte birinden fazlasını, yaşadıkları gecekonduya içme suyu götürmek için harcıyordu zaten. 1998'de, yerel bir gözlem örgütüyle iki yıl süren görüşmelerin ardından, Liz Claiborne beklenmedik bir karar aldı: Bazı fabrikaların bağımsız örgütlerce gözlenmesine ve bu örgütlerin, bulgularını kamuoyuna açıklamasına razı oldu. 18 Temmuz saldırısının ardından, Liz Claiborne, sendika liderlerine bir de mektup gönderdi ve büyük şirketlerde hiç alışık olunmadığı biçimde, örgütlenme hakkını desteklediğini bildirdi!

Destek kağıt üzerindeBu desteğe, yöneticilerin sendikayı tanıdıklarını ifade eden anlaşmaya imza atması da eklendi. Ama işçilere yönelik gözdağı, tehdit ve tacizler sürüyor. Bir sendikacı, gecenin yarısında uyandığında, evinin gözlendiğini farkettiğini belirtiyor. Sendikayı savunan işçiler takip ediliyor ve telefonla tehditler, ölüm tehditleri alıyorlar. Son olarak, daha ince yıldırma taktikleriyle karşılaştılar: Hatalı ve yaşlı makinaların bulunduğu kısımlara gönderiliyor, bu nedenle iş kotalarını karşılayamıyor ve tam maaş alamıyorlar. Guatemala'da işçilerin örgütlenmesinin önündeki engeller, sadece tekstil sektöründe görülmüyor. Sendika liderleri bütün alanlarda ciddi baskılarla karşı karşıya. Patronların baskısı, en hafif deyimiyle işçi haklarının alenen çiğnenmesine sırtını dönen bir devlet ve işini, hatta hayatını kaybetme korkusuyla örgütlenmekten çekinen işçiler.

Yıldırma politikası1954'teki ABD destekli askeri darbe, 36 yıl boyunca süren kanlı cuntalar ve iç savaşı başlatmıştı. Bu dönemde Guatemalalı sendika liderleri vahşice öldürüldü ve sendikalar yok edildi. Sendikalaşma oranı, yüzde 1-2 ile, Orta Amerika'da görülen en düşük orandı. 1990'ların ortalarında devlet, iç savaşı sona erdiren bir barış anlaşmasına imza attı. Bu süreç halen Birleşmiş Milletler tarafından takip ediliyor. Ama tekstil ve tarım işçileri, örgütlenmeye kalktıklarında hâlâ şiddetle karşılaşıyorlar. Barış anlaşmasının imzalanmasından bu yana tek başarılı sendikalaşma kampanyası, bir tekstil ihraç fabrikası olan Phillips van Heusen'de yaşandı. Ama işçiler sözleşmeyi imzaladıktan kısa bir süre sonra, fabrika kapanıverdi.Bu yıl ocak-ağustos arasında 27 tekstil fabrikasının kapandığı göz önüne alındığında, yarısından çoğu Kore şirketlerine ait olan bu tesislerde çalışan işçiler, karşılarında gerçek bir tehdit olduğunu biliyor...Hukuk ve İnsan Hakları Merkezi yöneticisi Frank La Rue, "Hükümetin politikası yıldırma ve taciz; dolaysız fiziksel taciz" diyor. "Mayıs 2001 itibarıyla, insan hakları ve işçi haklarıyla ilgili faaliyet yürüten her kitle örgütü, basıldı veya tehdit aldı."Choishin ve Climatextiles fabrikalarındaki faaliyet başarıya ulaşırsa, bu iki fabrika, işçilerinin sendikalı olduğu yegâne tekstil tesisleri olacak. Guatemalalı işçiler, hükümetin baskısı ve çalışma yasalarının zayıflatılmasına rağmen temel haklarını kazanma mücadelesi veriyor, ama durum pek iyi sayılmaz. ABD'li işçi hakları örgütlerinden Ulusal İşçi Komitesi'nin yöneticisi Charles Kernaghan, "Orta Amerika'da işçi hakları açısından geriye doğru gidiliyor" diyor. "Ücretler öyle düştü ki, neredeyse yok gibiler."