RAWA: Kuzey İttifakı yargılanmalı

RAWA: Kuzey İttifakı yargılanmalıAfganistan Devrimci Kadınlar Birliği (RAWA), Taliban rejiminin yıkılmasından bu yana adından sık bahsedilen bir örgüt. RAWA Sözcüsü Marina Mateen, Kuzey İttifakı'nın ilerleyişiyle Afgan kadınların yeniden korkulu günler yaşadıklarını belirtiyor. Mateen, gerçekten demokratik bir rejimin Taliban ve Kuzey İttifakı'nı dışlaması gerektiğini belirterek ekliyor: "İkisinin arasındaki tek fark, farklı giyinmeleri!"- 11 Eylül'ü takip eden olaylardan bu yana Afganistan'daki kadınların durumunda bir kötüleşme oldu mu?Marina Mateen: Kesin haber almak çok zor. Ancak Kuzey İttifakı Mezar-ı Şerif'e girdiğinde korkularımız son derece arttı. Çoğu kimse, özellikle de kadınlar, 1992'de Kuzey İttifakı tarafından işlenen suçların tekrarlanacağından korktukları için şehri terketti. Burada söz konusu olan korkunç suçlar. Örneğin kızların kaçırılması, ırza geçme, gebe olup olmadıklarını görmek için karınlarını deşme gibi şeyler. Kafalar çivilendi, insanlar yakıldı ve insanların sevdiklerinin kimliklerini belirleyebilmeleri için gözleri tepsilerde ortaya kondu. Birçok kadın ırzına geçilmesin diye intihar etti. Babalar ve erkek kardeşler, Kuzey İttifakı'nın elinden kurtarmak için eşlerini ve kız çocuklarını öldürdüler. Bu kâbus unutulmuş değil ve halk şu anda korku içinde. - RAWA, Afganistan'ın içinde ve çevresinde yaklaşık 2000 kadından oluşan bir yeraltı ağına sahip. Mevcut koşullarda kadın haklarını savunma çalışmalarını sürdürmeniz olası oldu mu?- Evet, sürdürebildik. Bombardıman sırasında bile çalışma yapma fırsatımız oldu. Çok kötü dönemler yaşandığı, birçok kişi kaçamadığı ve bize orda gereksinmeleri olduğu için elimizden gelenin en iyisini yapmaya çalıştık. Yaşamlarından endişeliydik ve onları yalnız bırakamazdık. Çalışmalarımız halâ sürüyor ve taktiklerimiz değişmeyecek.Halâ gizli bir örgüt olarak çalışmak zorundayız. Kuzey İttifakı'nın yönetiminde çalışmalarımızın daha da zor olacağına inanıyoruz. Çünkü Talibancılar aptal insanlardı. Ancak Kuzey İttifakı çok daha akıllı. Yeraltı taktiklerinin farkındalar ve izimizi daha kolay bulabilirler. Şu anda çok daha dikkatli olmamız gerekiyor.- Yapmanız gereken en zor işler neler?- Örneğin kadınlar için okuma yazma kursları veya elişi atelyeleri düzenleme gibi basit şeyler, Afganistan'da yapılması zor işler. Ancak yaptığımız en zor iş, Taliban ve Kuzey İttifakı tarafından işlenen suçların belgelenmesi. 1990'ların başlarında bunu yapmaya başladık ve başarılı da olduk. Bunlara web sitemizde (www.rawa.org) yayınladığımız fotoğraf ve raporlar dahil. Aslında bu en tehlikeli ve en önemli iş.- Sizce Kuzey İttifakı ülke içinde kadınların statüsünün değişmesini destekleyecek mi?- Bunu yapacaklarına inanmıyoruz. Geçmişteki deneyimler temelinde oluşturduğumuz görüşümüze göre, herhangi bir değişiklik getiremezler. Taliban'dan farklı değiller. Yalnızca Taliban'dan farklı giyiniyorlar ve bu da Batı'ya daha çok hitap ediyor. Afganistan'daki sefaleti ilk yaratanlar, okulları ve sinema salonlarını ilk kapatanlar bunlardı. Okulların cehenneme giden yol olduğunu, seçimlerin bir Batı terimi olduğunu ve demokrasinin dine karşı kâfirlik olduğunu söylüyorlardı. Bu şartlarda, onlardan fazla bir şey bekleyemeyiz. Onların yönetiminde hiçbir değişiklik olmayacak. - Afganistan'daki kadınların haklarının korunması açısından uluslararası toplum ne tür bir rol oynayabilir?- Birleşmiş Milletler, Afganlara yardımcı olmaya çalışarak rol oynamalı. Kuzey İttifakı'na silah sağlama ve maddi destek yoluyla yapılan yardımı durdurmaları gerek. Çünkü bunlar kitlelerin desteğine sahip değiller. Yalnızca ellerinde silah var. Ayrıca silahlı grupları silahsızlandıracak bir barış gücü de bulunmalı. Eminim halk bunu destekleyecektir.Halk 30 yıl önceki barış ve güvenlik dönemini hatırlıyor. Karşılaştığım Afganlı bir kadın bana yiyeceksiz yaşayabileceğini, ama barış olmadan yaşayamayacağını söyledi. İşte Afganlıların susadıkları şey bu.- Taliban sonrası Afganistan'da toparlanma ve yeniden inşa döneminde kadınların rolünü nasıl değerlendiriyorsunuz?- Kadınlar nüfusun yarısını oluşturuyor ve Afganistan gibi bir ülkede herhangi bir sosyal ve ekonomik değişiklikte önemli rol oynayabilirler. Ancak ülke son otuz yıldır acılar çekti ve sosyal, kültürel ve ekonomik alanlarda yıkım yaşadı. Bunu onarmak çok büyük çaba istiyor. Şu anda ümitliyiz. Ancak kadınların hükümete girmesini beklemek hayal olur. Şu anda bunu hedeflemiyoruz. Nefes alabileceğimiz açık bir ortama gereksinim var. Ancak katılım da kesinlikle çok önemli.- Bonn Konferansı'yla ilgili olarak, sizin davet edilip edilmediğiniz konusunda karmaşa var. Durumu aydınlığa kavuşturabilir misiniz?- Eski kral Muhammed Zahir Şah'ın delegasyonunun bir bölümü olarak biz de davet edildik. Ancak sonra değişiklik oldu. Sanıyoruz bizim orada olmamızı istemeyen Kuzey İttifakı tarafından baskı yapıldı. Çok geç kaldığımız ve delegasyona katılamayacağımız yollu bahaneler uydurdular. Ayrıca Zahir Şah'ın arkasındakiler de bizi engelledi. Bonn Konferansı, ülkemiz ve gelecekteki hükümet açısından bir tehdit oluşturmakta. Zahir Şah için kukla terimini kullanmak istemiyorum. Ancak ileride olacağı bu.- RAWA, son dönemlerde sesini çok yükseltti. Sizce davet edilmemenizin nedeni bu mu?- Evet. Bizim ne kadar kararlı olduğumuzu ve insan hakları ve terörizm konularında sesimizi ne kadar yükselttiğimizi biliyorlar. RAWA'nın hiçbir zaman taviz vermeyecek tek örgüt olduğunu biliyorlar. Geçmişi unutamayız. Kuzey İttifakı'nın en azından yöneticilerinin, geçmişte işledikleri suçlardan ötürü mahkemeye çıkarılıp cezalandırılmaları gerektiğine inanıyoruz. Bonn Konferansı bunun yeri değil.- Kurulacak geçici hükümet yönetiminde, kadının toplumdaki yeri konusunda herhangi bir değişiklik görmeyi bekliyor musunuz?- Geçici hükümette Kuzey İttifakı da yer alacak ve her türlü köktenci unsur kadınların gelişimine sekte vuracak. Dünya demokratik bir Afganistan yaratılmasından yana ise, o zaman Afganistan terörizmin büyüyeceği bir yer olarak kullanılmamalı. Bana Kuzey İttifakı'nın da ders çıkardığı söylendi. Şimdi bana şunu söyleyin. Bir avuç cani ders çıkardıklarını söylüyor diye 20 milyon insanın yaşamı tehlikeye atılabilir mi? Bu insanlara gerçekten güvenebilir miyiz? Bunların BM ve ABD tarafından denetleneceği konusu da sorgulanabilir. Bunlara güvenilebilirse, yönetim yetkisinin verilmesi konusu niçin sorgulanıyor?Mezar- Şerif'te olanlarla ilgili olarak, onları şu anda kontrol edemiyorsak, iktidara geldiklerinde nasıl kontrol edebiliriz? Taliban da, Kuzey İttifakı da yeni hükümette yer almamalı. Geriye tek olasılık Zahir Şah kalıyor. Ancak bunun da en iyi seçenek olmadığını akıldan çıkarmayın.- Kadınlar hükümette doğrudan yer alacak mı, yoksa yalnızca destekleyici bir rol mü üstlenecekler?- Yeni hükümetin kısa zamanda kurulacağını sanmıyorum. Çünkü bu köpekler devlet başkanlığı koltuğu için kendi aralarında tekrar dalaşmaya başlayacaklar. - Afgan kadınların geleceğinin güvence altında olacağını düşünüyor musunuz?- Evet olacak, ancak… İşte her zaman işin içine bir 'ancak' giriyor. 'Ancak' Kuzey İttifakı orada olmamalı. Eğer kadınların Afganistan'da bir geleceği olacaksa, ülkemizdeki tüm teröristlerin yargılanması gerek.(BM Entegre Bölgesel Enformasyon Ağı Irinnews'ten çeviren Abdurrahman Çağırıcı)