02 Aralık 2001 22:00

Tarihini arıyor

Afganistan'da Rus işgali, iç savaş ve ardından da Taliban yönetiminin, ülkenin tarihi ve kültürel varlıklarını yok ettiği bildirildi.

Paylaş
Tarihini arıyorAfganistan'da Rus işgali, iç savaş ve ardından da Taliban yönetiminin, ülkenin tarihi ve kültürel varlıklarını yok ettiği bildirildi.Kâbil Kültür Müdürü Rahmatullah Bigana, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Kültür Müdürlüğü binasında saklanan 2550 adet paha biçilmez Buda heykelinin, Taliban yönetimi zamanında yok edildiğini belirtti ve "Taliban yönetime gelir gelmez, Kâbil Müzesi'ni silahlı askerler bastı ve kilitli olan binlerce sandık içine gizlediğimiz tarihi eserleri parçaladı. İşte belki de o kara günde, Afganistan tarihini kaybetti" dedi.Bigana, Afganistan'da kültür ve tarihi eser kaybının üç dönemde incelenebileceğini belirterek, şunları söyledi:"Rusya ile yapılan savaşta, çok sayıda tarihi bina bombardıman sırasında yok olurken, pek çok tarihi eser de yağmalandı. Etnik gruplar arasında meydana gelen iç savaşta ise yine kültür miraslarımız büyük zarar gördü. Ve son olarak, kültür ve tarihi, eserlerimize en büyük darbeyi Taliban yönetimi vurdu."Dünya kamuoyunda günlerce konuşulan Bamyan'daki Buda heykeli yıkımının, Taliban yönetiminin tarih düşmanlığının en büyük kanıtı olduğuna dikkati çeken Bigana, "Kâbil Müzesi'nde yaptığımız ilk tespitlerde 2750 sandıkta bulanan tüm tarihi eserler tahrip edilmişti. Müzeye gelen Talibanlar, burada sergilenen çok büyük bir Buda heykelini alıp gitti. Bu heykele ne olduğunu bilen yok" dedi.Devrik Afganistan Kralı Zahir Şah'ın hükümranlığı döneminde babası Nadir Şah için yine aynı isimle anılan tepeye yaptırdığı anıt mezarın da Rus savaşı ve iç savaş sırasında enkaz haline geldiğini belirten Bigana, konuşmasını şöyle sürdürdü:"Amanullah Han zamanında yapılan savaşlarda hayatını kaybeden şehitlerin anısına yapılan abide de şu anda harap durumda. Ayrıca, Zambir Şah tarafından kendi adı ile anılan dağa yaptırılan ve Çin Seddi'ni andıran yapıt da şu anda içler acısı bir durumda. Bundan sonra bu topraklara barış gelirse, atılması gereken en önemliadımlardan birisi de, kültürün restore edilmesi olacaktır. Bu amaçla, biz Birleşmiş Milletler başta olmak üzere uluslararası platformlarda bu ülkeden kaçırılan ve bu ülkeye ait olan eserlerin geri dönüşü için çalışmalar yapacağız."

Savaştan kurtulanlar Yıllardır savaşın hüküm sürdüğü Afganistan topraklarında, savaştan yara almadan kurtulmayı başaran eserler arasında MS 2. yüzyıl ile 15. yüzyıl arasına ait tarihi eserler de bulunuyor. Bunların en önemlisi ise MS 2. yüzyıla ait "Surkh Kotal" isimli yazıt. Yunan alfabesi kullanılarak, "Bactriyan" diliyle yazılan yazıt, eski adı "Bogaloga" olan Baglan'ı anlatıyor.Bu tarihi eser, 1957 yılında Fransız arkeologlar tarafından Kandahar yakınlarındaki Mirves Baba mevkiindeki bir kazıda bulunmuş. Müzedeki ikinci önemli eser ise Kandahar yakınlarındaki kazıda bulunan ve yine Kandahar adını taşıyan siyah mermerden yapılmış kazan. 15. yüzyılda yapıldığı sanılan bu kazanın üzerinde Kuranı Kerim'den ayetler bulunuyor.Bunun yanı sıra MS 4. yüzyıl, 12. ve 14. yüzyıla ait çok sayıda çanak ve çömlek de savaştan zarar görmeden günümüze kadar ulaşmış. Barındırdığı çok sayıda tarihi eserle adeta bir açık hava müzesi olan Afganistan, uzun süren savaşların etkisiyle bünyesinde yeni bir müze oluşturmuş. Başta Rus savaşı olmak üzere iç savaşlarda da kullanılan askeri araçlar şehrin çeşitli yerlerinde sergileniyor.
ÖNCEKİ HABER

'Bize engel olmayın yeter'

SONRAKİ HABER

IMF bütçesi Meclis'te

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...