14 Kasım 2001 22:00
DTÖ 'ekmeyin' diyor
DTÖ'nün Katar'da gündemine aldığı yeni tarım anlaşması (AoA), ithalata getirilen sınırlamaların tamamının kaldırılmasını öngürüyor.
DTÖ 'ekmeyin' diyorEmperyalistler, kendi tarımsal üretimlerine yönelik sübvansiyonları sürekli olarak artırırken, az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin tarımsal üretimlerini tasfiye etmeye çalışıyor. Katar'da süren Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) toplantısında bu konu bir kez daha gündeme geldi. Yeni Tarım Anlaşması (AoA) ile korumaların tamamen kaldırılması öngörülüyor.ABD, Kanada ve Avrupa Birliği (AB) ülkeleri kendi tarımlarına yılda 350 milyar dolara yakın bir sübvansiyon sağlıyor. Buna karşın bu ülkeler sürekli olarak yoksullara "Tarıma boşa destek sunmayın. Tarım yüzünden devlet bütçeleri iflas ediyor" diyerek, uluslararası tarım anlaşmaları dayatıyor.
Yeni tarım anlaşmasıKatar'ın başkenti Doha'daki toplantıda da yeni bir tarım anlaşması (AoA) gündeme geldi. Bu anlaşma ile daha önce başlatılan tarımın serbest pazara açılması sürecinin tamamlanması öngörülüyor. Tarımsal sübvansiyonların kaldırılması ve korumacı politikaların terk edilmesine yönelik tartışmalar yarım kalmış, 2000 yılının Ocak ayından itibaren ise DTÖ bünyesinde tekrar görüşmeler başlatılmıştı. Şimdi bu süreç sonlandırılmak isteniyor.Az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin bir çoğu ise dayatılan politikalara karşı çıkıyor. DTÖ'nün serbest ticaret düsturu yüzünden Haiti'de pirinç tarlalarında ekim yapılamaz hale geldi. Aynı şekilde Meksika'da mısır üreticileri, Monsanto, Novartis gibi tarım tekellerinin genetik yapısı değiştirilmiş tohumları ülkeye sokması yüzünden zor durumda. Kendi hükümetleri de DTÖ'de attıkları imzalardan dolayı destekleri tamamen kestiler. Yine Mozambik'te şeker üretiminin kotalar yüzünden kısılması onbinlerce üreticiyi açlığa mahkum etti. Türkiye'de de aynı durum sözkonusu. DTÖ'nün tarım anlaşmasına hiç karşı çıkmadan imza atan nadir ülkelerden birisi olan Türkiye'da tarım tam anlamıyla bir çöküş yaşıyor. Şimdi DTÖ'nün yeni anlaşması AoA bu ülkelerin kapısına dayandı.
İthalata sınır yokAoA'ya göre, tarımda ithalat bundan sonra sadece gümrük vergisine konu olabiliyor ve vergi dışındaki sınırlamaların hepsi ya vergiye dönüştürülmek zorunda ya da verginin belli bir miktara kadar uygulanması esasına dayalı olan "tarife+kota" sisteminin getirilmesi gerekiyor. Diğer yandan ithalattan alınacak vergiler konusunda önemli indirimler öngörülüyor. Doğrudan yerli üretimi teşvik amacıyla uygulanan diğer ulusal ölçekli desteklemelerde de ciddi bir indirim planlanıyor. Buna göre gelişmiş ülkeler 6 yıla yayılacak yüzde 20'lik bir indirim yapmakla yükümlüyken, gelişmekte olan ülkeler 10 yıla yayılmış olarak yüzde 13 indirim yapacaklar. DTÖ'de "her ülke indirim yapacak" ilkesinin görünüşte olduğunu ise hemen herkes kabul ediyor. Nitekim batılı ülkelerin kendi tarımlarına yönelik desteği sürdürmelerine herhangi bir engel yok.
Türkiye tam teslimDTÖ'deki anlaşmalara hiç bir tahdit koymadan imza atan Türkiye, gelişmekte olan ülkeler içinde kendi tarımına en fazla zararı verenlerin başında geliyor. Özellikle tütün ve şekerpancarı gibi ürünlerde korumaları tamamen kaldıran Türkiye, buğday üretiminde de sübvansiyonları hemen hemen kaldırmış durumda. Nitekim Dış Ticaret Müsteşarlığı da DTÖ toplantılarına gitmeden önce yaptığı açıklamalarda, Türkiye için yeni yükümlülüklerin sözkonusu olmadığını, çünkü Türkiye'nin zaten bu yükümlülükleri çok önce yerine getirdiğini belirtmişi.
Yeni tarım anlaşmasıKatar'ın başkenti Doha'daki toplantıda da yeni bir tarım anlaşması (AoA) gündeme geldi. Bu anlaşma ile daha önce başlatılan tarımın serbest pazara açılması sürecinin tamamlanması öngörülüyor. Tarımsal sübvansiyonların kaldırılması ve korumacı politikaların terk edilmesine yönelik tartışmalar yarım kalmış, 2000 yılının Ocak ayından itibaren ise DTÖ bünyesinde tekrar görüşmeler başlatılmıştı. Şimdi bu süreç sonlandırılmak isteniyor.Az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin bir çoğu ise dayatılan politikalara karşı çıkıyor. DTÖ'nün serbest ticaret düsturu yüzünden Haiti'de pirinç tarlalarında ekim yapılamaz hale geldi. Aynı şekilde Meksika'da mısır üreticileri, Monsanto, Novartis gibi tarım tekellerinin genetik yapısı değiştirilmiş tohumları ülkeye sokması yüzünden zor durumda. Kendi hükümetleri de DTÖ'de attıkları imzalardan dolayı destekleri tamamen kestiler. Yine Mozambik'te şeker üretiminin kotalar yüzünden kısılması onbinlerce üreticiyi açlığa mahkum etti. Türkiye'de de aynı durum sözkonusu. DTÖ'nün tarım anlaşmasına hiç karşı çıkmadan imza atan nadir ülkelerden birisi olan Türkiye'da tarım tam anlamıyla bir çöküş yaşıyor. Şimdi DTÖ'nün yeni anlaşması AoA bu ülkelerin kapısına dayandı.
İthalata sınır yokAoA'ya göre, tarımda ithalat bundan sonra sadece gümrük vergisine konu olabiliyor ve vergi dışındaki sınırlamaların hepsi ya vergiye dönüştürülmek zorunda ya da verginin belli bir miktara kadar uygulanması esasına dayalı olan "tarife+kota" sisteminin getirilmesi gerekiyor. Diğer yandan ithalattan alınacak vergiler konusunda önemli indirimler öngörülüyor. Doğrudan yerli üretimi teşvik amacıyla uygulanan diğer ulusal ölçekli desteklemelerde de ciddi bir indirim planlanıyor. Buna göre gelişmiş ülkeler 6 yıla yayılacak yüzde 20'lik bir indirim yapmakla yükümlüyken, gelişmekte olan ülkeler 10 yıla yayılmış olarak yüzde 13 indirim yapacaklar. DTÖ'de "her ülke indirim yapacak" ilkesinin görünüşte olduğunu ise hemen herkes kabul ediyor. Nitekim batılı ülkelerin kendi tarımlarına yönelik desteği sürdürmelerine herhangi bir engel yok.
Türkiye tam teslimDTÖ'deki anlaşmalara hiç bir tahdit koymadan imza atan Türkiye, gelişmekte olan ülkeler içinde kendi tarımına en fazla zararı verenlerin başında geliyor. Özellikle tütün ve şekerpancarı gibi ürünlerde korumaları tamamen kaldıran Türkiye, buğday üretiminde de sübvansiyonları hemen hemen kaldırmış durumda. Nitekim Dış Ticaret Müsteşarlığı da DTÖ toplantılarına gitmeden önce yaptığı açıklamalarda, Türkiye için yeni yükümlülüklerin sözkonusu olmadığını, çünkü Türkiye'nin zaten bu yükümlülükleri çok önce yerine getirdiğini belirtmişi.
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
