Ev toplantısında savaş kararı

Ev toplantısında savaş kararıHABER ANALİZ / Yücel Özdemir Geçtiğimiz pazar akşamı İngiltere Başbakanı Tony Blair'in evinde yapılan toplantı, son dönemde yapılan diplomatik ilişkilerin en ilginci olarak, tarih sayfalarındaki yerini almaya aday gibi gözüküyor. Blair'in evindeki "akşam yemeği"nin ayrıntıları Alman basınına yansıdıkça, uluslararası diplomaside, "büyük" devletlerin "küçük" devletleri nasıl devre dışı bıraktıkları daha da açık bir şekilde görüldü. Haberlere göre, Almanya Başbakanı Gerhard Schröder Asya gezisinde iken Blair, Berlin'i arayarak Schröder, Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac ve Başbakan Lionel Jospin ile Downing Street, 10 numaradaki evidne akşam yemeği yemek istediğini bildirdi. Almanya ve Fransa görüşmeye onay verirken, toplantının kapsamını genişletilmesini istediler. Daha bir kaç hafta önce yaşanan tartışmaların yeniden alevlenmemesi için AB Dönem Başkanı Belçika, AB Savunma ve Güvenlik Politikası Danışmanı Javier Solana, İtalya ve İspanya'nın da davet edilmesini talep ettiler. Bunun üzerine Blair Brüksel, Roma ve Madrid'e telefon ederek, ülkelerin başbakanlarını akşam yemeğine davet etti. Bu arada, Hollanda Başbakanı Wim Kok'un başına gelenler de ilginç. Salı günü yayınlanan Alman Süddeutsche Zeitung'da yer alan bir habere göre, İngiltere'den hiçbir davet almayan Kok, son anda Blair'le yaptığ birkaç telefon konuşmasıyla kendisini toplantıya tabir caizse, zorla davet ettiriyor. Kok, pazar günü uçağa atlayıp Lodra'ya uçuyor. Mesele sadece bir "akşam yemeği" olduğu için, Kok yanına çok fazla kişi de almıyor. Londra Havaalanı'na inince kendisini ne resmi devlet yetkilileri bekliyor ne de bir limuzin. Durumu anlayan Kok, bekleyen bir polis arabasına yaklaşarak kendisinin Hollanda Başbakanı olduğunu, Blair'in evine gitmek istediğini söylüyor. Sonra, polis arası içinde doğrudan Downing Street'e... Toplantıdan çıkan Kok, sanki herşeyden haberdar gibi, Afganistan'a askeri operasyonun ne kadar gerekli olduğunu anlatmaya başlıyor...

Asker gönderme kararıBlair'in evindeki iki saatlik "akşam yemeği"nden çıkan bütün AB ülkeleri başbakanları, "tam anlamıyla ABD'nin yanında" açıkladılar. En ilginç açıklama ise Blair'in sözcülerinden geldi. "Spekülasyonlar"ı yanıtlama adına yapılan açıklamada, toplantının "yeni bir inisiyatif olmadığı^" ifade edildi. Kime karşı yeni bir inisiyatif? Alman basını, toplantıdan sonra AB içinde karar veren üç büyükleri "G 3?" diye tanımlamaya başladı. İki hafta önce Belçika'nın Gent kentinde yapılan AB Zirvesi öncesinde Almanya, Fransa ve İngiltere'nin "olağanüstü" bir şekilde bir araya gelerek kendi aralarında pazarlıklar yapmaları ve "küçük ülkeleri" dışta tutmalarına gelen İtalya ve İspanya itirazları dikkate alınarak "çekirdek" genişletildi. Ancak bu kez de itiraz Portekiz'den geldi. Portekiz tepkisini bu top lantının "ne antiterör koalisyonuna ne de Avrupa Birliği'ne uygun olduğu" açıklamasıyladile getirdi.

ABD tutum değiştirdi Blair'in evinde yapılan toplantıdan heme sonra, pazartesi günü sabahtan itibaren İtalya ve Almanya'nın Afganistan'a asker göndermesi resmen kulislerde tartışımlaya başlandı. Salı günü ise, her iki ülkenin bu istemi kamuoyuna açıklandı. Fransa'nın da asker göndermeye hazır olduğu duyuruldu. Daha bir kaç öncesine kadar İngiltere dışındaki AB ülkelerini Afganistan'a yanaştırmayan ABD-İngiltere ittifakı, ne oldu da birden kararını değiştirdi? Yapılan pazarlıklarda kime hangi rol verilmişti? Gelişmeler gösteriyor ki, yemekte kartlar yeniden karıştırıldı...

Pazarlık trafiğiABD, İngiltere aracılığıyla AB ülkeleriye bir pazarlığa oturdu ve burda ortak bir noktada uzlaşmaya varıldı. Şimdi, asıl pazarlıkların zamanı geldi. Önümüzdeki hafta içinde dünyadaki diplomasi trafiği yeniden hızlanıyor. Çarşamba günü Blair, Avrupa ve Ortadoğu'daki durumu Bush'a anlatmak için Washinton'a gidiyor. Bir gün öncesinde ise Chirac, Washington'da olacak. Pazartesi günü ise, AB, Ortadoğu'da başlatmak istediği süreci devam ettirmek amacıyla Belçika Başbakanı Guy Verhofstadt ile Salona Ortadoğu'ya gönderiyor.