01 Kasım 2001 22:00
GUUAM yeniden ısıtılıyor
ABD'nin Afganistan saldırısı ile güttüğü hedeflerden biri, GUUAM adlı bölgesel güvenlik paktı. GUUAM'ın en iddialı amacı, Orta Asya enerji kaynakları ve nakil rotaları üzerindeki Rus etkisini kırmak.
GUUAM yeniden ısıtılıyorABD yönetimi, "terörle mücadele"yi Orta Asya ve Kafkasya'da kalıcı dayanaklar oluşturmanın gerekçesi yapıyor. Afganistan saldırısı ile birlikte, GUUAM adıyla bilinen ABD güdümlü "bölgesel güvenlik paktı" projesi yeniden ısıtılmaya başlandı. GUUAM; Gürcistan, Ukrayna, Özbekistan, Azerbaycan ve Moldova'yı kapsaması planlanan bir bölgesel pakt. Askeri ilişkilerden siyasi "istikrar"a ve ABD'ye ekonomik bağımlılığa kadar bir dizi alanı kapsayan bu proje gerçekleşirse, eski Sovyetler'in dağılmasından bu yana Rusya'ya yönelik en ağır darbelerden biri indirilmiş olacak.
BDT'yi parçalamak1997'de şekillenmeye başlayan GUUAM, "üye devletler"in örgütün şartını haziran ayında benimsemesiyle, yeni bir aşamaya gelmiş bulunuyor. Paktın, Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) Güvenlik Paktı'na rakip olması ve uzun vadede, BDT sistemini parçalaması amaçlanıyor. Gürcistan yönetimi için GUUAM, Rusya etkisinden sıyrılmanın önemli bir aracı olacak. Abhazya'daki bağımsızlık hareketini ezmek isteyen Gürcistan, son olarak bu konu nedeniyle Rusya'yı bir kez daha suçlamıştı. Gürcistan, bir yandan da Çeçenya'daki bağımsızlık hareketine destek vererek, Rusya'yı sıkıştırmayı hedefliyor.ABD birliklerini "misafir" eden Özbekistan, GUUAM'ın parlak isimlerinden biri. İslam Kerimov yönetimi, bugünlerde Rusya'yı, Taliban destekli Özbekistan İslami Hareketi'ni el altından desteklemekle suçluyor.
11 Eylül katalizör olduABD ve NATO, 11 Eylül saldırılarından önce de, GUUAM adayı devletler ile aralarındaki ilişkiyi hızla güçlendiriyorlardı. Son olarak geçtiğimiz yaz aylarında; Azerbaycan, Gürcistan ve Ukrayna, Batı Ukrayna'daki "Barış Kalkanı" ve Karadeniz'deki NATO tatbikatlarına katıldılar. Karadeniz'deki tatbikata; bu devletlere ek olarak ABD, Türkiye ve Yunanistan da katılmışlardı. "Terörle mücadele" gerekçesinin, bu süreci daha da geliştireceği belirtiliyor.
Muhalefet ezilecekGUUAM'ın en iddialı hedefi, üyelerini, enerji nakil rotaları açısından Rusya'ya bağımlılıktan kurtararak ABD'ye bağlamak. Örgütün bir gerçeklik olması durumunda, üye ülkeler, "kendi bölücüleri" ile daha rahat ve kaygısız mücadele edebileceklerini umuyorlar. Bu da; Azerbaycan, Özbekistan gibi ülkelerde muhalefetin terör yoluyla bastırılması, Abhaz hareketinin aynı yöntemlerle ezilmesi anlamına geliyor. Özbekistan ve Gürcistan, GUUAM'a katılmadan önce, BDT Kolektif Güvenlik Anlaşması'ndan çekilmişlerdi. İki hükümet de, BDT'yi sadece "Rusya ile eski Sovyet cumhuriyetleri arasında medeni bir boşanma"dan ibaret olarak gördüklerini gizlemiyorlar. Ancak Rusya'nın bütün bu sürece karşılık olarak ABD ile daha açıktan karşı karşıya geleceği biliniyor. Bu da, bölgesel ilişkileri bir yandan tehlikeli bir gerilime sürüklerken, diğer yandan GUUAM adayları ve çevrelerindeki ülkeleri iç istikrarsızlıklar, darbeler ve muhtemel savaşların ortasına atacak.
'Dostluğun' ilk faturasıÖzbekistan'da milli para birimi Sum'un değeri, resmi kurda dolar karşısında tam yüzde 43 oranında devalüe edildi. Merkez Bankası, resmi kura göre 433.70 Sum olan bir Amerikan dolarının, dünden itibaren 680.90 Sum'dan işlem göreceğini açıkladı. Buna göre Sum'un değeri, dolar karşısında yüzde 43 oranında devalüe edilirken, resmi kurda dolar satış fiyatı yüzde 57 artmış oldu.
BDT'yi parçalamak1997'de şekillenmeye başlayan GUUAM, "üye devletler"in örgütün şartını haziran ayında benimsemesiyle, yeni bir aşamaya gelmiş bulunuyor. Paktın, Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) Güvenlik Paktı'na rakip olması ve uzun vadede, BDT sistemini parçalaması amaçlanıyor. Gürcistan yönetimi için GUUAM, Rusya etkisinden sıyrılmanın önemli bir aracı olacak. Abhazya'daki bağımsızlık hareketini ezmek isteyen Gürcistan, son olarak bu konu nedeniyle Rusya'yı bir kez daha suçlamıştı. Gürcistan, bir yandan da Çeçenya'daki bağımsızlık hareketine destek vererek, Rusya'yı sıkıştırmayı hedefliyor.ABD birliklerini "misafir" eden Özbekistan, GUUAM'ın parlak isimlerinden biri. İslam Kerimov yönetimi, bugünlerde Rusya'yı, Taliban destekli Özbekistan İslami Hareketi'ni el altından desteklemekle suçluyor.
11 Eylül katalizör olduABD ve NATO, 11 Eylül saldırılarından önce de, GUUAM adayı devletler ile aralarındaki ilişkiyi hızla güçlendiriyorlardı. Son olarak geçtiğimiz yaz aylarında; Azerbaycan, Gürcistan ve Ukrayna, Batı Ukrayna'daki "Barış Kalkanı" ve Karadeniz'deki NATO tatbikatlarına katıldılar. Karadeniz'deki tatbikata; bu devletlere ek olarak ABD, Türkiye ve Yunanistan da katılmışlardı. "Terörle mücadele" gerekçesinin, bu süreci daha da geliştireceği belirtiliyor.
Muhalefet ezilecekGUUAM'ın en iddialı hedefi, üyelerini, enerji nakil rotaları açısından Rusya'ya bağımlılıktan kurtararak ABD'ye bağlamak. Örgütün bir gerçeklik olması durumunda, üye ülkeler, "kendi bölücüleri" ile daha rahat ve kaygısız mücadele edebileceklerini umuyorlar. Bu da; Azerbaycan, Özbekistan gibi ülkelerde muhalefetin terör yoluyla bastırılması, Abhaz hareketinin aynı yöntemlerle ezilmesi anlamına geliyor. Özbekistan ve Gürcistan, GUUAM'a katılmadan önce, BDT Kolektif Güvenlik Anlaşması'ndan çekilmişlerdi. İki hükümet de, BDT'yi sadece "Rusya ile eski Sovyet cumhuriyetleri arasında medeni bir boşanma"dan ibaret olarak gördüklerini gizlemiyorlar. Ancak Rusya'nın bütün bu sürece karşılık olarak ABD ile daha açıktan karşı karşıya geleceği biliniyor. Bu da, bölgesel ilişkileri bir yandan tehlikeli bir gerilime sürüklerken, diğer yandan GUUAM adayları ve çevrelerindeki ülkeleri iç istikrarsızlıklar, darbeler ve muhtemel savaşların ortasına atacak.
'Dostluğun' ilk faturasıÖzbekistan'da milli para birimi Sum'un değeri, resmi kurda dolar karşısında tam yüzde 43 oranında devalüe edildi. Merkez Bankası, resmi kura göre 433.70 Sum olan bir Amerikan dolarının, dünden itibaren 680.90 Sum'dan işlem göreceğini açıkladı. Buna göre Sum'un değeri, dolar karşısında yüzde 43 oranında devalüe edilirken, resmi kurda dolar satış fiyatı yüzde 57 artmış oldu.
YAZARLAR
A. Cihan Soylu
‘Boş tencere’ iktidarın neresinde?
Şebnem Korur Fincancı
Tehlike nedir?
Sultan Özer
Yeni anayasa tartışmaları, AKP’ye can suyu olur mu?
Hediye Levent
Erdoğan'ın Irak ziyaretinin 3 sebebi ve değişim rüzgarı!
Arif Nacaroğlu
Özgürlükçü Anayasa
Erkan Aydoğanoğlu
1 Mayıs ve sonrası
Mehmet Özyazanlar
Galatasaray kaparak, Fenerbahçe kaptırmayarak…
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
