Kriz ve savaş fırsatçıları

Kriz ve savaş fırsatçılarıGökhan İmrek / Ali KaradaşEkonomik kriz ve savaş ortamı yine emekçilere işsizlik, yoksulluk ve açlık olarak yansımaya devam ediyor. Gaziantep'te birçok işyeri kapanırken, 10 binlerce işçi de işinden oldu. Yaşamsal ihtiyaçlarını dahi karşılamakta güçlük çeken emekçiler, koşulları her geçen gün daha da ağırlaşan ekonomik krizle birlikte, dünyanın içine sürüklenmek istendiği yeni bir paylaşım savaşının da bedelini ödemeye mahkûm ediliyor. Sanayi, ticaret ve esnaf odaları her gün yaptıkları açıklamalarda, gidişatın her geçen gün daha da kötüleştiğini vurgulayarak durumu ortaya koyuyorlar. Türkiye'de önemli bir yere sahip olan Gaziantep sanayisindeki yüzde 38'e varan kapasite düşüşü ekonomik bunalımın sonuçlarını ortaya koyarken, işten atmalar, taşeronlaştırma, hak gaspları, düşük ücret, çalışma koşullarının ağırlaştırılması ve ikramiyelerin gasp edilmek istenmesi de faturanın emekçilere kesildiğini kanıtlıyor. Gaziantep Organize Sanayi Bölgesi'nde yer alan Sanko işletmeleri başta olmak üzere Merinos Halı, Akteks, Soft Havlu, Örmesan ve Okan Tekstil gibi fabrikalarda da hızla yayılan taşeronlaştırma, işten atma ve yıl sonlarında yapılan çıkış-giriş ile aylara bölünen ikramiyelerin gasp edilmek istenmesi emekçileri bekleyen yeni saldırıları da haber veriyor.

Sanko taşeronlaşıyorSanko'ya bağlı işyerlerinde çavuşlar, vardiya amirleri sürekli olarak işçilerin açığını arıyorlar ve üretimin yükselmesi için baskı uyguluyorlar. İşletmelerde bu yüzden sık sık mesai uygulanıyor. Diğer bütün fabrikalarda olduğu gibi buralarda da 2 kişinin yapacağı işler tek kişiye yaptırılıyor. İşe yeni başlayan işçilerin sendikası da yok, hepsi taşerona bağlı. Taşeron firmanın adını bile kimse bilmiyor. Taşeron işçilerin ikramiyelerinin verilmeyeceği söyleniyor. Görüştüğümüz taşeron işçiler hiçbir hak iddia edemediklerini sosyal haklardan da yararlanamadıklarını anlatıyorlar. Sanko'ya bağlı işletmelerde taşeron işçilerin yıllık izni de yok. Gaziantep'te en büyük işletmeler arasında yer alan Sanko 1-2-3-4-5 nolu fabrikalarında da taşeronlaştırma yaygınlaşmış durumda. Sanko'ya bağlı Süper Film işletmesinde de durum farklı değil. Gaziantep'i bir örümcek ağı gibi saran ikramiyelerin aylara bölünmesi uygulaması burada da var. 3. Organize Sanayi Bölgesi'nde yer alan streç film, ambalaj ve jelatin üretimi gerçekleştirilen Süper Film işletmesinde de işçilere yeniden çıkış ve giriş yaptırılarak ikramiyeler gasp edilmek isteniyor. Giriş ve çıkışlardan sonra ücretlerde yeniden düzenleniyor. Süper Film işletmesinde 25 kişilik gruplar var ve bu gruplardan günde 1 tonluk üretim isteniyor. Fazla mesai ücretlerinde hafta sonu ve hafta içi aynı oran uygulanıyor.

Ücrete zam, işe sonAkrilik (petrolden yapılan) iplik üretimi yapılan Akteks İşletmesi'nde yapılan toplusözleşmede işçi ücretlerine yüzde 20 zam yapılmış. Ancak sözleşme öncesinde yoğun işçi kıyımı gerçekleştirilen işletmede sözleşmenin hemen ardından asgari ücretle ve sözleşmeden yararlanamayan işçiler alındı. Akteks'te de yaygınlaşan taşeronlaştırma sistemi makina bakım bölümünde başladı. Bölümdeki işlerin yüzde 20'si taşerona verilmiş durumda. Özellikle son üç aydır 12 saatlik pazar mesaisi zorunlu hale getirilen işletmede mesailere gelmeyen işçiler hiç sorgu sual sorulmadan işten atılıyor. Alanında Antep'in en büyük işletmesi ve şimdi yaklaşık 1200 işçi çalışan Akteks'te de ikramiyeler burada da maaşlara yansıtılmış durumda. DİSK/Tekstil'in örgütlü olduğu bu işletmede de yıl sonlarında çıkış-giriş yaptırılıyor ve işçiler yeniden düşük ücret ve sosyal haklardan mahrum olarak işe alınıyorlar.

Merinos'ta işçi atıldıKrizden önce 1700 işçi çalıştığı Merinos Halı İşletmesi'nde nisan ayından bu yana bir vardiyanın tamamı işten atıldı. Kalan iki vardiyanın yarısı da atılmış durumda. Parça başı ücret uygulaması yapılan işletmede ücretler üç yıl önceki ücretlerle aynı. Önceleri altı ayda bir yapılan zamların oranı yüzde 5-7'lerde iken şimdi ise sıfır zam söz konusu. İşletmede geçtiğimiz aylarda iki hafta ücretli iki hafta ücretsiz olmak üzere toplam bir aylık zorunlu izin uygulandı. Görüştüğümüz işçiler, bir bölümden işçi çıkartıldığında ister istemez diğer bölümlerden de işçi atımı yaşandığını belirterek çalışma koşullarının her geçen gün daha da ağırlaştığını, baskı ve yasakların arttığını vurguluyorlar. Bir de para cezalarının verilmeye başlandığını aktaran işçiler 15-20 milyon lira para cezası ile karşı karşıya kaldıklarını belirtiyorlar.