08 Ekim 2001 21:00

Vietnamlı kızın fotoğrafı

John Peretti, Nike'ın "Ayakkabınıza istediğinizi yazdırın" kampanyasına katıldı. Ama, Nike gerçek yüzünü açığa vuran sözcüğü yazmayı reddedince ilginç bir diyalog süreci yaşandı.

Paylaş
Vietnamlı kızın fotoğrafıNike firmasının "müşterilerine hizmet" olarak başlattığı yeni bir uygulama başına bela oldu. "Ayakkabılara müşterilerin istediği sözcüğü yazan" Nike firmasına başvuran Jonah Peretti, ayakkabısına "sweatshop" yazılmasını istedi. Peretti, bu hizmet için istenen 50 dolarlık bedeli yatırdığı halde, istediği olmadı. Çünkü, "sweatshop" sözcüğünün, sözlüklerdeki karşılığı "işçilerin düşük ücretlerle uzun saatler boyunca kötü koşullar altında çalıştırıldığı dükkân ya da fabrika" ve Nike da bunu biliyor!

İstek reddedildiPeretti'nin başvurusuna Nike firmasının yanıtı aynen şöyle; "Sayın Peretti, isteğinizi aşağıdaki nedenlerden birinden dolayı yerine getirmemiz mümkün olamıyor. 1 - Kişisel isteğiniz başka marka ya da isim hakkını taşıyor. 2 - Kişisel isteğiniz bir atlet ya da takımın adını taşıyor. 3 - Kişisel isteğiniz boş bırakılmış. 4 - Kişisel isteğiniz uygunsuz bir argo taşıdığından anneniz bizi tokatlayacaktır. Eğer başka bir isteğiniz varsa lütfen bildiriniz. Teşekkürler, Nike."

Art arda başvurduNike'ın müşteri taleplerine "matbu" bir yanıt verdiğini gösteren bu yanıtın ardından Peretti pes etmedi ve talebini şöyle sürdürdü: "Sayın Nike yetkilisi, benim isteğim iptal edildi ancak kişisel Nike ismim sıraladığınız maddeleri ihlal etmiyor. Ben, sweatshop yazılmasını istedim. Sweatshop: 1- Başka marka değildir 2- Bir atletin ismi değildir 3 - Boş değildir 4 - Argo değildir. Ayakkabımı yapan cocuk emeğini hatırlatmak için bu ismi seçtim. Lütfen ayakkabımı gönderir misiniz? Teşekkürler, Jonah Peretti".

Olumsuz yanıtNike firması bu ikinci talebe yine "olumsuz" bir yanıtla karşılık verdi: "Değerli Nike müşterisi, istediğiniz size ait Nike kimlik siparişi iptal edilmiş bulunuyor, çünkü bir önceki başvurunuzda seçtiğiniz sözcükler uygunsuz argo içermektedir. Yeni kişisel bir sözcükle siparişte bulunmak isterseniz lutfen nike.com'dan bizi yeniden ziyaret ediniz. Teşekkürler. Nike."Peretti kararlıydı ve yeniden bir başvuru yaptı: "Değerli Nike temsilcisi, benim seçmiş olduğum sözcüğün uygunsuz bir argo oldugunu yorumunu yapan müşteri servisinizin düşüncesine katılmıyorum. Webster's sözlüğüne göre, "sweatshop" İngilizce'de kullanılan bir sözcüktür ve argo değildir. Bu sözcüğün anlamı şudur: İşçiilerin düşük ücretlerle uzun saatler boyunca kötü çalışma koşulları altında çalıştıran dükkân ya da fabrika. Bu sözcük 1892 yılından beri kullanılmaktadır. Bu nedenle sizin ilk mektubunuzda yer alan reddedilme kriterleri ile ilişkisi yoktur. Nike'ın kişisel sözcükler programının reklamının yapıldığı web sayfanızda 'seçmeye ve kim olduğunuzu göstermeye özgürlük' yazıyordu. Kendi ayakkabımı yapabilme ve 'sweatshop' işçilerini destekleme fırsatı için çok heyecanlanmıştım. Umarım benim özgürlüğümü dikkate alır ve siparişimi reddetme kararınızı gözden geçirirsiniz. Teşekkürler, Jonah Peretti."

Vietnamlı küçük kızAncak, Nike'ın yanıtı yine farklı olmadı. Yanıtta, "iptal etme" hakkından bahsedilerek, "Ayrıca, uygunsuz ve basit bulduğumuz şeyleri kendi ürünlerimizin üzerine yazmak istemeyiz" denildi. Peretti de en az Nike kadar kararlıydı!Ve son mailini attı: "Benim ricam için harcadığınız zaman ve enerji için çok teşekkür ederim. Ayakkabıları başka bir kişisel sözcükle sipariş etmeye karar verdim. Ancak sizden küçük bir ricada bulunmak istiyorum. Ayakkabılarımı yapacak olan 10 yaşındaki Vietnamlı kızların renkli bir fotoğrafını bana gönderebilir misiniz?"

Nike sustuYanıt gelmedi. Ama Jonah Peretti, mail atmayı sürdürüyor. Bu kez Nike değil, bu olaydan haberi olması gereken herkese. Nike'ın gerçek yüzü Michael Jordan'a tüm sweatshop işçilerinin ücretinin toplamından daha fazla para verilerek yapılan reklamlardan daha hızlı ve yaygın olarak dünyayı dolaşsın diye...
ÖNCEKİ HABER

Aktif patronları yalana sarıldı

SONRAKİ HABER

Gece gündüz vuruyorlar

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...