İşçiye savaş faturası

İşçiye savaş faturasıABD'ye yapılan saldırıyla birlikte havayollarında gündeme gelen büyük işçi kıyımları çalışanların ve sendikaların tepkisini çekiyor. Sektördeki işten atmaların ABD ile sınırlı kalmayacağı, birçok ülkede krizin faturasının saldırı bahanesi ile işçilere çıkartılacağı vurgulanıyor.Havayollarındaki kitlesel işten çıkarmalarla ilgili bir açıklama yapan Türk-İş'e bağlı Hava-İş Genel Merkezi, işten atmalara derhal son verilmesini istedi. Açıklamada, havayollarında bir yandan büyük bir işçi kıyımı yaşanırken, diğer yandan da işçilerin yaşam standartlarını düşürmeye yönelik planların akıl almaz bir hızla uygulamaya konulduğu belirtildi. Hava-İş, 11 Eylül'de yaşanan saldırıların hemen ardından on binlerce işçinin işini kaybetmesinin, Bush yönetiminin 'terörizme karşı başlattığı uzun erimli savaşta' faturanın işçi sınıfına ödetileceğinin erken belirtisi olarak görülmesi gerektiğine dikkat çekti.

En az yüz binAmerican Airlines'ın 20 bin kişinin işten çıkarılacağını açıklamasıyla birlikte, ABD'nin önde gelen havayolu şirketlerinin işten çıkaracağı işçi sayısı 60 bini aştı. Daha önce de United Airlines 20 bin, Continental 12 bin, US Airways de 11 bin kişiyi işten çıkaracağını ilan etmişti. Henüz açıklama yapmayan Nortwest, Delta ve Southwest havayolu şirketlerinin yapacakları ilave ile sayı 100 bine ulaşacaktır. Küçük boyutlu havayolu şirketleri de sürekli birbiri peşi sıra işçi çıkarmaktadır; American Trans Air 1500, American West Airlines 2 bin ve faaliyetini tamamen durduran Midway Airlines 1700 işçi çıkardı. Uçak siparişlerinde yaşanan azalma nedeniyle uçak imalatçısı Boeing toplam işçi sayısını yüzde 30 oranında düşüreceğini ve bunun için 31 bin işçinin işine son vereceğini açıkladı.

ABD ile sınırlı değilHavayollarındaki kitlesel işçi kıyımları ABD ile sınırlı değil. Birçok havayolu şirketi büyük çaplı işçi çıkarma planları yapıyor. British Airways 7 bin, Virgin Airlines de 1700 kişiyi işten çıkaracağını açıkladı. KLM, Air France ve Lufthansa gibi diğer Avrupa devleri ise uçuşlarını azaltıp, kapasitelerini düşürme çalışmalarına devam ediyorlar. Ardından söz konusu şirketler de büyük çaplı işten çıkarmalar yapacaklar.

Kayıp 600 bini bulacakHava-İş, ABD'de havayolu şirketleri yöneticilerinin sektörü ayakta tutabilmek için federal hükümetten 24 milyar dolarlık vergi muafiyetleri, krediler ve direkt yardımları içeren bir destek paketi istediklerini belirterek, "Bu paketin kendilerine sunulması durumunda bile sektörde 100 bin kişinin işini kaybetmesinin kaçınılmaz olduğunu söylüyorlar. Uzmanlar ise havayolu şirketlerinde işten çıkarılan her işçinin karşılığında yakın ilişkide bulunulan sektörlerde toplam 6 bin kişinin işini kaybettiğini belirtiyorlar. Bu toplam kaybın en iyi durumda 600 bin kişiye ulaşacağını göstermektedir" dedi. Havayolu şirketlerinin yöneticilerine göre tek suçlunun yaşanan törör olayları olarak görüldüğünü belirten Hava-İş, yaşanan olayların havacılık sektörü üzerinde son derece olumsuz etkilerinin olduğunu söyledi. "Bu olayların ardından ertelenen uçuşların, hava yolculuğu trafiğindeki dramatik düşüşün ve artan güvenlik ve sigorta maliyetlerinin kendilerini bu noktaya getirdiğini söylüyorlar. Ancak 11 Eylül olayları öncesinde havacılık sektörü ciddi bir krizin içine girmişti. 20 yılı aşkın bir süredir neoliberal politikalar ve deregülasyon (kuralsızlaştırma) uygulamaları sonucunda ortaya çıkan vahşi tekelci rekabet nedeniyle mali yapıları zayıflayan ve piyasanın kaprislerine tabi hale gelen havayolu şirketleri dünya ekonomisinin genelleşmiş bir resesyona girmesiyle birlikte zaten ciddi kayıplara uğramışlardı" diyen Hava-İş, küreselleşmenin dünyanın dört bir köşesinde havayolu şirketlerini derin bir kârlılık sorunuyla yüz yüze bıraktığına dikkat çekti. Uzmanlara göre 11 Eylül öncesi 2001 yılında havayolu şirketlerinin toplam zararının 1,5 milyar dolar olacağını hesaplıyorlardı. Aşırı kapasite sorunu ve şirketlerin 26 milyara dolara ulaşan borç stoku da kısa vadede yeni iflas ve birleşmelerin ve tekelleşme sürecinin hızlanacağına işaret ediyordu. 11 Eylül öncesi havayolu şirketleri ciddi boyutta işten çikarmaları gündeme getirmelerine rağmen, yaşanan olaylara sırtlarını dayayarak işçilere yönelik kıyım planlarını büyüttüler.