21 Eylül 2001 21:00
TEKEL tekellere yem
Hükümet tütün piyasasını uluslararası tekellerin eline teslim etmekte kararlılığını gösterirken, Tek Gıda-İş'in hazırladığı raporda hükümet bir kez daha uyarılıyor.
TEKEL tekellere yemNur KarabacakTütün ve sigara piyasasını uluslararası birkaç tekelin kucağına atmak isteyen hükümet, Tütün Kanunu çıkarmak için fırsat kolluyor. Tek Gıda-İş Sendikası tarafından hazırlanan raporda, kanunu çıkartmakta kararlı olan hükümet bir kez daha uyarılarak, çokuluslu birkaç firmanın, tütün piyasasının çok büyük bölümünü elinde bulunduran Tekel'i ortadan kaldırmak istediği ve Tütün Kanunu'nun da bu amaca yönelik olarak hazırlanan planın bir parçası olduğu vurgulanıyor.Raporda, yıllarca Tekel'e bilerek ve isteyerek yatırım yapılmadığı belirtilerek, ortaya çıkan sorunların çözümünün tek yolunun özelleştirme olarak gösterilmesinin tamamen bir aldatmaca olduğuna dikkat çekiliyor. Prof. Dr. İzettin Önder, Prof. Dr. Ülkü Azrak, Prof. Dr. Tayfun Özkaya, Tütün Eksperleri Derneği Başkanı Faruk Gülpınar ve KİGEM'in yardımıyla hazırlanan "Tekel'in Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Genel İlkeler" isimli raporda, Tütün Kanunu'nun çıkarılmasının ardından olacaklar bir kez daha gözler önüne seriliyor. Raporda, kanun çıktığında ve Tekel özelleştirildiğinde bugüne kadar elde edilen kârın uluslararası şirketler kanalı ile dışarıya akıtalacağının altı çiziliyor. Raporda, tütün piyasasının kâr güdüsü ile davranan çokuluslu birkaç tekelin eline bırakılmasının halkın sağlığı ile oynamak olduğu vurgulanarak, Türkiye gibi piyasa gelişme potansiyeli hızlı olan ülkelerde tütün sektörünün kamu denetiminden uzaklaştırılmasının çok büyük tehlikeler doğuracağına işaret ediliyor. Piyasaya hakim olacak olan özel güçlerin piyasada fiyatları istediği gibi belirleyeceğinin ifade edildiği raporda, elde edilecek kârın çok küçük miktarının sadece vergi yoluyla kamuya aktarılacağına dikkat çekiliyor. Raporda, Tekel'in tütün piyasasının yüzde 70'ini elinde bulundurduğu hatırlatılarak, çokuluslu firmaların piyasanın çok büyük bölümünü elinde bulunduran Tekel'i ortadan kaldırarak onun piyasa payını eline geçirmek istediklerini, tüm yapılanların bu oyunun bir parçası olduğunun altı çiziliyor.
Özelleştirme çözümü aldatmacaTekel'in yaşadığı sorunların çözümünün özelleştirme olarak gösterilmesinin tamamen aldatmaca olduğu vurgulanan raporda, Tekel'in mutlaka Kamu İktisadi Kuruluşu (KİK) olarak kalması gerektiği belirtilerek, Tekel'in yeniden yapılanmasına yönelik yeni bir model çiziliyor. Model başlıca dört hedefi içeriyor, birinci ana hedefte, Dünya, Türkiye ve üretici gerçekleri dikkate alınarak destekleme alımlarının belirlenmesi gerektiği belirtiliyor. Raporda, tütün alıcısı firmaların tamamına yakınını yabancı firmaların kontrol ettiği hatırlatılarak, yabancı firmaların istediği gibi fiyat belirlememesi için destekleme alımlarından vazgeçilmemesi gerektiğine dikkat çekiliyor. Doğrudan Gelir Desteği (DGD)'nin tütün üretimini bitireceğinin ifade edildiği raporda, destekleme alımlarının Tekel'ce yapılması da öneri olarak getiriliyor. Raporda ikinci hedef ise, verimli, kârlı ve Anayasa'nın sosyal devlet ilkesine uygun olarak Tekel'in idari ve mali özerklik kazanması olarak gösteriliyor. Tütün ve içki piyasasının yapısı gereği olabilecek en sağlıklı rekabet koşullarının tesisi ve yine sağlığa zararlı ürünlerin kamu sağlığını tehdit edecek şekilde pazarlanmasının önüne geçilmesinin üçüncü hedef olarak gösterildiği raporda, dördüncü olarak da kurumun işleyişinde çalışanların görev, sorumluluk ve yetkilerin kullanımında demokratik katılımcılığın gerçekleştirilmesi hedef olarak belirtiliyor.
Özelleştirme çözümü aldatmacaTekel'in yaşadığı sorunların çözümünün özelleştirme olarak gösterilmesinin tamamen aldatmaca olduğu vurgulanan raporda, Tekel'in mutlaka Kamu İktisadi Kuruluşu (KİK) olarak kalması gerektiği belirtilerek, Tekel'in yeniden yapılanmasına yönelik yeni bir model çiziliyor. Model başlıca dört hedefi içeriyor, birinci ana hedefte, Dünya, Türkiye ve üretici gerçekleri dikkate alınarak destekleme alımlarının belirlenmesi gerektiği belirtiliyor. Raporda, tütün alıcısı firmaların tamamına yakınını yabancı firmaların kontrol ettiği hatırlatılarak, yabancı firmaların istediği gibi fiyat belirlememesi için destekleme alımlarından vazgeçilmemesi gerektiğine dikkat çekiliyor. Doğrudan Gelir Desteği (DGD)'nin tütün üretimini bitireceğinin ifade edildiği raporda, destekleme alımlarının Tekel'ce yapılması da öneri olarak getiriliyor. Raporda ikinci hedef ise, verimli, kârlı ve Anayasa'nın sosyal devlet ilkesine uygun olarak Tekel'in idari ve mali özerklik kazanması olarak gösteriliyor. Tütün ve içki piyasasının yapısı gereği olabilecek en sağlıklı rekabet koşullarının tesisi ve yine sağlığa zararlı ürünlerin kamu sağlığını tehdit edecek şekilde pazarlanmasının önüne geçilmesinin üçüncü hedef olarak gösterildiği raporda, dördüncü olarak da kurumun işleyişinde çalışanların görev, sorumluluk ve yetkilerin kullanımında demokratik katılımcılığın gerçekleştirilmesi hedef olarak belirtiliyor.
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
