20 Eylül 2001 21:00
İşçi haklarına kanca atıyorlar
Kanca El Aletleri Fabrikası'nda ekonomik kriz gerekçesiyle yapılan uygulamalar pek çok patronu imrendirecek boyutlara ulaştı.
İşçi haklarına kanca atıyorlarMuzaffer ÖzkurtŞubat ayında yaşanan ekonomik kriz sonrası işçilerin haklarına yönelik saldırıların arttığı Kanca El Aletleri Fabrikası'nda, işçi atımından, ücretsiz izne ve "fedakârlık saatine" kadar pek çok uygulama hayata geçiyor. Fabrikada örgütlü Öz Çelik-İş ise sorunların giderilmesi için hiçbir girişimde bulunmuyor.Tofaş ve Renault gibi markaların taşeronluğunu yapan ve yarı mamül parça üreten Kanca'da, demir makası gibi aletler de imal ediliyor. Ancak son zamanlarda taşeron üretilen mal, fabrikanın toplam üretiminin yüzde 60'ına kadar çıktı. Şubat krizinin ardından patronun yaptığı ilk iş işçilerin tümüne yıllık izinlerini kullandırmak oldu. Şubat, mart ve nisan ayları sonunda yıllık izinlerin tamamı kullanılmış oldu. Ancak patron bununla yetinmeyerek, 30 işçiyi işten attı. Atılan işçiler fabrikadaki hak gasplarına sessiz kalmayanlardan seçildi. İşçi kıyımı sonrası ise 100 kişinin daha işten atılacağı söylentisini yayan patron, bu yolla işsizliğin ve yoksulluğun büyük bir hızla tırmanmasından da yararlanarak isteklerini işçilere zorla kabul ettirdi.
İç eğitimİşçileri baskı altında tutan patron, fabrikada üç aydır ücretsiz izinleri gündeme getirdi. Buna karşı da sendikadan tepki gelmedi. İşçilere şu an haftada üç gün ücretsiz izin yaptırılıyor. Çalışılan diğer üç günde ise birer saat fazla çalışma yaptırılıyor. "Fedakârlık saati" olan bu bir saat işyeri iç eğitimi olarak duyuruldu. Ama aslında bu bir saat eğitim değil patron için bir saat ücretsiz üretim olarak hayata geçirildi. Patron için bir saat çalışmaya itiraz eden 3 işçi de hemen işten atıldı. Hiçbir sosyal hakları verilmeyen işçilere patron, "Mahkemeye verin alın tazminatınızı" dedi. Ardından işçilere şu açıklamayı yaptı: "Bu fedakârlık yapılmalı. Kriz var ve herkes taşın altına elini koyacak."
Patron yetinmiyorKanca patronu bunlarla da yetinmedi. Kriz fırsatını kaçırmak istemeyen patron bu kez de sayıları 30'u bulan ve 12-18 yıldır bu fabrikada çalışmış işçilere giriş çıkış yaptırdı. Giriş çıkış sonrası hak ettikleri kıdem tazminatlarını isteyen işçilere, tazminatların 12 ay ile 15 ay arası taksitle ödeneceği söylendi. İtiraz edenlere ise, "Eğer bu şartları kabul etmezsen tek kuruş tazminat vermem. Yasal hakkını kullan, ver mahkemeye al tazminatını" dendi. Sendikanın da tepki göstermemesi üzerine işçiler, işsiz kalmak korkusuyla bu teklifi kabul etmek zorunda kaldılar.
İşçiler üzerinde baskıHer gün fabrikayı dolaşan patron, yapılanlara karşı çıkabilecek işçileri tespit edip ilk fırsatta işten atıyor. Bu durum işçilerin her geçen gün biraz daha sinmesine neden oluyor. Patron fabrikaya işçi alırken de kendi deyimiyle, "Üç saf bir akıllı işçi" alıyor. "Saf" diye tanımlanan işçiler daha önce fabrikada çalışmamış, sendikayı bilmeyen hatta köyden yeni gelmiş kişiler. Böylece patron, işçiyi daha kolay sindirip isteklerini kabul ettiriyor. "Akıllı" işçiden kast edilen ise işçilik deneyimi olanlar. Fabrikada bir de patronun akrabaları çalışıyor. Sayıları 30'u bulan bu işçiler patron için bilgi topluyorlar.
Koşulları kötüFabrikada alınan ortalama ücret 200 milyon lira. 20 yıldır çalışan işçilerin aldıkları ücret bile 350 milyon lirayı geçmiyor. Çalışma şartları da oldukça sağlıksız. Kalıphane, montaj, el aletleri montaj, işleme ve dövmehane bölümleri bulunan fabrikanın içinde aşırı bir sıcak ve gürültü var. Pek çok işçide işitme kaybı bulunuyor. Özellikle dövmehane bölümündeki işçiler 1200 ile 1300 derecede ısınmış kor çelikle çalışıyorlar. Fabrika Tofaş ve Renault için parça yapmanın yanı sıra, demir makası gibi el aletleri üretiyor.
İç eğitimİşçileri baskı altında tutan patron, fabrikada üç aydır ücretsiz izinleri gündeme getirdi. Buna karşı da sendikadan tepki gelmedi. İşçilere şu an haftada üç gün ücretsiz izin yaptırılıyor. Çalışılan diğer üç günde ise birer saat fazla çalışma yaptırılıyor. "Fedakârlık saati" olan bu bir saat işyeri iç eğitimi olarak duyuruldu. Ama aslında bu bir saat eğitim değil patron için bir saat ücretsiz üretim olarak hayata geçirildi. Patron için bir saat çalışmaya itiraz eden 3 işçi de hemen işten atıldı. Hiçbir sosyal hakları verilmeyen işçilere patron, "Mahkemeye verin alın tazminatınızı" dedi. Ardından işçilere şu açıklamayı yaptı: "Bu fedakârlık yapılmalı. Kriz var ve herkes taşın altına elini koyacak."
Patron yetinmiyorKanca patronu bunlarla da yetinmedi. Kriz fırsatını kaçırmak istemeyen patron bu kez de sayıları 30'u bulan ve 12-18 yıldır bu fabrikada çalışmış işçilere giriş çıkış yaptırdı. Giriş çıkış sonrası hak ettikleri kıdem tazminatlarını isteyen işçilere, tazminatların 12 ay ile 15 ay arası taksitle ödeneceği söylendi. İtiraz edenlere ise, "Eğer bu şartları kabul etmezsen tek kuruş tazminat vermem. Yasal hakkını kullan, ver mahkemeye al tazminatını" dendi. Sendikanın da tepki göstermemesi üzerine işçiler, işsiz kalmak korkusuyla bu teklifi kabul etmek zorunda kaldılar.
İşçiler üzerinde baskıHer gün fabrikayı dolaşan patron, yapılanlara karşı çıkabilecek işçileri tespit edip ilk fırsatta işten atıyor. Bu durum işçilerin her geçen gün biraz daha sinmesine neden oluyor. Patron fabrikaya işçi alırken de kendi deyimiyle, "Üç saf bir akıllı işçi" alıyor. "Saf" diye tanımlanan işçiler daha önce fabrikada çalışmamış, sendikayı bilmeyen hatta köyden yeni gelmiş kişiler. Böylece patron, işçiyi daha kolay sindirip isteklerini kabul ettiriyor. "Akıllı" işçiden kast edilen ise işçilik deneyimi olanlar. Fabrikada bir de patronun akrabaları çalışıyor. Sayıları 30'u bulan bu işçiler patron için bilgi topluyorlar.
Koşulları kötüFabrikada alınan ortalama ücret 200 milyon lira. 20 yıldır çalışan işçilerin aldıkları ücret bile 350 milyon lirayı geçmiyor. Çalışma şartları da oldukça sağlıksız. Kalıphane, montaj, el aletleri montaj, işleme ve dövmehane bölümleri bulunan fabrikanın içinde aşırı bir sıcak ve gürültü var. Pek çok işçide işitme kaybı bulunuyor. Özellikle dövmehane bölümündeki işçiler 1200 ile 1300 derecede ısınmış kor çelikle çalışıyorlar. Fabrika Tofaş ve Renault için parça yapmanın yanı sıra, demir makası gibi el aletleri üretiyor.
YAZARLAR
A. Cihan Soylu
‘Boş tencere’ iktidarın neresinde?
Şebnem Korur Fincancı
Tehlike nedir?
Sultan Özer
Yeni anayasa tartışmaları, AKP’ye can suyu olur mu?
Hediye Levent
Erdoğan'ın Irak ziyaretinin 3 sebebi ve değişim rüzgarı!
Arif Nacaroğlu
Özgürlükçü Anayasa
Erkan Aydoğanoğlu
1 Mayıs ve sonrası
Mehmet Özyazanlar
Galatasaray kaparak, Fenerbahçe kaptırmayarak…
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
