19 Eylül 2001 21:00

Ya koka yaprağı, ya ABD Doları!

ABD destekli koka yok etme planının açlığa mahkûm ettiği Bolivyalılar, "Ya koka yaprağı ya ABD Doları!" sloganıyla sokaklarda. Köylüler büyük eylemler yapıyor, askerlerle çatışıyor. ABD politikaları tarımı yok ederken, Bolivyalılar bağımsızlıklarına ve sembol saydıkları koka yaprağına sahip çıkıyor.

Paylaş
Ya koka yaprağı, ya ABD Doları!Sandra Jordan - The ObserverChe Guevara Bolivya'da devrimi başlatmaya çalışmış ve bunu hayatı ile ödemişti. Şimdi, bunun üzerinden 30 yıldan fazla süre geçmişken, uyuşturucuya karşı yürütülen Amerikan savaşı, Bolivya'yı bir halk ayaklanmasının eşiğine getirdi. Ülke, tarihinde yaşadığı en ağır ekonomik krizle cebelleşe dursun -bunun için, Bolivya'ya yılda 600 milyon dolara malolan, ABD destekli koka yok etme planına teşekkür etmek lazım!- halk ayaklanmasına öncülük eden köylüler ortada basit bir seçimin olduğunu söylüyorlar: Koka yaprağı ya da Amerikan yardım dolarları. Ve tüm halkı kokayı seçmeye çağırıyorlar.Köylüler yollara barikatlar kurup, askerlerle şiddeti giderek artan çatışmalarda çarpışırken, "kutsal yaprak" için koruma talep eden yeni tür bir koka politikası ortaya çıktı. Chapare'den "koka öncesi politikacı" Evo Morales, Observer'a yaptığı açıklamada, "Koka sadece direnişin sembolü değil, aynı zamanda onurumuzun, kimliğimizin ve bağımsızlığımızın da sembolü. Bu yüzden onu sonuna kadar koruyacağız. Bu, iki yeşil arasında yaşanan bir savaş, koka yaprağı ve ABD Doları."

İşsizlik had safhada1997 yılında ABD, yardım paralarını kesme tehdidiyle Bolivya'yı, 2002 yılında "sıfır koka" hedefiyle yola çıkan, "Şeref Planı" olarak adlandırılan programı uygulamaya zorlamıştı. Bir zamanların dünyadaki üçüncü büyük koka üreticisi Bolivya, o günden bugüne, koka fidanlıklarının yüzde 90'ını imha etti. Fakat ülke kendi başarısının kurbanı oldu. Şu anda her dört Bolivyalıdan biri işsiz durumda ve koka sürgün edildiğinden, ülke köylülerinin satacak hiçbir şeyleri kalmadı.

Hükümet üç maymunBir kısmı, silahları olsa, kullanmaktan çekinmeyeceklerini söylüyor. Şimdilik, hemen her gün Le Paz'da ve diğer büyük şehirlerde yürüyüşler düzenleniyor. Bu yürüyüşler esnasında, yoksul köylüler, dinamit lokumu patlatıp, hükümet karşıtı sloganlar atıyor. En sevilen slogan: "Ya koka ya ölüm!"Sendika liderlerinden Freddie Mamani, "Kırsal alanlarda ne su ne elektrik var. Okul veya iyi bir sağlık hizmeti buralarda görülmemiş şeyler" diyor. "Yürüyüşler de işe yaramadı, açlık grevleri de. Hükümet hem sağır hem kör hem de dilsiz gibi davranıyor."

Köylüler yalnız değilYalnızca köylüler değil, meslek sahipleri de zor durumda. İş bulamayan öğretmenler ve muhasebeciler, sıfırın altında seyreden havaya aldırış etmeden, bazen günde 16 saat sokaklarda gezerek, ekmek, şeker veya çakmak satıyor. Le Paz sokaklarında bebekler karton kutular içinde uyuyor. Tesisatçı Pedro, "Buraya iş bulup, evlerimize ekmek götürebilmek için geldik" diyerek açıklıyor durumu.Her sabah yüzlerce esnaf, şehrin Calle Yungas tarafında, o günü kurtaracak geçici bir iş bulmak umuduyla toplanıyorlar. "İş ara sıra çıkıyor" diyor Pedro:"Hayatta kalacak kadar parayı ancak kazanıyoruz. Hükümet bizi açlıktan ölüme terk ediyor."

Koka ve toprak için...Koka yaprağı çiğnemek, 500 yıldır bu toprakların kültüründe yer alıyor. "Kokain denen şeyi hiç bilmiyoruz" diye ısrar ediyorlar. Amerikan helikopterlerinin vahşi ormanlar üzerinde, koka fidanlığı avına çıktığı Chapare'de koka üreticisi lideri olan 19 yaşındaki Margarita Terán, "Koka yaprağı Bolivyalılar için kutsaldır" diyor. "Benim fidanlarımın tam 10 kez kökü kurutuldu, buna rağmen yetiştirmeye devam ediyorum. Koka ve toprağımız için ölmeye hazırız."Nisan ayından bu yana, askerlerle çıkan çatışmalarda 40 köylü öldü, 400'ü de yaralandı. Bolivyalı çiftçiler bir de, "Şeref Planı"nın uygulamaya konduğu 1997 yılından beri, yasaklamalara karşın, ne Avrupa'da, ne de ABD'de kokain tüketiminin azaldığından bahsederek öfkelerini dile getiriyorlar. "Pazardaki boşluğu Kolombiya doldurdu" diyorlar. Bolivyalıların pek çoğu bunca sıkıntıyı boşuna çektiklerini düşünüyor. Bazıları, başka bir şansları olmadığına inanarak, ormanın kuş uçmaz kervan geçmez köşelerinde koka yetiştirmeye devam ediyor.
ÖNCEKİ HABER

TEKEL'de özelleştirme operasyonu

SONRAKİ HABER

Afganistan sadece basamak

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...