Hamsi çok, başka yok

Hamsi çok, başka yokKoray KaraermişGüneşin limana ilk ışıklarını vurduğu saatler. Tekneler birer birer kıyıya yanaşı-yor 03.00'ten beri. Güverteler balık kasalarıyla dolu. Balıkçıların yüzü yorgun, ama mutlu. Halatlar atılıyor, tornistan yapılıyor ve köpüren deniz sularının içinde bir tekne daha rıhtıma yanaştı işte. Bir koşturmacadır gidiyor. Dev trol teknelerinin rıhtıma yanaşmasıyla birlikte, tellallar, komisyoncular ve motor sahipleri arasında başlayan bağırtılı çağırtılı ve sıkı pazarlıklar, teknedeki balıkların tamamen satılmasına kadar sürecek.Ondan sonrası hamalların ve buzcuların işi. Malum, balık çabuk bozulur. Böyle olunca kürek kürek buzla tanışıyor, balık kasaları rıhtıma çıkar çıkmaz. Balıkları aceleyle el arabalarına yükleyen hamallar, kendilerine has şakaları ve argo sözcükleriyle kendilerine yol açarak balıkları saklanacakları soğuk hava depolarına götürüyor. Bu sıcakta balığı tezgâha çıkaran balıkçı yok. O kışın. En çok akan suyun olduğu leğenlerin içinde müşteri bekleyecek derya kuzuları.Sabah motorlar sahile yanaşmak için sıra bekliyor. Denizde trafik sıkışık. Yeni gelen motor balığı indirmeden, diğer motor geliyor. Balıkçının yüzü hamsiden gülüyor. Rıhtıma yanaşan bir teknenin tayfasına yanaşıyoruz. Adı Adnan Çimen; "Sezon gayet güzel başladı. Neşeli, Allahın izniyle hamsi bol" diyor. İlk iki gün gelen palamut görünmez olmuş. Aslında palamutun tam mevsimi. Ama gelen palamut az. "Çingene palamutundan kurtadı kendini. Şöyle biraz da yağmur yağarsa, palamutlar tamamen palamut olur yani. Palamut yağmuru yediği zaman bir günde büyüyor" diyor Çimen.

Kasası 5 milyonAğlarını toplanmış teknelerden biri daha rıhtıma yanaştı. Komisyoncular yanaşan tekneye üşüşüyor.- 20 kasa.- 150 milyon.- Çok abi.- Herkesin payına ne düşerse, seçmek yok. Biraz ileriden başka bir çığırtkanın sesi duyuluyor:- Kalem hamsinin kasası 5 milyon, haydi 5 milyon.

Palamut yokÇetin Işık, balık komisyoncu; "Marmara hamsisi bol. İyi hamsinin kasası 7.5 milyon; 4 milyona kadar iniyor, balığına göre değişi-yor yani" diyor. Halka kaçtan ulaşacağı ise esnafın bileceği iş.Hamsi dışındaki balıklar az. Fahri Keleş'in yere koyduğu kasalarda farklı balıklar var. Bir kasa barbunya var önünde. Kasası 25-30 milyon. Dil balığı var. Bunların alıcısı daha ziyade balık lokantalarıymış. "Çeşitli balık devamlı geliyor ama azar azar. Kısıtlı yani. İstavrit, hamsi böyle devam eder. Palamut gelmesini bekliyoruz, ama şu an yok. Diğer zamanlara göre şimdi buranın palamutla dolu olması lazım. Yanlış avlanma var, kirlilik var, trol var. Devlette bu işe eğilmiyor."

Martılar, çocuklar...Halde esas ciroyu yapan büyük komisyoncular. Yazıhanelerinden idare ettikleri deniz ürünleri alım satımıyla büyük paralar kazanıyorlar. Bu arada, dışarıda iki kuruş para kazanmak için kasalardan düşen balıkları toplayıp tekrar satan çocuklar dikkati çekiyor. Bu da halin çelişkisi. Martı sürüleri kendi payları için havada yörüngeler çiziyor hiç durmadan. Deniz yüzeyindeki ölü balıklar da onların rızkı. 25 yaşındaki Özkan Çelik, Açıköğretim Fakültesi Halkla İlişkiler Bölümü öğrencisi. Hamallık yapıyor. "Okuyabilmek için burada çalışıyorum. Sadece ben değil, burada öyle insanlar var ki; hem balık ticareti yapıp hem de diş doktoru olan bile var. Geçen sene bir ağabeyimiz vardı. Su Ürünleri Fakültesi'nde öğretim görevlisiydi. Aynı zamanda balık satıyordu".Özkan, av yasağının başlayacağı mayıs ayına kadar Kumkapı Hali'nde çalışacak. Balığın durumuna göre mayısın ikinci haftası veya sonuna kadar sürecek balık sezonunun ardından burada insan kalmayacak.Ondan sonra az miktarda yaz balıkçılığı var. Yaz balıkçılığı da çipura, levrek gibi yetiştirme balıklar ve Akdeniz bölgesinden gelen karideslerle sürecek. Bir dahaki 1 Eylül'e kadar...Saat 10.30; Büyükşehir Belediyesinin görevlileri Hal'i yıkıyor. Tekneler sessiz, uyuyor. Ortada hiç balık kalmamış. Umutlar bir sonraki sabaha...