04 Eylül 2001 21:00
Durgunluğa suni önlem
Merkez Bankası ekonomideki durgunluğa karşı ABD Merkez Bankası'nın uyguladığı yolu deniyor. İç talepte canlanma yaratmak için faiz oranlarını düşüren Merkez Bankası bu yolla harcamaların artmasını bekliyor.
Durgunluğa suni önlemEkonomideki durgunluğa karşı Merkez Bankası ABD Merkez Bankası'nın uyguladığı yolu deniyor. ABD Merkez Bankası piyasaları canlandırmak ve yatırımları artırmak için geçtiğimiz yıl boyunca 7 kez faiz oranlarını düşürmüştü. TCMB de aynı yolu izleyerek kısa vadeli faiz oranlarını 1 ile 8 puan arasında düşürdü. Merkez Bankası'ndan yapılan açıklamaya göre, gecelik (O/N) faiz oranı yüzde 60'dan yüzde 59'a, bir haftalık faiz oranı yüzde 65'ten yüzde 62'ye, iki haftalık faiz oranı ise yüzde 66'dan yüzde 58'e çekildi. Bir aylık faiz oranı da yüzde 57 olarak saptandı.Merkez Bankası iç talepteki daralmayı önlemek için faiz oranlarını indirirken, enflasyonun beklentilere uygun bir düzeyde gerçekleşeceğinin tahmin edildiği vurgulandı. Enflasyon hedeflemesine geçilmeye hazırlanılan bir dönemde Merkez Bankası'nın bu açıklamasının piyasaları rahatlatma amacı taşıdığı belirtiliyor. Merkez Bankası açıklaması enflasyondaki yükselişi küçük gösterme eğiliminde bunun için istatistik hilelerine başvurulan açıklamada, ağustos ayı enflasyon rakamlarına ilişkin "Tüketici enflasyonu, artış hızı sabit kur politikasının uygulandığı 2000 yılı bir tarafa bırakılırsa, son altı yılın en düşük ağustos ayı değeridir" denildi. Oysa enflasyon rakamlarının incelenmesinde geçen yıl ve yıllarla karşılaştırma yapmak önemli. Merkez Bankası geçen yılla karşılaştırma yapmaktan kaçındı, ancak enflasyon rakamlarını kendi işine gelecek yıllarla karşılaştırmaktan da geri durmadı. Açıklamada, ağustos ayı tüketici enflasyonun, 1989-1993 ve 1994-1999 ortalamalarının da oldukça altında olduğu vurgulandı.
Çekirdek korkuttuEnflasyonun düştüğü savunulan açıklamada buna karşılık, özel imalat sanayi enflasyonu için aynı değerlendirmeyi yapmanın mümkün olmadığı belirtilmek zorunda kalındı. Açaklamada şöyle denildi. "Burada kamuoyunun dikkatini çekmek istediğimiz nokta, kamu fiyat artışlarının ağustos ayında aldığı yüksek değerdir. Toptan Eşya Fiyat Endeksi'nin, kamu alt kaleminde, enerji sektörü ve rafineri ürünleri önemli bir paya sahiptir. Bu ürünlerin fiyatları döviz kuruna oldukça duyarlıdır ve özel yöntemlerle hesaplanmaktadırlar. Hem bu duyarlılık hem de söz konusu yöntemler, haziran ve temmuz aylarındaki olumsuz iç ve dış koşulların döviz kurunda yarattığı iktisadi temellerden kopuk yükselişlerin, kamu fiyatlarına yüksek oranda yansımasına yol açmıştır.Kamu fiyatları, şüphesiz, özel sektör fiyatlarını önemli ölçüde etkilemektedir. Ayrıca, kamu fiyatlarında artışlara yol açan unsurların bir kısmı, özel imalat sanayi fiyatlarında da artışlara yol açmaktadır."
Bekleyişlerin etkisiAçıklamada piyasalardaki enflasyon beklentilerinin önemli olduğu belirtiliyor. Merkez Bankası'nın enflasyon hedeflemesi uygulaması da yüksek enflasyon beklentilerini engelleme amaçlı. Ancak, yıllardır yüksek enflasyonla yaşayan bir ülkede beklentilerin kırılması çok kolay görünmüyor. Üstelik döviz kurunun her gün yükselmesi de enflasyon beklentilerini de yükseltiyor. Merkez Bankası açıklamasında, şu görüşlere yer verildi: "Merkez Bankası enflasyona ilişkin değerlendirmeleri, sadece en son ayın ve önceki ayların enflasyon değerlerine bakarak yapmamaktadır. Bunlar, şüphesiz önemlidir, ancak geçmiş gelişmelerin bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadırlar. Oysa enflasyonun, bir de gelecekte izleyeceği eğilim vardır. Bu eğilimi ise en az geçmişte gerçekleşenler kadar, hatta daha ağırlıklı olarak, öncü enflasyon göstergelerinde bugün ve gelecekte oluşacak hareketler belirlemektedir."
Çekirdek korkuttuEnflasyonun düştüğü savunulan açıklamada buna karşılık, özel imalat sanayi enflasyonu için aynı değerlendirmeyi yapmanın mümkün olmadığı belirtilmek zorunda kalındı. Açaklamada şöyle denildi. "Burada kamuoyunun dikkatini çekmek istediğimiz nokta, kamu fiyat artışlarının ağustos ayında aldığı yüksek değerdir. Toptan Eşya Fiyat Endeksi'nin, kamu alt kaleminde, enerji sektörü ve rafineri ürünleri önemli bir paya sahiptir. Bu ürünlerin fiyatları döviz kuruna oldukça duyarlıdır ve özel yöntemlerle hesaplanmaktadırlar. Hem bu duyarlılık hem de söz konusu yöntemler, haziran ve temmuz aylarındaki olumsuz iç ve dış koşulların döviz kurunda yarattığı iktisadi temellerden kopuk yükselişlerin, kamu fiyatlarına yüksek oranda yansımasına yol açmıştır.Kamu fiyatları, şüphesiz, özel sektör fiyatlarını önemli ölçüde etkilemektedir. Ayrıca, kamu fiyatlarında artışlara yol açan unsurların bir kısmı, özel imalat sanayi fiyatlarında da artışlara yol açmaktadır."
Bekleyişlerin etkisiAçıklamada piyasalardaki enflasyon beklentilerinin önemli olduğu belirtiliyor. Merkez Bankası'nın enflasyon hedeflemesi uygulaması da yüksek enflasyon beklentilerini engelleme amaçlı. Ancak, yıllardır yüksek enflasyonla yaşayan bir ülkede beklentilerin kırılması çok kolay görünmüyor. Üstelik döviz kurunun her gün yükselmesi de enflasyon beklentilerini de yükseltiyor. Merkez Bankası açıklamasında, şu görüşlere yer verildi: "Merkez Bankası enflasyona ilişkin değerlendirmeleri, sadece en son ayın ve önceki ayların enflasyon değerlerine bakarak yapmamaktadır. Bunlar, şüphesiz önemlidir, ancak geçmiş gelişmelerin bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadırlar. Oysa enflasyonun, bir de gelecekte izleyeceği eğilim vardır. Bu eğilimi ise en az geçmişte gerçekleşenler kadar, hatta daha ağırlıklı olarak, öncü enflasyon göstergelerinde bugün ve gelecekte oluşacak hareketler belirlemektedir."
YAZARLAR
A. Cihan Soylu
‘Boş tencere’ iktidarın neresinde?
Şebnem Korur Fincancı
Tehlike nedir?
Sultan Özer
Yeni anayasa tartışmaları, AKP’ye can suyu olur mu?
Hediye Levent
Erdoğan'ın Irak ziyaretinin 3 sebebi ve değişim rüzgarı!
Arif Nacaroğlu
Özgürlükçü Anayasa
Erkan Aydoğanoğlu
1 Mayıs ve sonrası
Mehmet Özyazanlar
Galatasaray kaparak, Fenerbahçe kaptırmayarak…
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
