03 Eylül 2001 21:00

Stagflasyon rakamları

Derviş'in programının sonucu stagflasyon oldu. Şubat ayından bu yana iki milyon kişinin işsiz kaldığı Türkiye'de enflasyonun tırmanışı durdurulamıyor.

Paylaş
Stagflasyon rakamlarıHükümetin "Eylülde düze çıkacağız" sözlerine rağmen ekonomi gittikçe kötüye gidiyor. Küçülme rakamları savaş yıllarını aratmayarak yüzde -12'lere kadar gerileyip ekonomiyi durgunluğun pençesinde kıvrandırırken, enflasyonun yükselişi önlenemiyor. Devalüasyonla ve işsizlik nedeni ile halkın alım gücü iyice gerilerken zamlar durmuyor. Şubat krizinden bu yana 2 milyon kişi işinden olmasına, ekonominin tarihte görülmemiş bir oranda küçülmesine ve durgunluğa girmesine rağmen enflasyonun düşmemesine tek bir isim veriliyor: Stagflasyon.

Tırmanış başladıDünya Bankası'nın isteği ile Türkiye ekonomisini yönetmek için ekonomiden sorumlu bakanlığa getirilen Kemal Derviş'in programının sonucu stagflasyon oldu. Geçtiğimiz ay yaz mevsiminin ve ekonomideki durgunluğun etkisi ile gerileyen enflasyon yine tırmanışa geçti. Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE), bu yılın Ağustos ayında, bir önceki aya göre toptan eşya fiyatlarının (TEFE) yüzde 3.5, tüketici fiyatlarının (TÜFE) yüzde 2.9 oranında arttığını açıkladı. DİE'den yapılan açıklamaya göre, Ağustos ayında yıllık enflasyon ise toptan eşyada yüzde 69.6, tüketici fiyatlarında yüzde 57.5 olarak belirlendi.Ocak-Ağustos döneminde enflasyon oranları toptan eşyada yüzde 54.6, tüketici fiyatlarında ise yüzde 39.5 oldu. Bu arada Ağustos ayı itibarıyla 12 aylık ortalamalara göre yıllık enflasyon ise toptan eşyada yüzde 46.9, tüketici fiyatlarında yüzde 46.5 olarak hesaplandı.Buna göre yıllık enflasyon Ağustos ayında, önceki yılın toptan eşya fiyatının 20.7 puan, tüketici fiyatında ise 4.3 puan üstünde gerçekleşti. 2000 Ağustos ayında yıllık enflasyon toptan eşyada yüzde 48.9, tüketici fiyatlarında yüzde 53.2 olmuştu.

Geçen yıl daha iyiydiNormal dönemlerde alım gücünün sürekli düşmesi karşısında fiyat hareketleri yavaşlar. İşsizliğin artması toplam talepte bir düşme yaratacağı için ile fiyat artış hızının düşmesine neden olur. Ki bu enflasyonun düşmesi anlamındadır. Ancak geçtiğimiz ay yaşanan düşüşün "mevsimsel" olduğu ekonominin bir stagflasyon sürecine girdiği açıklanan her rakamla bir kez daha ortaya çıkıyor. DİE'den yapılan açıklamaya göre, Ağustos ayında, bir önceki aya göre, toptan eşya fiyatları yüzde 3.5, tüketici fiyatları ise yüzde 2.9 oranında arttı.

Alım gücü düştüTüketici fiyatlarındaki nispi az artış ise alım gücünün düşmesi ile ilgili. 2000 Ağustos ayında, toptan eşya fiyatlarındaki artış yüzde 0.9, tüketici fiyatlarındaki artış ise yüzde 2.2 olmuştu. 2000 yılı Ağustos ayı ile karşılaştırıldığında, bu yılın aynı ayında enflasyon, toptan eşya fiyatlarında 2.6 puan, tüketici fiyatlarında 0.7 puan üzerinde gerçekleşti.Öte yandan, Ağustos ayı itibariyle 12 aylık ortalamalara göre yıllık enflasyon, toptan eşyada yüzde 46.9, tüketici fiyatlarında ise yüzde 46.5 olarak hesaplandı. 2000 yılı Ağustos ayında, 12 aylık ortalamalara göre yıllık enflasyon, toptan eşyada yüzde 58.8, tüketici fiyatlarında da yüzde 63.1 olmuştu. Kriz gerekçesi ile ücret zamlarını ödemeye yanaşmayan patronlar zam yapmaktan geri durmadılar. Fiyat artışlarında özel sektör devleti sollarken toptan eşya fiyatlarında ağustos ayında görülen yüzde 3.5'lik artışta, devletin payı 1.2, özel sektörün payı da 2.3 puan oldu.

Otomatik zamlarBu arada çekirdek enflasyon olarak nitelenen imalat sanayinde özel sektördeki fiyat artışı yüzde 4.8 olarak hesaplandı. Devletin fiyat artışlarına katkısı ise daha çok temel mallara yapılan "otomatik zamlar" etkili oldu.Ağustos ayında, sektörel bazda en yüksek fiyat artışı yüzde 6.9 ile elektrik, gaz ve su sektöründe gerçekleşti. Ağustos ayı itibariyle son bir yıllık dönemde ise sektörel bazda en yüksek fiyat artışı, yüzde 104.5 ile elektrik, gaz ve su sektöründe gerçekleşti.
ÖNCEKİ HABER

Türkiye kendi ipini kendi çekti

SONRAKİ HABER

'Ulusal tarım politikası zorunlu'

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...