Şaron'a samimi tavsiyeler

Şaron'a samimi tavsiyelerBaşbakan Bülent Ecevit'in İsrail'de yayınlanan Ha'aretz gazetesine verdiği röportaj, hükümetin hem Ortadoğu sorununa, hem de İsrail ilişkilerine bakışına dair önemli ipuçları taşıyor. Ecevit, İsrail Başbakanı Ariel Şaron tarafından reddedilen Türkiye'de bir İsrail-Filistin görüşmesi önerisini hatırlatırken, İsrail ile Türkiye arasındaki silah alışverişinde ABD'nin üslendiği kilit role dikkat çekti.Şaron ile yaptığı görüşmede İsrail'e hemen her konuda destek veren Ecevit'in bu kez daha temkinli bir tavır sergilediği gözlendi. İsrail'in "aşırı güç" kullandığını telaffuz eden Ecevit'in Ortadoğu görüşmelerinin geleceği konusundaki görüşü, İsrail ile kısmen çelişen ABD tezine yakın görünüyor.

'Önce görüşme'Türkiye'nin iki taraftan da yürüttüğü şiddetten üzüntü duyduğunu söyleyen Bülent Ecevit, İsrail'in görüşmelerden önce tam bir ateşkes talebine de karşı çıktı. Ecevit, "İki tarafın bir anlaşmaya varmasını istiyoruz. Güvenlik ve barış sağlanması hedeflerini paylaşıyoruz. Ancak bu hedeflere ulaşmak için farklı yollar var. Şiddetin son bulması önkoşul olduğunda bir anlaşmayı önlemek isteyen radikal unsurlar, şiddete devam edecektir. Şiddet sürse de, sürmese de bir anlaşmaya varılmasını istiyoruz" diye konuştu. Röportajda, Türkiye'de görüşme önerisini yineleyen Ecevit, bunun için gerekli koşulları hazırlayacaklarını da söyledi. Ecevit, gazeteye, Şaron'un Ankara ziyaretinden sonra kendisini arayarak, Türkiye'de görüşme önerisine sıcak baktığını söylediğini anlattı. Başbakan Ecevit, Şaron'dan olumlu bir yanıt alamadığı için öneriyi Filistin lideri Yaser Arafat'a götürmediğini de belirtti ve "Bence taraflar arasında bir anlaşmaya varmanın tarihi fırsatı kaçırıldı" dedi.

'Denge' siyaseti"Görüşmeler yolunda gidiyorken, her iki tarafla da hemen her gün temas halindeydik. İzlenimim o ki taraflar birbirlerine güvenmiyor ancak iki taraf da Türkiye'ye güveniyor. Arabuluculuk değil, görüşmeler için koşulları hazırlamak istiyoruz" diyen Ecevit, İsrail'in politikalarının Türkiye'nin Arap ülkeleri ile ilişkilerini ne şekilde etkilediği yolundaki soru üzerine de şunları söyledi: "Eğer İsrail'in kutsal yerlerdeki faaliyeti sürerse, sonuçta biz kutsal yerlere hassasiyetin yüksek olduğu bir bölgede yaşıyoruz ve İsrail'le son yıllarda oldukça hızlı bir şekilde gelişen ilişkilerimize büyük önem veriyoruz. İsrail'deki durum bugünkü gibi sürerse, bu bölgedeki pek çok ülke olan ilişkilerimizde birçok sorun yaratır. İsrail'in aşırı güç kullanmaya devam etmesi halinde ilişkilerimizde zorluklar yaşanacağını görmesini istiyoruz. Askeri ilişkilerimizi kısıtlayacağımız gibi bir izlenim yaratmak istemeyiz, daha çok diyalog yaratacak bir fırsatı kullanmak istiyoruz."

'Yapılacak işler var'Ecevit bu sözlerin ardından İsail ile Türkiye arasında henüz tamamlanmayan Manavgat suyunun satışı anlaşmasına gönderme yaparak, "İlişki potansiyelini değerlendirmek için daha yapılacak çok şey var" dedi. Bülent Ecevit, Türkiye-Suriye ilişkilerinin iyileşmesinin de, İsrail-Suriye ilişkilerinin gelişmesine yardımcı olacağını savundu ve "Hem İsrail ile hem de Arap ülkeleri ile aynı anda iyi ilişkiler geliştirebiliriz" dedi. Ecevit, "Türkiye'nin Suriye ile ilişkilerinin İsrail ile olan ilişkileriyle ilgisi yoktur. Eğer Türk-İsrail ilişkileri iyi olursa, bu çıkarlarına hizmet eder" iddiasında bulundu.

ABD ilişkileriBaşbakan, ABD'nin İsrail'in Türk ordusuna teknoloji transferinde kilit rol oynadığının da altını çizdi. Askeri alandaki iki önemli gündem, Türkiye'nin ABD'den alacağı helikopterleri İsrail tarafından geliştirmesi ve ortak bir füze "savunma" kalkanı. Ecevit, bu konuların muhatabının da ABD olduğunu belirterek, hükümetin bu kritik konuda devreden çıkarıldığını itiraf etmiş oldu. İsrail ve Türkiye'nin ortak füze kalkanı oluşturma kararı, ABD'nin Ulusal Füze Savunma Sistemi projesinin bir parçası. Türkiye'ye yerleştirilecek füzeler, sistemin "İran-Irak-Suriye" tehdidi gerekçesiyle yapılandırılacak ayağı. Bu da gerek ABD, gerekse İsrail ile gergin ilişkileri bulunan bu ülkelerin Türkiye ile olan ilişkilerini zedeliyor.